Haftanın Özeti: 112

İnternet / Girişimler

Internet World Stats, en çok internet kullanıcısına sahip ilk 20 ülkeyi listeledi. Listenin ilk sıralarını 721 milyon 434 bin 547 kullanıcıyla Çin; 462 milyon 124 bin 989 kullanıcıyla Hindistan ve 286 milyon 942 bin 362 kullanıcıyla ABD paylaşıyor. Türkiye ise 46 milyon 196 bin 720 kullanıcıyla 17. sırada bulunuyor. Liste, kullanıcı sayılarının dışında 2000-2016 yılları arasındaki internet büyüme yüzdesi verileriyle de dikkat çekici.

İnternet artık vazgeçilmez bir parçamız. Birbirimizi bunu kabullenerek seviyoruz. Peki 1970’ler için bir fikriniz var mıydı? Bizim artık var! Şimdinin ağ haritalarıyla karşılaştırınca bir kum tanesi gibiymiş.

Going through old papers my dad gave me, I found his map of the internet as of May 1973.

The entire internet. pic.twitter.com/0krvYoRGav

— David Newbury (@workergnome) December 10, 2016

Bill Gates iklim değişikliğine karşı temiz enerjiye yönelik girişimlere destek amacıyla 1 milyar Doları aşan bir fona öncülük edecek. Alibaba, SAP, Reliance Industries gibi büyük isimleri de bünyesinde bulunduran fon, emisyon azaltıcı ve temiz enerji kaynaklarının ticarileşmesi ve yaygınlaşması yönünde yapılacak teknolojik gelişmelere 20 yıllık destek paketleri sunacağını açıkladı.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Google, yıl boyunca en çok aranan kelimeleri açıkladı.[/inlinetweet] Küresel çaptaki aramaların hemen hepsi toplumsal olayları işaret edip şaşırtmazken Türkiye aramaları için aynılarını söylemek mümkün değil.

Dünyanın en büyük arama motoru Google (bir önceki haberimizdeki listenin de gösterdiği gibi) bizi bizden daha iyi tanıyor. Sitenin kişisel bilgi deposundaki ayrıntılar insanı şaşırtacak türden. Yüz tanıma teknolojisinden, şimdiye kadar kaç mesaj alıp kaç tane yolladığınıza, tarayıcınızla kaç siteye girdiğinizden sesli mesaj kayıtlarına kadar hepsi bir yerlerde kayıtlı. Şimdiye kadar kaç pencere açtığınıza, saati; hatta dakikasına kadar ne zaman, nerede bulunduğunuza ve yakın arkadaşlarınızla olan ilişkinize kadar diyelim hatta (kişisel durumunuzun ‘küçük bir kesiti’ için ise şuraya alalım).

En güvenli tarayıcı olarak bilinen [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Tor’un geliştiricileri, teknik takibi imkansız ilk versiyon üzerinde çalışmaya başladı.[/inlinetweet] Kullanıcılarına ‘kum havuzu’ (sandbox) olarak adlandırılan korumalı bir alan sunan bu yeni yapı programların sistem kaynaklarına erişimini engelliyor. Tor’un bu sürümü henüz sadece Linux işletim sistemleri için erken alfa aşamasında.

ABD’nin yeni Başkanı olarak görevine başlamaya hazırlanan Donald Trump, ülkedeki teknoloji liderlerini bir araya getirerek planlarından bahsetti ve liderlerin görüşlerini aldı. Trump, seçim döneminde neredeyse her biriyle tek tek tartıştığı liderlere, kavgayı geride bırakıp birlikte çalışmak istediği sinyalini verdi. Çoğu açık bir şekilde Demokrat Parti Adayı Hillary Clinton’ı destekleyen yöneticilerinin Trump’ın yanında pek de rahat olmadığı dikkatlerden kaçmadı.

Twitter’ın CEO’su Jack Dorsey bu hafta hayatı filmleştirilen, son dönemlerin en bilinen Bilişim Güvenliği Uzmanı (eski CIA ve NSA çalışanı) Edward Snowden ile Periscope’tan canlı yayınlanan bir röportaj gerçekleştirdi. NSA’in yasadışı yollarla bilgi topladığını belgelerle ifşa ettikten sonra (casusluk suçuyla ömür boyu hapisle yargılanacağı ortaya çıkınca) Rusya’ya sığınan Snowden söz konusu söyleşide geleceğin en büyük sorununun kullanıcı verilerinin kontrol edilmesi olduğunu yineledi.

Google (anlaşılmayan bir sebeple) akıllı saat üreticisi Cronologics‘i satın aldı. Bu gelişme 2014 yılında kurulan şirket için bir nevi yuvaya dönüş de sayılabilir. Zira şirketin Kurucuları Lan Rcohe, Leor Stern, ve John Lagerling daha önce Google’da çalışıyordu. Ekip artık Google’ın akıllı saat platformu Android Wear için çalışacak.

Bir dönemin mucizevi teknolojisi (Adobe) Flash, artık bir güvenlik riski ve performans emici olarak anılıyor. HTML5 standartlarının gelişmesiyle birlikte varlık sebebini kaybeden eklenti web tarayıcıları tarafından birer birer terk ediliyor. Son olarak Google’ın da desteğini çekmesi ile bir zamanlar endüstri standardı haline gelmiş olan Adobe Flash artık tarihe gömülecek gibi görünüyor.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Google direksiyonsuz ve pedalsız otonom araç üretme fikrini rafa kaldırdı.[/inlinetweet] CEO Larry Page’in bu fikrin pratik olmadığını düşündüğü için böyle bir karar alındığı, Sergey Brin’in ise sıfırdan yeni bir araç üretme taraftarı olduğu ifade ediliyor. Google’ın Mayıs ayında Fiat Chrysler ile yaptığı anlaşma çerçevesinde üretilecek otonom minivanlarla yeni bir araç paylaşım servisi sunacağı belirtiliyor. Şirketin çatı şirketi Alphabet, bundan böyle otomotiv alanındaki çalışmaların Waymo adıyla kurulan yeni bir şirket altında yürütüleceğini açıkladı.

Doğum gününüzde sevdiğiniz pahalı bir hediye yerine bir çok ucuz (ve çoğunlukla işe yaramaz) hediye alma sorununa çözüm geliştirmek isteyen Ukraynalı girişimci Vitaliy Kedyk, Wishround adlı bir site hayata geçirmiş. Kullanıcıların kendileri ya da arkadaşları için ‘fon toplayarak‘ hediye almasını sağlayan yapıda hediyenin bütçesine herkes katkıda bulunabiliyor. Böylece hem kimse boşa para harcamamış hem de hediye alınan kişi hayallerine kavuşmuş oluyor.

Artırılmış gerçeklik alanında çığır açması beklenen Magic Leap bugüne dek yayınladığı videolar dışında ürün deneyimi konusunda çok fazla bilgi sunabilmiş değil. Geçtiğimiz günlerde ürünü denediğini belirten gazeteci Reed Albergotti ise videolarda kullanılan görsel efektlerin gerçek ürün deneyimini yansıtmadığını ve Magic Leap’in oluşturulan beklentiyi karşılayamayacağını düşündüğünü ifade etti. Kısa süre sonra açıklama yapan Magic Leap CEO’su Rony Abovitz ürünün çok yakında hazır olacağını ve herkesin ürünü deneme fırsatına sahip olacağını belirtti. Şirketin henüz olmayan bir ürün için 1 milyar 400 milyon Dolar yatırım toplamış olması en azından yatırımcıların Magic Leap’e inandığı şeklinde yorumlanabilir.

Londra’da faaliyet gösteren Today Translations adlı çeviri ajansı, bir müşterisinin günlüğünü emojiye çevirmek istemesi üzerine emoji çevirmeni aramaya başladı. Emojilerin anlamları konusunda derin bir bilgiye sahip olması gereken çevirmenin ayrıca yeni emoji trendleri ve kültürel farklılıklar gibi konularda araştırma yapıp rapor hazırlaması da isteniyor (Öte yandan Apple bu hafta yayınladığı iOS güncellemesi ile mevcut listeye 104 yeni emoji daha ekledi. Eski emojileri de daha gerçekçi hale getiren Apple, bir başka açıdan bakınca emoji çevirmenlerinin işini biraz daha karmaşık hale getirmiş oldu).

LinkPadz, Google Chrome tarayıcısındaki yeni sekme sayfalarını daha kullanışlı hale getiren bir uzantı. Sık kullandığınız internet geçmişiniz kolayca görüntülemenize yada kaldırmanıza yarayan ve açılış sayfanızı düzenleyen LinkPadz’i tarayıcınıza ücretsiz ekleyebilirsiniz.

Araç kiralama ağı Uber mantığını  jet yolculuğuna uyarlayan Jetsmarter, özel jet kiralama süreçlerini dönüştürmeyi hedefliyor. Sistemde 4 farklı şekilde yolculuk yapılabiliyor: arkadaşlarınızla veya tek olarak, sizin tarafınızdan oluşturulan bir rotaya diğer üyeleri davet ederek, başkalarının açmış olduğu bir rotaya katılarak veya rastgele bir uçağa atlayarak. Şu anki rotalar genellikle New York, Londra, Şikago veya Dubai gibi büyük şehirler olsa da zamanla rotaların genişletilmesi düşünülüyor.

Yemeksepeti‘ni (589 milyon Dolara) satın alarak Türkiye’de de adını duyuran Delivery Hero, şimdi de Alman benzeri Foodpanda‘yı bünyesine kattı. Bu alımın ardından (2012 yılında Foodpanda’nın kuruluşunu destekleyen) Rocket Internet‘in Delivery Hero’daki payı yüzde 37,7’ye yükseldi. 47 ülkede hizmet verir hale gelen birliğin hedefi aylık 20 milyondan fazla sipariş..

Son güncellemenin ardından Instagram’da kullanıcılar kendi veya başkalarının fotoğraflarını kaydedebilir hale geldi. Artık beğenilen bir fotoğraf sağ alttaki butondan özel bir listeye eklenebiliyor. Ana ekrana gelindiğindeyse yine aynı işarete tıklayarak (varsa daha önce kaydedilen video ya da fotoğraflar) görüntülenebiliyor. Bu özellik sadece kullanıcıya özel. Yani başkalarının sizin kaydettiğiniz içerikleri görme imkanı yok. ‘Daha çok gizlilik, daha çok takip’ sloganıyla sayfalar kaydırılmaya devam edecek gibi.

Microsoft’un Translator uygulamasıyla farklı dilleri konuşan kişilerin sohbet edebilmesi mümkün hale geldi. Bir kişinin söylediklerini, o konuşmaya dahil olan herkesin kendi tercih ettiği dile çevirebilen uygulama dil bariyerini ortadan kaldırıyor. Skype için de benzer bir çalışma yürüten Microsoft, kullanıcıların sadece Skype üzerinden değil, mobil ve sabit hatlarla yaptıkları görüşmelerde de anında çeviri özelliğini kullanmasına imkan tanıyor.

Geçtiğimiz aylarda Yahoo’nun sistemine 2014’te sızan hacker’ların 500 milyonun üzerinde kullanıcının hesap bilgilerini çaldığı ortaya çıkmıştı. Ancak bu olayın yaşanan ilk vaka olmadığı ortaya çıktı. Bu olaydan bağımsız olarak 2013 yılının Ağustos ayında 1 milyara yakın kullanıcının etkilendiği bir başka güvenlik ihlali yaşandığını bu hafta bizzat Yahoo tarafından itiraf edildi. Şirket çalınan bilgiler arasında isimler, telefon numaraları, doğum tarihleri ve şifrelerin olduğunu rapor ederek ismini ‘sızıntı’ (leak) tarihine altın harflerle yazdırmış oldu. Daha da kötüsü, bu büyük kullanıcı veritabanının internette satılıyor olması.

Dijital not tutma uygulamaları arasındaki en büyük oyunculardan Evernote bu hafta kullanıcılarının mahremiyet sınırlarını zorlayan bir karara imza attı. Şirket yapay zeka güçlendirmesi için yürüteceği projelerde çalışanlarına kullanıcıların notlarına erişim yetkisi vereceğini duyurunca ortalık tam anlamıyla karıştı karıştı. Yeni kullanıcı sözleşmedeki bir maddeye göre kullanıcıların notlarını Evernote çalışanları okuyabilecek(ti). Düzenlemeye yoğun tepki gösteren kullanıcılara karşı şirket yetkilileri önce bu maddenin gerekliliğini savundu ama sonra bizzat CEO hatalarını fark ettiklerini ve yeni bir sözleşme yayımlayacaklarını duyurdu. Yaşanan bu olayın Evernote’un kullanıcı sayısını olumsuz etkilemiş olabileceği düşünülüyor.

Periscope‘un canlı yayın özelliği Twitter’a entegre edildi. Kullanıcılar #GoLive etiketiyle kullanıcılar, yeni özelliği kullanmak için teşvik edilirken, canlı yayın yapmanın bir türü olan ‘tweet yazmanın’ böyle bir özellikle pekişeceği vurgulandı.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Instagram, 600 milyon kullanıcıyı geçtiğini duyurdu[/inlinetweet]. Özellikle son bir yıldır güncellemeleriyle değişikliğe giden markaya sadece son altı ayda 100 milyon kullanıcı gelmiş.

Çoğunlukla korsan içerikler barındıran bittorrent sitesi KickassTorrents, Kurucusu Artem Vaulin‘in tutuklanmasıyla kapanmıştı. Ancak bu hafta eski ekibin yeniden benzer bir yapı için çalıştığı ortaya çıktı. Yeni site eskisine kıyasla daha güvenli (yasal) bir veritabanı kullanıyor.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Amazon’un Uber mantığında bir uygulamayla 800 milyar dolarlık lojistik sektörüne el atmayı planladığı iddia ediliyor[/inlinetweet]. Uygulamanın gelecek yaz kullanıma sunulacağı ve şoförler ile alıcılar arasında ilişkiyi en az ve kolaya indirecek mantığa oturtulduğu düşünülüyor.

ABD / Michigan Valisi Rick Snyder otonom araçlarla ilgili yasayı imzaladı. Böylece tamamen sürücüsüz (direksiyon ve pedalları olmayan) araçların da trafiğe çıkmasına izin çıkmış oldu. Ancak şimdilik bu ayrıcalıktan sadece test araçları faydalanabilecek. Ford ve GM gibi büyük otomotiv şirketleri uzun süredir yönetimleri bu düzenlemelere ikna etmek için çabalıyor. 2012’den beri bu konuda 34 yasa tasarısının görüşüldüğü düşünülürse uğraşın boşa gitmediği düşünülebilir.

Dünyanın birçok yerindeki yerel radyoları Radio.Garden ile dinleyebilirsiniz. İstenilen yere imleci götürmeniz yeterli.

İnternetin tüm GIF ihtiyacını neredeyse tek başına karşılayan internet sitesi giphy.com’da ‘NASA’  da yerini aldı.

Chrushh adlı mobil uygulama telefonunuzdaki mesajları ve çağrı geçmişinizi analiz ederek arkadaşlarınızla aranızdaki ilişkiyi seviyelendiriyor. Rehberinizde ‘gideri olan’ kişileri kolayca tespit etmenizi sağlayan uygulama şimdilik sadece Android kullanıcıları için çalışıyor.

Google (bir süredir üstünde çalıştığı proje kapsamında) Kübalı internet erişim sağlayıcısı ETECSA ile bir anlaşma yaptı. Buna göre Google kendi hizmetleri için verilerini Küba’da barındıracak. Daha önce bu veriler ülkeye Venezuela’daki veri merkezinden iletiliyordu (ve veri kalitesi / hızı sağlıklı değildi). Verilerin Küba’da depolanmasıyla beraber Google’ın hakimiyetinde olan Youtube gibi siteler eskinden daha hızlı yüklenebilecek. Bu kararın 2014’ten beri Başkan Barack Obama ile Küba hükümetinin arasının iyileşmesiyle mümkün olduğunu hatırlatmakta fayda var (yetersiz ve kısıtlı altyapı yüzünden Küba son derece yaratıcı -fakat yetersiz- modellerle internet açlığını gideriyor).

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.