Haftanın Özeti: 129

Bilim / Yazılım / Donanım

Microsoft, belki de en sevilmeyen işletim sistemi Windows Vista’ya verdiği (ücretli / ücretsiz) tüm desteği sonlandırdığını duyurdu. 10 yıl önce kullanıcıların hayatına giren ve neredeyse kimse tarafından sevilmeyen Vista’nın kullanıcıları (kaldıysa bile) artık her türlü güncellemeden mahrum kalacak. En sevilmeyen işletim sistemlerinin ikincisi Windows 7 ise 2020 yılında Vista ile aynı kaderi paylaşacak.

E-spor yıllar içinde geliştikçe, dünya genelinde oyuncu temsilciliği de yükselişe geçti. Para ödülleri de öyle. Unibet‘in ‘E-spor Şampiyonları’ adını verdiği araştırma oyuncuların kazançları, oyunlar için ödül paraları ve ülke katılımları da dahil olmak üzere, yıllar boyunca toplanan verileri görselleştirmiş. Sonuçlara göre Çin aslan payını kapmış durumda.

Nintendo geçtiğimiz yıl piyasaya sürdüğü NES Classic Edition adlı konsoluyla oldukça büyük bir başarı yakalamıştı. Ancak tüm iyi şeyler gibi bunun da sonu geldi. Şirket yayınladığı açıklamada bu yıl Nisan ayından sonra bir daha NES Classic Edition dağıtımı yapmayacağını açıkladı. AMA NEDEN?

Lockheed Martin, Procter & Gamble ve Caterpillar‘ın da aralarında bulunduğu [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]65 şirket, üretim amacıyla kullanılacak artırılmış gerçeklik yazılımları için bazı yönergeler belirledi.[/inlinetweet] Bu sayede gelecekte bu alanda geliştirilecek ürünlerin birbiriyle uyumlu olması amaçlanıyor.

Strange Beasts, artırılmış gerçekliğe alternatif bir bakışla yaklaşan 5 dakikalık başarılı bir kısa film. Yeni bir ürün ve teknoloji tanıtımı gibi başlayıp, ağzınızda kısa bir Black Mirror tadı bırakacak bu filmi izlemeden geçmeyin. Distopyalardan alınan haz gibisi var mı?

Google’ın yapay zeka şirketi Deepmind’ın AlphaGo yazılımı geçtiğimiz yıl GO efsanesi Lee Sedol’ü yenmişti. Yapay zekanın insan üzerindeki bu galibiyetinin ardından şimdi [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Deepmind, 19 yaşındaki Çinli Go Dünya Şampiyonu Ke Jie ile karşı karşıya gelmeye hazırlanıyor.[/inlinetweet]

Elon Musk‘ın açık kaynaklı yapay zeka girişimi Open AI, 1980’lerden bu yana kullanılmayan ‘nöroevrim‘ adı verilen bir yöntemi canlandırarak günümüzde kullanmaya uygun sonuçlar elde etti. Sistem soyut anlamda başarılı bireylerin, karakteristik özelliklerini sonraki nesillere aktarmasına dayanıyor. Atari oyunları üzerinde sadece 1 saat çalışan algoritma, DeepMind’ın 1 yılda ulaştığı seviyeyi yakaladı. Yürüme problemini çözmek ise sistemin sadece 10 dakikasını aldı. Aynı problem için Google’ın yaklaşımı 10 saat uğraşmıştı.

Michigan Üniversitesi’nde, benzerlerine göre yüzlerce kat daha dayanıklı, kendi kendini onarabilen ve su geçirmez yüzeye sahip bir kaplama malzemesi geliştirildi. Bu malzemenin ulaşım araçlarında, kıyafetlerde, çatılarda ve sayısız birçok yüzeyde mevcut kırılgan malzemelerin yerine kullanılabileceği belirtiliyor. Gemilerin gövdesinin direncini azaltacağı için de çok daha az yakıtla daha uzun mesafeler kat edilmesine imkan sağlayabilir. Dünyadaki kargoların yüzde 90’ının dev gemilerle taşındığı düşünüldüğünde bu malzemenin etkisi çok geniş olabilir.

Eski Google Mühendisi Scotty Allen, Çin’in Huaqiangbei bölgesindeki akıllı telefon pazarlarından bulduğu parçalarla kendi iPhone’unu yaptı. 16 GB kapasiteli bir iPhone 6S üreten Allen, süreci 23 dakikalık bir videoda paylaştı. Şu anda 32 GB kapasiteli iPhone 6S ortalama 549 Dolar’a satılıyor. Allen ise kendi cihazını yaklaşık 300 Dolar’a mal etmiş.

IBM, şimdiye kadar akademik bir ayrıcalık olan kuantum bilgisayarları ticari boyuta ulaştırma konusunda hızla ilerliyor. Geçtiğimiz yıl bulut tabanlı kuantum bilgisayar servisi Quantum Experience’ı piyasaya süren şirket, Mart ayında bu hizmetini bir sonraki adıma taşıyarak ilk ticari kuantum bilgisayar sistemi IBM Q’yu duyurdu. IBM, ürünün piyasaya çıkış tarihi ya da fiyatı ile ilgili bilgi vermezken ilk etapta küçük ölçekli firmaların karşılayamayacağı kadar maliyetli olacağı düşünülüyor.

Akıllı telefon ve tablet gibi dokunmatik ekranlı cihazlar günümüzde birçok evin demirbaşı konumunda. Haliyle, okula gitmeyen çocuklar da bu cihazların en aktif kullanıcıları arasında. Bu çocuklar ve cihazlar arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk bilimsel çalışmada, araştırmacılar dokunmatik ekranlı cihazları kullanan çocukların geceleri daha az uyuduğunu keşfetti. Sebebi henüz bilinmese de bir mobil cihaz kullanan çocukların kullanım saati başına (yaşıtlarına kıyasla) gece 26 dakika daha az, gündüz ise 10,4 dakika daha fazla uyuduğu tespit edildi.

Gündüz öğrendiğimiz bilgiler beynimize ancak gece rahat bir uyku uyuyabilirsek yerleşiyor. Buradan yola çıkan araştırmacılar, uyku sırasında hangi olayın öğrenmeye etki ettiğini araştırdı. Buna göre beynin hipokampus bölgesinin CA1 adı verilen bir kısmı, yaydığı ritmik sinyallerle uyku sırasında öğrenmeyi sağlıyor. Bir başka araştırmada ise gece uykusuz kalmanın sebebini araştıran bilimciler, bazı kişilerde CRY1 adı verilen gende gerçekleşen bir mutasyon sebebiyle kişilerin melatonin salgılamasının geciktiğini ve bu sebeple bu kişilerin gecenin geç saatlerine kadar uykusuz kaldıklarını keşfetti.

Bilimciler rüyanın yer aldığı beyin bölümlerini tespit etmeye başladı. Rüyaları anlamamız açısından önemli sonuçlar sunacak olan bu çalışmada beyin aktivitesindeki değişikliklerin rüyanın nasıl (ve ne tarz) bir rüya olduğu konusunda fikir verdiği görüldü. Ayrıca araştırmacılar şimdiye dek rüyaların sadece REM uykusu sırasında meydana geldiği düşünüyordu. Ancak yeni sonuçlara göre rüyalar REM dışında da gerçekleşebiliyor.

ABD’li televizyon ve haber platformu CNBC’ye göre, Apple kan şekeri seviyesini ölçmek için sensörlerin geliştirildiği ve biyomedikal mühendislerinden oluşan gizli bir proje grubuna sahip. Apple’ın Kurucusu Steve Jobs tarafından oluşturulduğu söylenen ekip başarılı olursa, milyonlarca (Apple Watch sahibi) diyabet hastasına yardım edilebilecek.

CRISPR Cas9 gibi gen düzenleme teknikleri devrimsel ve yenilikçi olsa da bazı sınırlamaları da var. Bunlardan birisi de göz, beyin, kalp, böbrek ve karaciğerdeki durağan, bölünmeyen hücrelerde uygulanamaması. Ancak Salk Enstitüsü’nden araştırmacılar, bölünmeyen ya da DNA’sını değiştirmeyen hücrelerin genlerini düzenlemenin yeni bir yolunu keşfetti. Bu keşif, genetik hastalıklarla doğan farelerin görüş yeteneğini kısmen iyileştirmek için başarıyla kullanıldı.

Bilimciler, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde işlenmiş bağırsak bakterilerinin bir bağırsak iltihabı olan koliti algılayabildiklerini fark etti. Hedef, bağırsak sağlığı ve hastalıklarını belirlemek için -birçok hastanın kabusu olan- kolonoskopi yerine hap şeklinde yutulacak bakterileri kullanmak.

Bilimciler doğru tedaviye erişimi hızlandırmak için antibiyotik direnciyle mücadelede hızlı bir hamlede bulunacak ve gribi 1 saat içinde teşhis edebilecek bir test geliştirdi. Southampton Vakfı Hastanesi güvencesi altında yapılan testler belirli virüslerin (hızlıca) izole edilebileceği ve hastalara sadece 60 dakikada doğru tedavinin uygulanabileceğini gösteriyor.

2003’te stres ve depresyon arasındaki genetik bağlantı ortaya konulduğunda bu keşif çok önemli bir gelişme olarak görülmüştü. Ancak uluslararası bilimcilerden oluşan bir araştırma ekibi, -mutluluk ve canlılık hissi veren- serotonin ile stres tabanlı depresyon arasındaki genetik bağı bulamadıklarını açıkladı.

(127. sayımızda değindiğimiz) bir kara deliğin içine girip görüntü almaya yönelik ilk girişim bir sorun yaşamadan başarıya ulaşacak gibi görünüyor. Şimdilik kara deliklere ait toplanan veriler ABD ve Almanya’da bulunan iki süper bilgisayara gönderiliyor. Verilerin incelenmesinin ardından, kara delik görselinin olup olmadığı ortaya çıkacak.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Satürn gezegenini araştıran Cassini Görevi‘nden araştırmacılar, Satürn‘ün uydusu Enceladus‘ta yaşam için gereken HER ŞEYİN bulunduğunu söyledi. Enceladus’un buz kaplı yüzeyinden sızan bol miktardaki hidrojen molekülünü tespit eden uzay sondası, bu yılın sonunda Satürn görevinden çekilecek. Ardından NASA önümüzdeki 10 yıl içinde Jüpiter’in uydusu Europa‘yı araştırmaya başlayacak.

NASA tarafından Güneş sisteminde yeni gezegen(ler) bulmak için yürütülen araştırmada gezegen olarak kabul edilebilecek 4 gök cismi keşfedildi. Bunun için ANU Araştırmacısı Brad Tucker yönetimindeki 60 bin gönüllü, 3 gün boyunca SkyMapper teleskobunun topladığı verilerden 4 milyonun üzerinde gök cismini sınıflandırdı.

I would just like to say: you guys rock. We'd be thrilled if you find it!

— Mike Brown (@plutokiller) March 31, 2017

NASA, images.nasa.gov adresinde anahtar kelime ve veri aramaları ile arşivindeki fotoğraf, video ve ses dosyalarını içeren dev bir kaynak hazırlayarak genel kullanıma açtı.

[alert type=blue ]Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 6 sayfadan oluşuyor. Diğer kategorilere ait bağlantılara aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.[/alert]

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.