Haftanın Özeti: 160

Bilim, Yazılım, Donanım

TÜİK’in yayımladığı ‘Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2016’ verilerine göre Gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamaları 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 19,5 artarak 24 milyar 641 milyon TL oldu. Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamaları 2016’da yüzde 54,2 ile birinci sırada yer aldı. Bunun hemen ardından yüzde 36,3 ile yükseköğretim geldi. Ar-Ge finansmanında da mali ve mali olmayan şirketler yüzde 46,7 ile en büyük paya sahip oldu, ikinci sırada yüzde 35,1 ile genel devlet, ardından yüzde 14,4 ile yükseköğretim geldi.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Mozilla, Firefox tarayıcısının yenilenen versiyonu Firefox Quantum’u hizmete sundu.[/inlinetweet] Mozilla Pazarlama Kurulu Başkanı Jascha Kaykas-Wolff‘un açıklamasına göre, Firefox Quantum altı yıllık Ar-Ge ve bir buçuk yıllık mühendislik çalışmalarının sonucu olarak ortaya çıktı. Firefox Quantum‘un getirdiği en büyük yeniliklerden biri, altı ay önce çıkan Firefox sürümünden iki kat daha hızlıçalışması.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Müzisyen William James Adams Jr. (will.i.am) yeni bir işletim sistemi geliştiriyor.[/inlinetweet] Üzerinde çalıştığı Omega adlı platform bu zamana kadar kullandığımız sistemlerinden farklı olarak ‘ilk ses tabanlı işletim sistemi’ olmayı hedefliyor. Üstelik kendisi bu işte tek başına değil; 117 milyon Dolarlık girişimfonu var ve kıdemli Amazon çalışanlarıyla işbirliği yapıyor. Rakiplerinin aksine Omega ‘Bugün hava nasıl?’ gibi ortalama bir internet kullanıcısının sorabileceği sorulardan ziyade iş ve müşteri desteği konusuna odaklanıyor.

Raspberry Pi düşük maliyetli mikrobilgisayarları sayesinde yaratıcılığı teşvik ediyor. Raspberry Pi Foundation’ın elektronik sistemi Birleşik Krallık’taki Kano ve pi-top gibi kod eğitimi girişimleri tarafından da kullanılıyor. Şimdi de Pi‘ın sistemini temel alan başka bir girişim, kod eğitimi veren bir konsol çıkarmaya hazırlanıyor. Şu anda Kickstarter’dan bağış toplayan Pip, yeni nesil taşınabilir bir oyun konsolu. Amacıysa çocukların oyun oynamasını sağlarken bir yandan da Curiosity adlı tarayıcı temelli platformda kodlamayı öğrenmelerini sağlamak. Ön sipariş vererek satış fiyatının 200 Paund olması beklenen konsolu 150 Paund’a satın almakmümkün.

https://www.kickstarter.com/projects/1464832835/pip-the-playful-handheld-device-you-program-yourse

Bir araştırmaya göre [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]robotlarla yapılan ameliyatlar normal yöntemlere kıyasla daha fazla zaman alıyor[/inlinetweet] ve daha maliyetli oluyor. Eğer imkan varsa bir ya da iki küçük kesikle gerçekleştirilen laparoskopi ameliyatları genellikle daha fazla tercih ediliyor. Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi‘nden araştırmacılar 2003-2015 yılları arasında ABD’deki 416 hastaneden alınan verileri inceledi. Araştırmaya göre robot cerrahlar, üç boyutlu görüntü, daha geniş bir hareket alanı ve doktorlar için daha iyi bir ortam sağlıyor.

Bir süre önce SoftBank tarafından satın alınan [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Boston Dynamics SpotMini robotunun yeni versiyonunu tanıttığı bir video yayımladı.[/inlinetweet] Tanıtım filmi, daha yayımlandığı gün YouTube’da en çok izlenen video oldu. Sadece ‘yeni SpotMini’ olarak adlandırılan robot daha önce gördüğümüz versiyonlardan daha şık ve üretime daha uygun görünüyor. Tepesinde ileri doğru uzanan ürkütücü bir robot kolu da yok. Ayrıca Boston Dynamics tarafından ABD Ordusu için geliştirilen Atlas’ın da yeni videosu yayımlandı, görünen o ki o da gelişmeye devam ediyor.

Bu hafta İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen AB Konvansiyonel Silahlar Toplantısı hazırlıkları kapsamında, Yaşamın Geleceği Enstitüsü bir kısa film yayımladı. Slaughterbots adlı kısa film, otonom silahlar hakkında uluslararası bir anlaşma sağlanmaması halinde ne gibi tehlikelerle karşı karşıya olduğumuzu gözler önüne seriyor. Slaughterbots, Black Mirror‘a oldukça benzer bir tarzda üretildi ve film yakın gelecekte geçiyor.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Çin, uzun yıllardır yer aldığı ‘Dünyanın en iyi 500 süperbilgisayarı’ listesinde ABD’yi geçti.[/inlinetweet] Çin’in listedeki süperbilgisayar sayısı 202. ABD’nin listedeki süperbilgisayar sayısıysa 169’dan 144’e düştü. Listeyi oluşturanların açıklamasına göre makinelerin toplam performansı açısından da Çin, ABD’den önde yer alıyor.

Hacker’ların kol gezdiği, siber güvenlik koşullarının yetersiz kalabildiği bir dünyada banka kartlarının ve bankaların paramızı güvende tutmak için daha fazla çaba harcaması gerekiyor. Simon Hewitt‘in tasarladığı Da Vinci Choice ilk bakışta cüzdanınızdaki diğer kartlardan ayırt edilemiyorsa da arkasını çevirince işler değişiyor. Zira kartın arkası ekran ve klavyesi olan küçük bir bilgisayardan oluşuyor. Tek bir dokunuşla kartı açıp Da Vinci şifrenizi girerek hangi kartınızla ödeme yapacağınızı seçiyorsunuz.

Quora‘daki bir tartışma zincirinden alınan ve bilimsel kanıtlarla desteklenen maddeler zeki insanlarda görülen ortak özellikleri ortaya koyuyor. Zeki insanlarda bulunan ortak özellikler arasında; dikkatlerinin kolayca dağılmaması, gece uyanık kalmaya meyilli olmaları, çevrelerine ve durumlara uyum sağlayabilmeleri, ‘bilmiyorum’ demekten çekinmemeleri, meraklı, açık görüşlü ve eğlenceli olmaları, kendi kendilerine vakit geçirmeyi sevmeleri, güçlü bir irade ve empati yeteneğine sahip olmaları, alakasız gibi görünen kavramları bağdaştırabilmeleri, işleri ertelemeleri, hayatın anlamı ya da evren gibi büyük konulara kafa yormaları yer alıyor.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]FDA hastaların ilaçlarını alıp almadığını takip eden ilk dijital hapı onayladı.[/inlinetweet] Abilify MyCite adlı hapın üzerinde silikon, bakır ve magnezyumdan oluşan kum tanesi büyüklüğünde bir sensör var. Sensör mide asidiyle etkileşime girdiğinde aktif hale geliyor. Hap sindirildikten birkaç dakika sonra hastanın vücudundaki yama sinyaller alıyor. Hapın ne zaman ya da hangi dozda alındığı gibi bilgiler Bluetooth vasıtasıyla akıllı telefon uygulamasına gönderiliyor.

Sağlık girişimi Cardiogram ve Kaliforniya Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirilen bir araştırma, Apple Watch ve Fitbit gibi giyilebilir teknolojilerin yüksek tansiyon ve uyku apnesi gibi yaygın ve ciddi rahatsızlıkları tespit edebildiğini öne sürüyor. Araştırma, Apple Watch’un uyku apnesini yüzde 90, yüksek tansiyonu ise yüzde 82 doğruluk payıyla ölçebildiğini gösterdi. Araştırma kapsamında 6 bin 115 katılımcı Cardiogram uygulamasını kullanarak belirli bir süre Apple Watch ile deneme yaptı.

Bill Gates, en sık karşılaşılan formu Alzheimer olan demans hastalıklarına yönelik tedavilerin araştırılması için kurulan girişim sermayesi fonu Dementia Discovery Fund’a kişisel olarak 50 milyon Dolar bağış yaptı. Gates, Alzheimer araştırmalarına yoğunlaşan girişimlere de ayrıca 50 milyon Dolarbağışlayacak.

Uzmanlara göre beyin-bilgisayar arayüzleri (BCI), yapay zekanın beynimizi ele geçirerek düşüncelerimize, duygularımıza ya da kararlarımıza kendi isteğimiz dışında yön vermesine sebep olabilir. Uyarıyı yapan araştırmacılar, beyin-bilgisayar arayüzü denemesine tabi tutulan ve kendisiyle çalışan araştırmacılardan hoşlanmayan felçli bir hastayı varsayım yaparak ele alıyor. Hastanın düşüncelerini okuyanyapay zeka hasta tarafından herhangi bir emir gelmemesine rağmen araştırmacılardan hoşlanmama durumunu onlara zarar verme gerekliliği olarak algılayabilir. Araştırmacılar, özellikle de Elon Musk’ın Neuralink girişiminden örnek vererek birçok şirketin beyin-bilgisayar arayüzü teknolojileri üzerinde çalıştığını söylüyor.

Kaliforniya merkezli biyoteknoloji şirketi [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Sangamo Therapeutics yaşayan bir hasta üzerindeki ilk gen düzenlemesini gerçekleştirdi.[/inlinetweet] Genetik bir bozukluk olan Hunter sendromuna sahip 44 yaşındaki bir hastaya yapılan işlemin başarılı sonuçlanması insan genomu üzerinde düzenlemeler yapmak konusunda ne kadar ilerlediğimizi gösteriyor. Hastalığı merak edenler aşağıdaki videoyu izleyebilir. 

Yakın zaman yapılan [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]bir araştırma, bazı durumlarda obeziteye sebep olduğu düşünülen bir geni ortaya koydu.[/inlinetweet] Araştırma, 30 yıl önce keşfedilen ve bütün vücut dokularında aktif ankyrin-B adlı gene odaklanıyor. Birkaç yıl önce kalp ritim bozukluğu ve ankyrin-B geni mutasyonu arasındaki bağlantı araştırılırken bir farenin diğerlerine göre daha şişman olduğu fark edildi. Daha sonra yapılan araştırmalarla bilimciler, ankyrin-B geninde mutasyona sebep oldukları farelerin şişmanladığını gözlemledi.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]SpaceX, ‘Zuma’ isimli yeni bir gizli göreve daha hazırlanıyor.[/inlinetweet] 11 Kasım’da bir Falcon 9 roketi ile deneme atışı gerçekleştiren şirket, Zuma roketini en geç 30 Kasım’a kadar fırlatmış olacak. Roketin alçak yörüngeye gönderileceği ve Kennedy Uzay Merkezi’nden fırlatılacağı dışında herhangi bir açıklama yapılmasa da Space’in haberine göre Zuma, savunma teknolojileri şirketi Northrop Grumman tarafından ABD hükümeti için sipariş edildi.

Güneş sistemi dışında, Dünya’ya çok benzeyen ve [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Ross 128 adlı kırmızı cüce yıldız etrafında dönen Ross 128 b adlı bir gezegen keşfedildi.[/inlinetweet] Ross 128 bize 11 ışık yılı uzaklıkta, aktif olmayan bir kırmızı cüce yıldız. Fakat Ross 128, Ross 128 b‘yi de beraberinde sürükleyerek Dünya’ya doğru hareket ediyor ve 79 bin yıl içinde Güneş sistemine en yakın yıldız olacağı tahmin ediliyor.

Teknoloji, diplomasi, yönetim ve uzay araştırmalarını buluşturan devlet Asgardia, Uluslararası Uzay İstasyonu’na doğru yola çıkarak uzayda yer alan ilk devlet oldu. Süt kutusu büyüklüğündeki Asgardia-1 uydusu, NASA’nın Wallops Uçuş Tesisi’nden fırlatıldı. Kendini ‘Uzay Krallığı’ olarak tanımlayan Asgardia’nın tüm ‘toprak’ bütünlüğü bu uydudan oluşuyor. Yapılan açıklamada, Asgardia’nın egemenlik alanını uzayda tesis ettiği belirtildi. 300 binden fazla kişinin çevrimiçi başvuru yaptığı Uzay Krallığı vatandaşlarının ayrıcalığı, Asgardia-1’a veri yükleme hakkı.

#ICYMI the #AsgardiaLaunch has been a success today! Asgardia is now the first nation to contain all of its territory in space! https://t.co/dml9wOF2M4

— Asgardia (@AsgardiaSpace) November 12, 2017

[alert type=blue ]Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 5 sayfadan oluşuyor.Diğer kategorilere ait gelişmelere aşağıdaki listeden geçebilirsiniz.[/alert]

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.