Haftanın Özeti: 237

Bilim, Yazılım, Donanım

Apple’ın önümüzdeki ay düzenleyeceği yıllık geliştirici konferansında yeni iPhone özelliklerini tanıtması bekleniyor. Şirket özellikle Apple’ın iPhone’lar için geliştirdiği uygulamaları daha kullanışlı ve işlevsel hale getirmeyi hedefliyor. iOS 13 ile birlikte Apple Haritalar, Anımsatıcılar, iMessage ve Sağlık uygulamalarına küçük güncellemeler gelecek. Firma böylece bu uygulamalarını, üçüncü parti benzer uygulamalara kıyasla daha cazip olmasını sağlayacak. Gelen bilgilere göre iOS 13 ile birlikte Haritalar’da sık ziyaret edilen yerlerin kaydedilmesi daha kolay hale gelecek. Anımsatıcılar görevleri dört farklı başlık altında toplayacak. iMessage’da isim ve resim değiştirme özelliği olacak. Sağlık uygulaması da işitme sağlığını takip edecek. iOS 13 ile birlikte sistem çapında koyu mod uygulaması da getirilmesi bekleniyor.

Samsung, Salı günü yaptığı bir açıklamayla (tasarım hataları olduğu tespit edilen) katlanabilir telefonu Galaxy Fold’un piyasa çıkış tarihi hakkında kesin bir bilgi sunamayacaklarını belirtti. ABD’de 2 bin Dolar fiyatla ön sipariş almaya başlayan cihaz için “31 Mayıs’a kadar ürünü yollayamadıysak ve sizden bir ses çıkmazsa siparişi otomatik olarak iptal edeceğiz” şeklinde bir ibare yer alıyor. Firmanın ilk yıl 1 milyon adet Galaxy Fold satış hedefi bulunuyordu.

Ekranlarımıza 1990 yılında piyasaya sürülen Windows 3 ile giren ve dünya çapında iş düzeninin canına okuyan Solitaire, tıpkı Doom, Tetris ve World of Warcraft gibi Strong Museum of Play’in Dünya Oyun Şeref Listesi’ne alındı. Bu ödül, Solitaire’in oyun tarihindeki önemli rolüne vurgu yapıyor. Solitaire’in aslında Windows kullanıcılarına o dönem yeni kullanılmaya başlanan fare ile tıklama ve sürükleyip bırakma gibi işlemleri öğretmesi için sisteme eklendiği söylenmişti (öğretmedi de diyemeyiz hani). Ancak aşağıdaki söyleşide oyunu Microsoft’ta bir stajyer iken yazan Wes Cherry’den de dinleyeceğiniz gibi meğerse Solitaire ‘dalgasına’ yazılmış. Cherry’nin artık Apple için çalışıyor olması da enteresan ayrıntılardan bir diğeri.

Klasik oyunlardan bahsetmişken konuya Minecraft ile devam edelim. Markus ‘Notch’ Persson adlı ‘biraz tuhaf’ bir geliştiricinin eseri olarak 2009 yılında hayatımıza giren Minecraft, kısa sürede birçok farklı platformda yerini alarak dünyanın en popüler başlıklarından biri haline gelmişti. 2018 itibariyla 154 milyon satış rakamıyla Tetris’ten sonra dünyanın en çok satılan ikinci oyunu unvanını alan Minecraft 2014 yılında Microsoft tarafından 2,5 milyar Dolar karşılığında satın alınmıştı. Bu haftadan itibaren klasik sürümü (0.0.23 sürümlü ilk harita) web tarayıcınızın içinden ücretsiz olarak oynayabileceğiniz bir forma dönüştü. İyi eğlenecler!

Microsoft Word Online üzerinde yazı yazıyorsanız çok yakında yapay zeka destekli bir editör kullanabileceksiniz. Şirketten yapılan açıklamada Word’ün yakında ‘Ideas’ (fikirler) adlı özelliğe kavuşacağı ve bu özelliğin yazarlara belgeyi hazırlarken birçok alanda yardımcı olacağı belirtildi. Ideas aynı zamanda yazıların anahtar noktalarını belirleyerek uzun yazılara kısa sürede göz atmayı da mümkün kılacak.

Yeni bir derin öğrenme algoritması, sıfırdan yüksek çözünürlüklü, gerçek görünümlü insan görselleri yaratıyor. Görsellerin yüzleri, saçları ve kıyafetleri dahil olmak üzere tüm özellikleri algoritma tarafından üretiliyor. Yapay zekanın geliştirdiği modeller bugüne dek karşımıza çıkan en gerçekçi örnekleri oluşturuyor. Bu teknoloji yakında kıyafet üreticilerine satılacak. Böylece şirketler gerçek modellerle stüdyoda uğraşmak zorunda kalmayacak. Her marka kendi modellerini oluşturup istediği kıyafeti üzerine giydirebilecek. Bu tarz teknolojiler insanların dijital medyaya olan güvenini sarsmak için de önemli birer silah olarak kullanılabilir elbette.

Yakında kulaklarımız aracılığıyla beynimizle iletişim kuran ve beynimizle etkileşime geçebilen ‘duyulabilir teknoloji’ ürünler hayatımıza girebilir. Bu cihazlar belirli sohbetlere konsantre olmamızı sağlama ya dabeyin aktivitemizi inceleyerek kulak çınlaması (tinitus) gibi hastalıklarımızı tedavi etmede rol oynayacak. Stanford Üniversitesi’nden Poppy Crum, bu hafta IEEE Spectrum’a yazdığı makalede konseptin detaylarını paylaştı. Crum, bu yeni teknolojinin yapay zeka ile biyolojik zeka arasındaki çizgiyi belirsizleştirebileceğini ve düşünce sürecimize müdahale ederek beynimizle iş birliği halinde çalışabileceğini söylüyor. İddiasına göre beyinle etkileşim için vücuttaki en uygun nokta ise kulağımız.

Birçoğumuz dişlerimizin bir makineyle oyulmasından korktuğumuz için dişçiye gitmekten çekiniyoruz. Ancak Avustralyalı araştırmaların yaptığı 7 yıllık bir araştırmanın sonunda, çoğu durumda dişlerin oyulmasına gerek kalmadığı görüldü. Araştırmacılara göre onlarca yıldır dişçilikte uygulanan frezle oyma ve dolgu yapma yaklaşımına aslında birçok durumda gerek yok. Doktorlar dişin düzenli bakımıyla, birçok çürümenin erken aşamada tespit edilip, oyuk oluşmadan engellenebileceğini söylüyor. Araştırmacı Wendell Evans, “Dişte halihazırda çürükten kaynaklı bir oyuk yoksa dişin oyulmasına gerek yok.” diyor.

Yeni bir görüntüleme tekniği kullanılarak yapılan deneyde ölümcül beyin tümörlerinin tespitinde yeni bir aşamaya geçildi. Yüksek hassasiyetli kızılötesi kameraların kullanıldığı yöntemin en ilginç yanı, bu belirlemeyi mümkün kılan bileşenin akrep zehrinde bulunan bir amino asit olması. BLZ-100 adlı peptit, doğası gereği beyindeki kanser hücrelerine kenetleniyor ve tümörün görüntülenmesini son derece kolaylaştırıyor. Herhangi bir zehirlenmeye de yol açmayan bu teknik sayesinde bu tümörlerin çok erken seviyede belirlenip müdahale edilmesi mümkün hale gelecek.

AIDS hastalığının tedavisi üzerine yürütülen bir çalışmada keşfedilen yeni bir ilaçla HIV virüsü taşıyan erkeklerin tedavisinde tam başarıya ulaşıldı. Avrupa’nın farklı ülkelerinden 1.000 hasta üstünde denenen yöntemde herhangi bir korunma yöntemi kullanılmadan cinsel ilişkiye girildiğinde dahi HIV taşımayan kişilere virüsün bulaşmadığı tespit edildi. EK BİLGİ: 2017 itibarıyla dünya genelinde 21,7 milyon kişi HIV virüsü taşıyor.

Sonuçları bu hafta açıklanan bir araştırmada antibiyotiklere dirençli (antibiyotik ile tedavi edilemeyen) bakteri enfeksiyonu laboratuvar ortamında genetiği değiştirilmiş bir virüs ile etkisiz hale getirildi. SEA-Phages adlı çalışma klinik testlerin başarıyla tamamlanması durumunda antibiyotiksiz tedavinin kapısını aralama potansiyeline sahip.

Fire Chaser (Yangın Avcısı) adı verilen bir böcek türü yavrularını besleyebilmek için taze yanmış ağaçlara muhtaç. Bütün yangınlarda itfaiyeden önce ortaya çıkan bu böcek üstüne araştırmalarını yoğunlaştıran bilimciler, Fire Chaser’ın yangın ile oluşan kızılötesi radyasyonu hissedebildiğini keşfetti. Bu gibi durumlarda böcekteki davranış değişikliklerin incelenmesi sonucunda Yangın Avcısı’nın 130 kilometre ötedeki yangınları dahi hissedebildiği ortaya çıktı.

Küresel çapta bir e-ticaret devine dönüşen Amazon’un Kurucusu Jeff Bezos, 2000 yılında kurduğu Blue Origin adlı uzay teknolojileri şirketiyle de sıkça gündeme geliyor. Bezos bu hafta gerçekleştirdiği bir basın toplantısında tanıttığı geliştirdiği Blue Moon adlı Ay aracını tanıttı. Blue Moon’un öncelikli hedefi zengin kaynaklara sahip Ay yüzeyinde araştırmalar yaparak örnek toplamak. Nihai hedef ise Ay’da insan yaşamını sağlayacak altyapıyı kurmak. Bezos, niyetini “Benim kuşağımın görevi altyapıyı kurmak. Uzaya gidecek yolu inşa edeceğiz.” şeklinde özetledi. Blue Moon’un Ay’ın Güney Kutbu’na yönelik görevinin 2024 yılında gerçekleştirilmesi hedefleniyor.

2013 yılında kurulan ve Japonya’nın uzay çalışmalarını yürüten özel sektör girişimi Interstellar Technology, bu hafta Momo-3 adlı roketini başarıyla fırlattı. Ülkenin dış uzaya ulaşan ilk özel roketi unvanını kazanan Momo-3, 110 kilometre irtifaya ulaşarak 10 dakikalık uçuşunu tamamladı ve ardından Pasifik Okyanusu’na düşürüldü. 50 cm çapında ve 10 metre yüksekliğindeki roket 1 ton ağırlığa sahip.

ABD Uzay Ajansı NASA’nın mühendisleri tarafından gerçekleştirilen bir simülasyonda dünyaya isabet edecek 100 ile 300 metre arasında çapa sahip bir asteroidin olası etkileri masaya yatırıldı. Gerçekleşme ihtimali yüzde 10 olarak belirlenen bu felaket ile New York şehrinin haritadan tamamen silineceği öngörülüyor. Bunu engellemenin yöntemlerinden biri, yaklaşan asteroitlere patlayıcı sondalar yerleştirerek ‘ufalamak’. Ancak bu kabiliyete sahip ABD, Rusya, Çin ve Japonya’nın dahi böyle bir savunma sistemini hayata geçirmesi en iyi ihtimalle 2024 Ağustos’unu buluyor. EK BİLGİ: 100-300 metre çapındaki bir asteroidin atmosferde ulaşacağı hız saatte 69 bin kilometreye ulaşıyor ve yüzeye 15 kilometre kala infilak ediyor. Oluşacak patlamanın Hiroşima’ya atılan atom bombasının 1.000 katı şiddetinde olması bekleniyor.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.