Haftanın Özeti: 237

Tasarım, İnovasyon

Hiçbir hormon, antibiyotik ve benzeri katkı maddesi içermeden, genetik müdahale uygulanmadan laboratuvarda üretilen et konusu Dünya Halleri olarak ilgiyle takip ettiğimiz başlıklardan biri. Geçtiğimiz yıl bu alanda yaşanan gelişmeler, çiftliklerde yetiştirilen hayvanların kesilmesi ile elde edilenlere kıyasla çok daha az karbon salınımına sebep olan bir üretim modeline geçişin de yolunu araladı. 2025’e kadar laboratuvar etlerinin seri üretimine geçmesi bekleniyor. Böylece karbon salınımında önemli bir azalma sağlanmış olacak. Ne var ki laboratuvardaki et üretiminde dahi bir miktar karbondioksit gazı ortaya çıkıyor. Laboratuvarlar bu gazı bir enerji kaynağı olarak kullanıyor olsa dahi bu sebepten ötürü yapay ete de ‘tamamen masum’ demek mümkün değil. Üstelik seri üretime geçildiğinde, gelen talebi karşılamak için daha fazla enerji tüketimi de gerekebilir. Detaylar haberimizde.

Geçtiğimiz günlerde Columbia Üniversitesinden bir grup araştırmacı, tuzlu suyu tuzdan arındırmayı sağlayan hızlı ve kolay bir yöntem keşfetti. Sıcaklık Değişimli Çözelti Özütleme (Temperature Swing Solvent Extraction ya da kısaca TSSE) olarak adlandırılan yeni yöntem, deniz suyundan yedi kat daha tuzlu suları (hipersalin) tuzundan arındırabiliyor. Araştırma ekibi kırmızı renge boyadıkları bir çözeltiyi, mavi renge boyanan hipersalin örneği ile karıştırdı. İki sıvı birbirine karışmıyor gibi görünse de ısıtıldıktan sonra kırmızı çözeltinin bir başka kavanoza aktarılması ve ayrıca ısıtılmasının ardından ekip temiz bir su elde etmiş oldu. Bu yöntemde sıvıların 70 dereceye kadar ısıtılması yeterli oluyor. Yüksek sıcaklığa ve basınca ihtiyaç duymayan yöntemin enerji tüketimi de oldukça düşük.

2019 eVolo Gökdelen Yarışması’nın kazananları açıklandı. Tasarımlar uygulanabilirlik açısından pek güçlü olmasa da oldukça ilginç fikirler içeriyor. Katılan projeler uçan şehirlerden kirliliği filtreleyen gökdelenlere birçok fütüristik mimari konseptini bir araya getiriyor. Yarışmada Sırbistan’dan Marko Dragicevic’in Methanescraper adlı tasarımı birinci olurken, Polonya’dan Klaudia Gołaszewska ve Marek Grodzicki tarafından tasarlanan Airscraper konsepti ikinci, Birleşik Krallık’tan Zijan Wan, Xiaozhi Qi ve Yueya Liu tarafından tasarlanan Creature Ark: Biosphere Skyscraper adlı yapı ise üçüncü oldu.

Restorasyon sürecindeyken geçtiğimiz ay çıkan bir yangın sonucu hasar gören Fransa’nın Başkenti Paris’in sembollerinden Notre-Dame Katedrali’nin onarım çalışmaları farklı kollardan devam ediyor. Kulesi ve çatısı çöken yapının yeniden inşası için kafa yoranlardan biri de Fransa’nın ünlü tasarım ofisi Vincent Callebaut. Yunancada ‘yeniden oluşum’ anlamına gelen Palingenesis adını verdikleri konsept, yıkılan çatı ve kulenin tek bir formda toplanmasını ve cam formuyla yapının içini gün ışığıyla doldurmayı hedefliyor. Yapı malzemesi olarak ağaç, karbon-fiber ve cam kullanılması öngörülüyor.

FuseProject ekibinden Tasarımcı Yves Behar, ABD / Austin merkezli inşaat teknolojileri şirketi ICON ve kar amacı gütmeyen New Story girişimi ortaklığı, Latin Amerika’da yaşayan 50 yoksul aileye yepyeni bir hayat sunmak için kolları sıvadı. Proje kapsamında Behar’ın tasarladığı ve ICON’un inşaatını üstlendiği 50 haneli yerleşim merkezi dünyanın 3D yazıcıyla inşa edilmiş (basılmış desek daha doğru) ve sıfır atıkla ortaya çıkmış ilk köyü olacak. Ayda 200 Dolardan az gelire sahip ailelerin yerleşeceği evler tasarım ve işlevsellik açısından gayet imrendirici görünüyor.

3 boyutlu yazıcıların nimetleriyle devam edelim. Ancak sıradaki gelişme nimetten öte ‘mucize’ niteliğinde. Bilimciler bu hafta 3D baskı ile imal ettikleri akciğer benzeri sistemde hava kesecikleri oluşturdu. Üstelik bu ‘kul yapısı organ’ tıpkı biyolojik akciğerler gibi genişleyip daralarak kana oksijen pompalayabiliyor. Daha önce Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yerçekimsiz ortamda çalışabilen damar üretilmişti. Bu araştırmadaki akciğer ise Dünya üzerinde üretildi. Bu teknik, organ nakli için sıra beklemeden tedavi görmeye bir adım daha yaklaştığımızın gösterigesi durumunda.

Bundan yedi yıl önce dünyanın en küçük çamaşır makinesi Scrubba’yı üreten ekip şimdi aynı ürünün iki kat küçüğünü geliştirdi. 140 gram ağırlığındaki Scrubba’nın kıyasla Scrubba Mini sadece 70 gram ağırlığıyla dikkat çekiyor. Ürün, hafif seyahat etmek isteyen gezginlere kıyafetlerini istedikleri zaman yıkama imkanı veriyor. Kıyafetleri, suyu ve deterjanı yerleştirip içindeki havayı boşalttıktan sonra Scrubba Mini’yi ovaladığınızda içindeki plastik pütürler kıyafetlerin temizlenmesini sağlıyor. Yalnızca 3 dakika ovaladıktan sonra durulayıp astığınız kıyafetler çamaşır makinesinden çıkmış gibi temiz hale geliyor.

Çin’de geliştirilen ve (en azından öncelikle) casusluk alanında kullanılacağı aşikar bir teknoloji, otonom araçların etrafını algılamasını sağlayan LIDAR teknolojisini kullanarak fotoğraf alanında yeni bir sayfa açtı. Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Zheng-Ping Li tarafından geliştirilen yeni kamera 45 kilometre yükseklikten (ya da herhangi bir yatay mesafeden) araya giren bulut, hava kirliliği ve benzeri tüm atmosferik partikülleri aşarak insan boyutundaki objelerin fotoğrafını çekebiliyor.

Çok yakın bir gelecekte dünya nüfusunun yüzde 80’ine yakın bir kısmı şehirlerde yaşıyor olacak. Böyle bir kalabalığın ihtiyaç duyacağı ulaşımı (ve ulaşım araçlarının ihtiyaç duyacağı alanları) şehirlerde yaratmak imkansız. Dolayısıyla yeni araç konseptleri birer birer hayatımıza girerek ya da kendini göstererek tutunmayı deniyor. Güncel örneklerden biri de Londra merkezli tasarım şirketi Layer imzasını taşıyan Pal. İlk bakışta klasik bir elektrikli scooter gibi görünen Pal’ı benzerlerinden ayıran en önemli özellik yapay zeka desteği, şarj, taşınabilirlik ve depolama eksenindeki pratik çözümleri ve karbon fiber tabanlı hafif alaşımı. Sitesindeki görseller dahi hayli tahrik edici. Detayları aşağıdaki videoda.

“Ağacın kurdu kendindir” ya da “Dinsizin hakkından imansız gelir” diyen atalarımızı hatırlatan bir gelişme, sürekli vızıldayarak gökyüzü ile aramıza giren drone’lar cephesinde yaşandı. Drone’ların yaygınlaşmasıyla yeni bir iş kolu yaratan ‘drone ile mücadele’ sektöründen çıkan DroneBullet adlı ürün, kendini kamikaze drone’u olarak tanıtıyor. Dört pervaneli ve isminden de anlaşılacağı gibi mermi formuna sahip araç izinsiz uçuş yapan hava cismine kitleniyor ve kendi başına imha ediyor. Kanada / Vancouver merkezli AerialX adlı bir firma tarafından geliştirilen DroneBullet şimdiden ordu ve güvenlik güçlerinden siparişler almaya başlamış. Sivillere satışına henüz izin verilmiyor. Aşağıdaki videosu ne işe yaradığına dair daha iyi fikir verebilir.

ABD Hava Kuvvetleri bu hafta gerçekleştirdiği bir tatbikatta lazer silahıyla gökyüzünde ilerleyen füzeleri etkisiz hale getirip düşürmeyi başardı. Söz konusu silahlar her türlü uçağa takılabilecek nitelikte ve hem havadan-havaya hem de yerden-havaya her tür füzeyi ‘ışık hızında’ etkisiz hale getirebiliyor.

Almanya’da Hesse eyaleti tarafından 2017’nin Ağustos ayında Autobahn üzerine elektrikli yol inşa etmekle görevlendirilen Siemens, sistemi tamamlayarak bu hafta ilk elektrikli otoyolu hizmete sundu. Karayolu taşımacılığına daha yeşil bir çözüm olarak düşünülen eHighway (elektrikli otoyol) doğa dostu kamyonlarla hem yakıt maliyetini hem de kirliliği azaltmayı hedefliyor.

Tesla araçlarına gönderilen yeni bir güncelleme ‘anında sorun tespiti’ özelliğini hayata geçirdi. Bu sayede aracın hangi parçalarında sorun olduğu ve hangilerinin değişmesi gerektiği önceden tespit edilebiliyor. Hatta aracınız değişecek parçaları siz servise gitmeden önce sipariş ediyor. Araç sahibi daha Tesla uygulaması üzerinden servise ne zaman gidileceğini kendisi belirleyebiliyor. Anında sorun tespiti özelliği aynı zamanda aracın hareket edemediği durumlarda çekici dahi çağırabiliyor.

Tasarım ofisi Mandalaki Studio tarafından geliştirilen Biro O2 adlı konsept, yüzde 80 oranında geri dönüştürülmüş plastikten üretilen ilk elektrikli araç oldu. Milano Tasarım Haftası kapsamında sergilenen Biro O2, boyutundan dolayı motosikletler için ayrılmış alanlara da park edilebiliyor.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.