Haftanın Özeti: 147

Bilim, Yazılım, Donanım

Geçtiğimiz hafta sonu düzenlenen The International adlı Dota 2 turnuvasında, Elon Musk’ın [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]yapay zeka girişimi Open AI, dünyanın en iyi Dota 2 oyuncuları ile teke tek maç yaptı.[/inlinetweet] Dendi, SumaiL ve Arteezy gibi oyunculara karşı bire bir maçlarda mücadele eden yapay zeka tüm maçlardan galibiyetle ayrıldı.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]iOS 11’ın beta sürümünde Touch ID’yi kolayca devredışı bırakacak yeni bir özellik fark edildi.[/inlinetweet] Acil durum çağrılarına yardımcı olmak amacıyla tasarlanan bu özellik sayesinde kullanıcıların iPhone 7 ile 911’i araması mümkün. Kullanıcı kendi şifresini girene kadar geçici olarak devredışı kalan Touch ID, kullanıcının güç düğmesine beş kez hızlı bir şekilde dokunmasına ve 911’e ulaşmasına olanak tanıyor. Bu özelliğin aynı zamanda parmak izi okumayı devre dışı bırakması herhangi bir polis sorgusunda ‘parmak zoruyla’ telefona giriş yapılmasını da engelliyor.

iOS 11 is a game-changer for Touch ID. Press power button rapidly 5 times and it opens the 2nd screen, but it also forces passphrase entry! pic.twitter.com/uvWbM04lyk

— Kia‏☆ (@alt_kia) August 17, 2017

Seksenli yılların efsane bilgisayarı [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Amiga bu yılbaşında hayatımıza yeniden girmeye hazırlanıyor.[/inlinetweet] Apollo Accelerators tarafından açıklanan Vampire V4 adlı cihaz kendi başına çalışabilen bir Amiga olarak ya da eski Amiga’ları hızlandıran bir sistem olarak kullanılabiliyor. Eskiden Motorola’nın geliştirdiği işlemcinin rolünü şimdi Altera Cyclone V A5 FPGA almış durumda. Cihazda 512 MB RAM, Eternet, bir çift USB girişi ve depolama için MicroSD yuvası da bulunuyor.

Starbucks, baristasız premium self servis modeli ‘Starbucks on the go‘yu Türkiye’de ilk kez İstanbul’daki bazı akaryakıt istasyonlarında hayata geçirdi. Bu modelde müşteriler yüze yakın kahve çeşidini kendileri hazırlayabiliyor. Böylece Starbucks’ın İtalyanca-İngilizce karışımı kahve isimlerini telaffuz etmeye ya da baristaya adınızı doğru söylemeye çalışmanıza gerek kalmayacak.

Belçika’da bulunan Vrije Universiteit Brussel’den (VUB) [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]araştırmacılar geçtiğimiz günlerde kendi kendini onaran bir robot geliştirdiklerini duyurdu.[/inlinetweet] Araştırmacılar hazırladıkları elastik bir polimer çeşidi (elastomer) ile oluşturdukları yumuşak dokulu robot uzvunu ısıya duyarlı Diels-Alder tepkimesi ile bir araya getirip kendini iyileştirmesini sağladı.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s tarafından toplanan ve CNBC tarafından yayımlanan verilere göre Tesla’nın elektrikli araçları Model S ve Model X bu yılın ilk 6 ayında ABD’deki elektrikli araç piyasasının yüzde 45’ini oluşturarak pastadan aslan payını aldı. Tesla’nın araçlarını yüzde 16 ile Chevrolet Bolt ve yüzde 15 ile Nissan Leaf takip ediyor.

Yatırım bankası UBS’in raporuna göre, [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]2018’de elektrikli araçların fiyatı petrolle çalışan araçların fiyatıyla aynı seviyeye gelecek.[/inlinetweet] Bu değişim otomotiv endüstrisinde bir şok dalgası yaratabilir. Bankanın ‘kanıt laboratuvarından’ uzmanlar, elektrikli araç üretim maliyetini belirlemek için mevcut elektrikli araçlardan birini söküp parçaları tek tek inceledi. Buna göre elektrikli araçların üretim maliyeti, daha önce sanıldığından çok daha az ve elektrikli araçların satış fiyatları düşürülerek daha fazla tasarruf yapılabiliyor.

Edinburgh Üniversitesi’nden [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]bir grup araştırmacı Antarktika’da devasa bir volkanik alanın bulunduğunu açıkladı.[/inlinetweet] Bilimciler ‘Batı Antarktika çatlağı‘ (WARS) olarak bilinen bölgede, daha önce keşfedilmemiş -ve 3 bin 850 metreye kadar uzanan- bazı yanardağların olduğunu ortaya koyan çalışmada inceleme yapabilmek için Bedmap 2 DEM olarak bilinen bir modellemeyle buzulların altını araştırdı. Sonuçlara göre, koni biçimli 178 yapıdan 91 tanesini daha önce keşfedilmemiş yanardağlar oluşturuyor.

Science for Nature and People Partnership tarafından yürütülen yeni bir araştırma, dünyadaki kıyı ülkelerinin tamamının açık denizlerdeki balık çiftlikleriyle kendi deniz ürünü ihtiyaçlarını karşılayabileceğini ortaya koydu. Okyanusların balık çiftliklerinin kurulmasına elverişli bölgelerle dolu olduğunu belirleyen çalışma, yılda 15 milyar ton balık üretmeye yetecek kadar alanın var olduğuna dikkat çekiyor.

İnsanların kan, idrar ya da tükürük örneklerinin incelenmesi için genellikle binlerce Dolar değerindeki laboratuvar araçlarına ihtiyaç duyuluyor. Ancak Illinois Üniversitesi bilimcileri tarafından geliştirilen 550 Dolar maliyetli 3D yazdırılmış bir cihaz, sıradan bir akıllı telefonu bir analiz cihazına dönüştürebiliyor. TRI Analyzer olarak bilinen cihaz sıvıların renk değişimi ya da ışık üretimi gibi yöntemler kullanan tüm testleri gerçekleştirebiliyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi sadece 2010 yılında 2,5 milyon kişinin beyin travmasına bağlı sebeplerle ABD hastanelerine başvurduğunu belirtiyor. Bu tarz yaralanmalar hastanın görüş yeteneğinde de ciddi zararlara sebep olabilir hatta körlüğe yol açabilir. Ancak araştırmacıların geliştirdiği yeni yöntem sayesinde, beyin travması geçiren hastaların görme yetenekleri düzeltilebiliyor.

Toronto Üniversitesi’nden [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]bir grup araştırmacı kalpte oluşan hasarları tedavi edebilen bir doku bandajı geliştirdi.[/inlinetweet] Kalp krizi ya da başka bir tıbbi durum sebebiyle zarar görmüş kalp dokusunu onarıcı hücreler ve dokularla tedavi etmek için genellikle bir kalp ameliyatı yapılması gerekir. Ancak yeni geliştirilen teknik sayesinde küçük bir iğne ile düzeltme dokusu göğüste bir delik açılmadan kalbe yerleştirilebiliyor.

Yale Üniversitesi’nden radyologların yürüttüğü bir araştırmada kanserle mücadelede tıbbi yöntemleri ve alternatif tedavileri tercih eden hastaların ölüm oranları karşılaştırıldı. Araştırmanın Journal of the National Cancer Institute’te yayımlanan makalesi kemoterapiyi reddederek yalnızca alternatif yöntemleri tercih edenlerin hastalığa yenilme oranlarının kemoterapi görenlere kıyasla 2 kat daha fazla olduğunu ortaya çıkardı.

Heredot’un Gençlik Pınarı (bizdeki bengi su ya da ab-ı hayat), Ovid’in Cumean Sibyl’i, Barrie’nin Neverland’i ya da Rowling’in Felsefe Taşı… Ölümsüzlük fikri neredeyse insanlığın yaratıcı zekasıyla yaşıt. Bugüne dek sadece söylencelerde yer alan bu fikir önümüzdeki yıllarda teknoloji sayesinde hayata geçebilir. Örneğin, 2045 Hareketi (ya da İnisiyatifi) Rus milyarder Dmitry Istkov tarafından 2011 yılında başlatıldı. Proje dört adımda insanların ölümsüzlüğe ulaşmasını amaçlıyor. Buna göre;

1. İnsan zihni önce robotları uzaktan kontrol etmek için kullanılacak.
2. Daha sonra beyin, robota yerleştirilecek.
3. Bir sonraki aşamada zihin dijital ortama aktarılarak biyolojik yapı tamamen terk edilecek.
4. Son aşamada ise zihin bir vücuda ihtiyaç duymadan tek başına var olabilecek.

2017’deki bilimsel gelişmelere bakınca insan kendini bir bilimkurgu filminin içindeymiş gibi hissediyor. Yıl henüz bitmemesine rağmen birçok alanda birçok bilimsel gelişme yaşandı. İşte yılın en önemli 10 bilimsel gelişmesi:

1. ABD’deki bilimciler ilk kez insan embriyosu düzenledi.
2. Bilimciler nihayet metalik hidrojen üretti.
3. Bilimciler bizim için en uygun koşullara sahip gezegen keşfetti.
4. İnsan vücudunun içindeki ilk gen düzenlemesi CRISPR ile yapıldı.
5. Organlar yeniden üretilebilir ve insan beyin dokusu onarılabilir.
6. DeepMind yapay zekaya yürümeyi öğretti.
7. SpaceX’in geri döndürülen roketi tarih yazdı.
8. Sıvı dolu paketler kuzuların rahim dışında büyüyebilmesini sağlıyor.
9. Kuantum bilgisayarındaki yeni gelişme dünyamızı değiştirecek.
10. Google AlphaGo 5 kişilik ekibi yendi.

Indiana Üniversitesi‘nden [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]uzmanlar, 21 Ağustos’ta gerçekleşeceği söylenen güneş tutulması hakkında 4 önemli detay paylaştı.[/inlinetweet]

1. Tutulma bilimsel olarak gökbilimcilere önemli veriler sağlayacak.
2. Atalarımızın geçmişte gökyüzünde yaşanan olaylara şaşkınlıkla yaklaşmasını modern insanlara yeniden yaşatacağı düşünülüyor.
3. Nadir yaşanan astronomik bir fenomen olacak.
4. Tutulmayı izlemenin tutulma gözlükleri veya el tipi güneş görüntüleyicileri gibi özel güneş filtreleri kullanılarak yapılmalı.

NASA, Jet Propulsion Laboratuvarı’nın YouTube kanalından Curiosity uzay aracının 5 yıl boyunca Mars’ta çektiği fotoğraflardan derlenmiş bir video yayımladı. Fotoğraflara çekildikleri tarih, Mars günü ve aracın konum bilgileri eşlik ediyor. Bu 5 yıllık Mars serüvenini aşağıdan izleyebilirsiniz.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Gelecek sene Ay’da dolaşacak bir astronot akıllı telefonuyla evini arayabilecek.[/inlinetweet] Çünkü Alman bir girişim şirketi Ay’ın yüzeyine ilk telekomünikasyon altyapısını kurmaya hazırlanıyor. Ay başında Google Lunar X Prize isimli yarışmaya katılan Part-Time Scientists (kısaca PT Scientists) 2018 yılında NASA’nın 1972’de gerçekleştirdiği son Apollo görevi Apollo 17’in indiği alana bir araç göndermek istiyor. Şirket veri aktarmak için ise ‘uzun vadeli devrim’ adı verilen LTE teknolojisine, yani cep telefonlarındaki sisteme güveniyor.

Şu anda Arkansas Üniversitesi’nde matematik dersleri veren emekli Astrofizikçi Daniel Whitmire, eskiden öğrencilerine gezegendeki en aptal türün biz olabileceğimizi anlatıyordu. Fakat kendisinin fikirleri son zamanlarda değişti. Artık sıradanlık ilkesini benimsiyor. Sıradanlık ilkesi, aksi kanıtlanmadıkça türümüzün geri kalmış değil de ortalama kabul edilmesi gerektiğini savunuyor.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Dünyanın en küçük uzay gemisi, bisküvi büyüklüğündeki Sprite Dünya yörüngesine sağ salim vardı.[/inlinetweet] Minik Sprite bir gün ‘Evrende yalnız mıyız?’, ‘Bizimkinden başka yaşanabilecek gezegenler var mı?’, ‘Varsa nasıl ulaşacağız?’ gibi sorulara cevap verebilir. Sprite sadece 4 gram ağırlığında, ileride ağırlığının 1 gramdan aza indirilmesi planlanıyor. Sprite’ın kardeşleri de var fakat onlar bir uydu üzerinde hareket ediyor.

Uluslararası Uzay İstasyonu‘nda gerçekleşen en yakın uzay yürüyüşü 17 Ağustos’ta gerçekleşti. NASA bu süreci Türkiye saati ile 17:00’de canlı yayınladı. Görev uyarınca 17:45’te istasyondan ayrılan astronotlar yörüngeye 5 adet nano uydu bıraktı, istasyonun dış yüzeyinden kalıntı topladı ve bazı bakım çalışmaları gerçekleştirdi.

Daha önce 1 milyar yıl içinde dünyamızda neler olacağına dair bizleri aydınlatan RealLifeLore YouTube kanalı şimdi de önümüzdeki 100 trilyon yılda neler olacağını anlatıyor. O günlerde tanınmaz halde olması beklenen gezegenimizde gerçekleşekleri yayımladıkları videodan öğrenebilirsiniz.

[alert type=blue ]Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 5 sayfadan oluşuyor.Diğer kategorilere ait gelişmelere aşağıdaki listeden geçebilirsiniz.[/alert]

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.