Haftanın Özeti: 173

Bilim, Yazılım, Donanım

2020’de yapılacak ABD Başkanlık Seçimleri için Demokratların stratejisi aşağı yukarı belli: Göçmen çocukların ülkede kalmasına yardımcı olan DACA programının korunması, Paris İklim Anlaşması’na iştirak edilmesi, Trump’ın vergi meselelerini çözmek… Ama içlerinden birinin farklı bir gündemi var. Beyaz Saray için çabalayan New Yorklu iş insanı Andrew Yang’ın başlıca derdi robotlar. Otomasyon ve yapay zekanın gelişimiyle yaşanacak işsizlik sorununa dikkat çeken Yang, Amerika’nın ‘büyük işsizlik buhranına’ hazırlanması gerektiğini düşünüyor: “Birkaç yıl içinde, yüzde 94’ü erkek olan 1 milyon işsiz kamyon şoförümüz olacak.” Alibaba Kurucusu Jack Ma’nın, teknoloji devriminin Üçüncü Dünya Savaşı’nı tetikleyebileceği uyarısını da buraya bırakalım.

Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Japon asıllı İngiliz yazar Kazuo Ishiguro’ya göre distopik bir geleceğe doğru bilinçsizce yürüyoruz. Gen düzenlemesi, robotik ve yapay zeka alanındaki gelişmelerin geleceğimizi doğrudan etkileyeceğini düşünen yazar, teknolojiyle gelebilecek olumsuzluklara karşı koymak için daha fazla kafa yormamız gerektiğine inanıyor. Ishiguro’nun geçtiğimiz yıl yaptığı kısa Nobel konuşması:

Dubai’de yapılan World Government Summit‘te konuşan Michio Kaku ise önümüzdeki 20 yıl içinde hayatımızın alacağı ilginç hali anlattı. “Yeni bir dünya hakkında konuşuyoruz. Hayal ettiğinizi yaratabildiğiniz bir gelecek” diyen Kaku, duvarlarla konuşabileceğimiz bir geleceğin bizi beklediğini düşünüyor. Konuşmanın tamamını aşağıda bulabilirsiniz.

Uluslararası Robotik Federasyonu, dünya çapında hızla yükselen üretim otomasyonuna dair detayları paylaştı. İmalat endüstrisindeki küresel robot sıklığının yeni ortalaması, her 10 bin kişiye 74 robot düştüğünü gösteriyor (2015’te 66 robot düşüyordu). Dünyanın en ‘otomatik’ 10 ülkesi sıralaması ise şu şekilde: Güney Kore, Singapur, Almanya, Japonya, İsveç, Danimarka, ABD, İtalya, Belçika ve Tayvan.

Ara ara ortaya çıkıp ‘korku salan’ Boston Dynamics robotları yine kendilerini gösterdi. Yeni model, koluyla ya da yüzüyle (robota nasıl bakmak istediğinize bağlı) kapıları açmayı öğrendi. Şirketin paylaştığı önceki videolarda olduğu gibi bunda da robottaki yeniliklere dair çok fazla detay göremiyoruz.

Boston Dynamics’in robotlarından çekiniyorsanız, Purdue Üniversitesi’nin geliştirdiği yeni robotlar canınızı daha fazla sıkabilir. Tam olarak 400×800 mikron boyutlarında (bir kum taneciği kadar) üretilen ve microTUM adı verilen bu robot pek çok farklı yüzeyde yuvarlanarak hareket edebiliyor. Merak ediyorsanız, Black Mirror’ın bununla ilgili bir bölümü de var.

Güney Kore’de düzenlenen 2018 Kış Olimpiyatları’na virüs bulaştı. Cisco güvenlik uzmanları, Olimpiyat oyunlarına zarar vermek için tasarlanan ‘Olimpik Yok Edici’ adındaki bir kötü amaçlı yazılım tespit etti. The Guardian, bu virüsün yedeklemeleri ve önyükleme dosyalarını silerek, organizasyonun internet sitesini kapattığını; kablosuz interneti devre dışı bıraktığını ve drone’ların uçmasını engellediğini bildirdi. Saldırıyı kimin yaptığı ise henüz belli değil. Virüs meselesinin dışında, Pyeongchang’da günler böyle geçiyor:

Amerikan istihbarat servisleri, bir dizi tehlikeye dikkat çekti. Bir nevi “CIA, FBI, NSA gibi kuruluşların çekindiği tehditler” listesinin ilk sırasında, seçimlere yapılabilecek müdahaleler var. Ülkedeki üniversitelerde yaşanan Çinli akademisyen ve öğrenci yoğunluğu ikinci sırada. Rusya, Çin ve Kuzey Kore kaynaklı hacker aktivitelerinin artışı da istihbaratçıları endişelendiren bir diğer konu.

Askeri teknoloji şirketleri; farklı cihazları hack’leyen ve takip eden drone teknolojisi için birbirleriyle yarışıyor. Bu arada başka şirketler drone’ları hack’lemek için uğraşıyor. Gelişmekte olan bu pazar gelecekte gökyüzünde yaşanabilecek savaşların habercisi gibi duruyor. Bu alandaki şirketlerden biri olan Bishop Fox geçtiğimiz yıl, üstüne Raspberry Pi koyduğu drone ile sızma testi yapmıştı. Oldukça basit ama etkili olan bu testte drone binanın dışından kablosuz fareyi hack’leyerek bilgisayarın kontrolünü eline alıyor.

Bir dönemin ‘yepyeni dünyalara açılan kapısı’ internet kafeler yavaş yavaş nostalji sepetindeki yerini alıyor. “Bunun sanal gerçeklik versiyonu açılsa iş yapar aslında” fikri, birçoğumuzun aklından şöyle bir geçmiştir. Venture Beat, ciddi düşünenler için 7 iş fikri sıraladı. “Bugün pazar hem, bizim enişteyle bir konuşayım şu işi” derseniz detaylı anlatımı haberimizde. Venture Beat’in düşünmediği en mühim kitleyi, çarşı iznine çıkmış er ve erbaşları da iş planının bir köşesine mutlaka eklemek lazım elbette. Sıla hasreti dindirmek sevaptır hem.

Yapay zeka çalışmaları yürüten Ben Goertzel ve ekibi SingularityNET adlı merkezsizleştirilmiş bir platform üzerinde çalışıyor. Ekip, görüntü tanımadan doğal dil işlemeye kadar çeşitli yapay zeka algoritmalarının gerçek zamanlı olarak birbirleriyle etkileşim kurabilmeleri amacıyla blok zinciri temelli bir altyapı kurmak için mesai harcıyor. Blok zincirini yapay zeka güvenliği açısından kilit nokta olarak gören Goertzel “Öyle ya da böyle hiçbir şeyin garantisini veremeyiz ancak açık, şeffaf ve merkezsizleştirilmiş bir yaklaşımla iyi sonuçlar elde etme ihtimalimiz çok yüksek. Projemiz yapay zekayı küçük şirketlerden bireysel kullanıcılara kadar herkesin ulaşabildiği bir teknoloji haline getirecek” diyor.

Şizofreni hastalarının bilgisayar oyunu oynayarak beyinlerindeki işitsel sanrıları kontrol edebildiği keşfedildi. Yapılan araştırmada, bilgisayar oyununda bir roketi indirmeye çalışırken beyinlerinin konuşma ve insan sesine duyarlı bölgeleri incelendi. Zaman içinde hastaların bu tekniği kullanarak normal yaşamlarında deneyimledikleri sanrıların gücünü azaltabildikleri görüldü. Bu küçük bir pilot uygulama olduğu için elde edilen sonuçların tekrar kontrol edilmesi gerekiyor.

Kopenhag Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma, gelecekte ilaçların daha kolay yutulabileceğini ve bugünkü haplardan daha akıllı olacağını gösteriyor. Araştırmacılar püskürtmeli yazıcı teknolojisiyle,hastanın kişisel ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş QR kod şeklinde ilaçlar üretti. İlaçlar tüketilmeden önce QR kod okuyucusuyla tarandığında prospektüs bilgilerine ulaşılabiliyor.

Sağlık girişimi Cardiogram ve Kaliforniya Üniversitesi iş birliğiyle yapılan DeepHeart çalışmasının bir parçası olarak Apple Watch‘un daha önceden diyabet teşhisi konan hastalarda yüzde 85 oranında doğruluk payıyla diyabet tespiti yapabildiği görüldü. Araştırmayı yapan ekip daha önceden yine aynı şekilde kalp ritim bozukluğunu yüzde 97, uyku apnesini yüzde 90 ve yüksek tansiyonu yüzde 82 tutarlılıkla tespit etmeyi başarmıştı. Bu arada Apple Watch’un 2017’nin son çeyreğinde İsviçre’de Rolex, Swatch gibi saat markalarından daha fazla sattığını belirtelim.

Royal Society for Public Health‘in 2017’de yaptığı bir araştırma kapsamında, 11-25 yaşları arasında bin 500 gençten en popüler beş sosyal medya sitesini kullanırken kendi duygu değişimlerini takip etmeleri istendi. Sonuç olarak, [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Snapchat ve Instagram yetersizlik ve endişe duygularını en çok tetikleyen sosyal ağlar[/inlinetweet] çıktı. Kendisine zarar verdiği için acil servise getirilen gence sosyal medya kullanımını azaltması tavsiye edildi. 6 ay sonunda belirgin bir düzelme gözlendi. Bunlar gibi pek çok örnek, sosyal medyanın çocukları depresyona sokuyor olabileceğine işaret ediyor. Konuyla ilgili uzun bir derlememiz var.

“Çok değil, şöyle 30 metrekare bir bahçemiz olsa neler neler yetiştirirdik” hayali genel olarak evin güneş gören köşesinde bekleşen saksılara dönüşür ama o da olumlu. Ev bitkilerinin güzel görünmek ve ‘yazı hatırlatmak’ dışında bir işlevi daha var: Sağlıklı bir hayata katkı sağlamak. İşte evde bitki bulundurmak için 5 neden daha:

  • Stresi ve endişeyi azaltıyor.
  • Hava kalitesini düzenliyor.
  • Doğal nemlendirici görevi görüyor.
  • Bilişsel becerileri artırıyor.
  • İyileşme sürecini hızlandırıyor.

Afrika Matabele Karıncaları üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılar, bu sosyal böceklerin yaralı karıncaları eve götürdüklerini önceden fark etmişti. Şimdi de sağlıklı karıncaların yaralıların yarasını temizlediği ve hatta belki de enfeksiyon kapmamaları için bir tür antibiyotik veriyor olabilecekleri keşfedildi.

İsrail Technion Üniversitesi’nden bilimciler, sentetik hücreleri bir Truva atı gibi tümörlerin içine yerleştirip burada kanserle savaşan proteinler üretmeyi başardı. Teknik, laboratuvardaki hücre kültürlerinde test edildikten sonra farelerde meme kanserinin tedavisi için kullanıldı. Araştırmacılar hücrelerin aktivitesini gözlemlemek için karanlıkta parlayan proteinler de üretmelerini sağladılar. Her iki deneyde de nano-fabrikalar kötü huylu hücrelerin çoğunu öldürerek başarılı oldu.

Washington Devlet Üniversitesi’nden araştırmacılar, Satürn’ün uydusu Titan’ın -184 santigrat dereceye kadar düşebilen metan ve etan okyanuslarını keşfedecek bir araç geliştirmek üzere NASA ile birlikte çalışıyor. Ekip, önümüzdeki 20 yıl içinde denizaltıyı göndermek istiyor. Titan her yönüyle merak konusu.

Geçen hafta uzaya gönderilen Tesla Roadster’ın içinde milyonlarca hatta belki de milyarlarca yıl en zorlu şartlara dayanabilecek şekilde tasarlanan gizemli küçük bir nesne vardı. Arch (Ark) adı verilen, madeni para boyutundaki küçük depolama cihazı kütüphaneler dolusu bilgiyi küçük kuvars kristali diskine kodlanmış şekilde saklıyor. Fizikçi Peter Kazansky tarafından geliştiren bu teknoloji teorik olarak 360 terabayt veri muhafaza edebiliyor, bu da yaklaşık 7 bin Blu-Ray diske denk.

ABD Başkanı Donald Trump’ın 2019 bütçe teklifinde NASA’nın ve Uzay İstasyonu’nun yeri belli oldu. Trump, NASA harcamasını yüzde 3 arttırmayı planlarken 2025’e kadar Uzay İstasyonu‘na ekonomik desteği komple kesmek ve özel sektöre aktarmak istiyor.

Umman çöllerinde, olası Mars yolculuğu için yoğun bir hazırlık var. Mars deneyiminin benzerini yaşamak amacıyla kurulan şehirde 25 ülkeden yaklaşık 200 kişi durmaksızın ‘o güne’ hazırlanıyor.

Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 5 sayfadan oluşuyor.Diğer kategorilere ait gelişmelere aşağıdaki listeden geçebilirsiniz.

Özet Başlıkları

  1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
  2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
  3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
  4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
  5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.

Yorum Ekle

Yorum yazmak için tıklayın

Yorumunuz: