Haftanın Özeti: 112

Bilim / Yazılım / Donanım

2016 yılında tasarım ve teknoloji alanlarında 11 binden fazla proje yayınlandığı verisini paylaşan Kickstarter, bu senenin örneklerinden yola çıkarak 2017’de daha sık karşılaşacağımızı tahmin ettiği teknolojik eğilimleri listeledi. Buna göre 2017, sesle kontrol edilebilen cihazlar, akıllı veri madenciliği, hayatın her alanına giren yapay zekalar, çalışma masanızın üzerini imalathaneye çevirecek cihazlar, kamu fonlu uzay araştırmaları gibi birçok proje ile dolu olacak.

Bu yıl teknoloji tutkunu tüketiciler için zorlu geçti. Patlayan telefonlar, sosyal medyadaki yalan veya tahrik edici haberler gündemden düşmedi. The New York Times’ın konuyla ilgili derlemesi güzel bir özet olmuş.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]MIT araştırmacıları kendi kendine öğrenebilen yeni bir yapay zeka sistemi geliştirdi.[/inlinetweet] Bu sistemin kendini geliştirmesi de bilgiyi özümsemesiyle oluyor. İnsanlardan da tek farkı, bunu yapabilmek için bolca pratik gerektirmesi. Ekipteki araştırmacılar aynı zamanda bununla ilgili bilgilendirici bir kitap yazıyor. Sitelerindeki e-bültene kayıt olarak taslağını (ücretsiz) edinebilirsiniz.

Birçok makalede otomasyondan, insanoğlunu işinden edecek bir tehlike olarak bahsedilir. Fakat çalışmalar otomasyonun aslında sadece işçi-patron ilişkisini değil; tüm sistemi etkileyebilecek bir kavram olduğunu ortaya koyuyor. Michael Parker ve Alberto Moel‘un çalışması bu kavram eksenindeki mevcut ekonomik varsayımların tutmayabileceğini gösteriyor. Dünya Ekonomik Forumu’nda da değinildiğini gibi, otomasyon 2020’ye kadar 5 milyon kişiyi işinden ederse geriye bir meslek kalmayabilir.

Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü son dönemin en hararetli konusu ‘yapay zeka’ için bir ilke imza atarak Ethically Aligned Design (PDF) başlıklı 136 sayfalık bir etik kitabı hazırladı. Enstitü bu çalışmayla aynı zamanda geri bildirim ve tartışma desteğiyle yapay zeka – insan arasında bir köprü kırmaya çalışacak. Hepsi Westworld dizisindeki kabuslar gerçeğe dönüşmesin diye….

Bir Türk Hacker tarafından oluşturulan Sath-ı Müdafaa adlı platform, DDoS saldırılarını bir oyuna dönüştürdü. Güvenlik şirketi Forcepoint tarafından ortaya çıkarılan bu uygulama hedef olarak seçilen sitelerin kullanılamaz hale getirilmesini amaçlıyor. Oyunda DDoS saldırılarına katılan bilgisayarlara ‘başarıları ölçüsünde’ puan veriliyor. Saldırılara en çok ‘katkıda bulunan’ kişiler için çeşitli ödüller sunuluyor. Ekran görüntülerinden adının Mehmet olduğu anlaşılan hacker’ın ‘faaliyetlerini’ Eskişehir’den yönettiği belirlenmiş.

Toronto Scarborough Üniversitesi’nden araştırmacılar kararlı gezegen sistemlerini tespit edebilmek için video platformu Netflix‘in içerik tavsiye algoritmasından faydalanılabileceğini keşfetti. Netflix’in, kullanıcıların önceki tercihleri ile ilgili verileri analiz ederek benzer dizi ve filmler sunan algoritması, kararlı gezegenlerin verilerini kullanarak, yeni keşfedilen gezegenlerin kararlı olup olmadığının anlaşılması için kullanılacak. Makine öğrenimi yönteminden yararlanarak ortaya çıkan şablonlara uygun gezegenler araştırmacılar tarafından incelemeye alınacak. Bu yöntemin mevcut süreçten bin kat hızlı işlemesi hedefleniyor.

Psikiyatri Profesörü John Pestian ve ekibi, makine öğrenimi algoritmasını kullanarak hangi hastaların intihara meyilli, hangilerinin ruhsal yönden rahatsız hangilerinin ise tamamen sağlıklı olduğunu belirlemeyi başardı. 379 hastanın verilerini kullanarak eğitilen algoritma, deneklere yönelttiği sorularla ruh sağlığı durumunu yüzde 85 başarı oranıyla tespit edebildi. Başarı seviyesi intihara meyilli hastalarda yüzde 93‘e çıktı. Makine öğrenimi teknolojisi örnek sayısı arttıkça kendisini geliştirdiği için gelecekte bu oranların artmasını da bekleyebiliriz. Dolayısıyla dünyayı ele geçirmesinden korktuğumuz yapay zeka belki de hayat kurtarmada bize yardımcı olabilir.

Günümüzde kablosuz internete bağlanmak ve cihazlar arası iletişim için kullandığımız Wifi protokolü şeylerin internetindeki (IoT) cihazlarda kullanmaya pek müsait değil. Analog bileşenleri sebebiyle çok fazla elektrik harcayan bu yapı yerine Bluetooth ya da Zigbee gibi alternatifler tercih ediliyor. Washington Üniversitesinde geliştirilen pasif Wifi teknolojisi ise, bu cihazlardan analog bileşenleri çıkararak kullanılan enerjinin 10 bin kat azaltılmasını sağlıyor. Analog bileşenlerin işini prize takılı bir cihaza aktaran sistem sayesinde batarya ile çalışan şeylerin interneti cihazlarının pil ömrü 10 bin kat artıyor.

Güvenlik araştırmacıları, bazı düşük model Android akıllı telefon ve tabletlerin zararlı yazılım yüklü olarak satıldığını tespit etti. Bu zararlı yazılımın kullanıcıların cihazlarına istenmeyen uygulamalar yüklediği ve reklam gösterdiği belirtiliyor. Cihazların ortak noktaları düşük fiyatla satılmaları, genellikle Rusya pazarında bulunmaları ve MediaTek çip setlerine sahip olmaları. Söz konusu marka ve modellere bakmak isterseniz, liste şöyle.

Bu yıl sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerindeki gelişmeler en çok oyun piyasasına yaramış gibi görünüyor. Kitle fonlama platformlarının gelişim ve yaygınlaşmasının da sağladığı imkanlar 2016’yı oyun dünyası için bereketli bir yıl haline getirdi ve bu sayede hikaye anlatımından oynanışa kadar her alanda yapılan deneysel çalışmalarla geçirdiğimiz bir yıl oldu. Üstelik 2016, bu imkanların getirdiği deneysellik ruhunun yalnızca bağımsız oyunlarla sınırlı kaldığı bir yıl da değil; Electronic Arts gibi büyük firmalar bile bu yıl bize daha önce rastlamadığımız tecrübeler tattırıyor. Computerworld, bu gelişmeler ışığında tüm video oyun platformları arasından yılın en inovatif 10 video oyununu sıralamış.

Pek bahsi geçmese de dünyanın en büyük enerji tüketicilerinin başında teknoloji şirketleri geliyor. Dolayısıyla bu kurumların enerji tercihleri çevre açısından hayati önem taşıyor. Birçok büyük teknoloji şirketi bu yüzden yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanmak için yoğun bir yarış içinde. Bu hedef doğrultusundaki son büyük adım Apple’dan geldi. Şirket Çin’in en büyük rüzgar türbini üreticisi Goldwind‘in yan kuruluşlarının yüzde 30’unu satın aldı. Apple’ın şimdiye kadarki en büyük temiz enerji yatırımı olduğu belirtilen bu hamle, Çin’de üretim yapan markanın çevreye verdiği zararın önüne geçme çabası olarak görülüyor.

Klonlama ile ilgili çalışmalar, 1996’da başarıyla kopyalanan ilk canlı olarak tarihe geçen koyun Dolly ile hız kazandı. Fakat bugün gelinen noktada son yapılan araştırmalar, klonlanan memelilerde başarı oranının yüzde 10’un altında olduğunu ortaya koyuyor. 12 yıldır Amerikalı ve Fransız bilimcilerle sürdürülen çalışmaların sonucunda, bu yüksek başarısızlık oranı ortadayken bu tekniğin insanlar için kesinlikle kullanılmamasını tavsiye ediyor.

ABD Hava Kuvvetleri, 1,5 milyon Dolarlık pilot programının ardından siber güvenliğini sağlamak için Endgame adlı bir özel güvenlik firmasının ürünlerini kullanmaya başladı. 18.8 milyon Dolarlık bu anlaşma kurumun bu yılki en yüksek bütçeli harcaması oldu. Kurulacak çözüm ile bilişim sistemleri üzerindeki şüpheli hareketlerin tespit ve takibi sağlanacak.

IDC Manufacturing Insights tarafından yayınlanan ‘IDC Futurescape: Dünya Çapında 2017 Robotik Tahminleri’ adlı raporda robotik endüstrisinin 2017-2020 yılları arasında ne yönde değişeceğine dair tahminler yer alıyor. Rapora göre önümüzdeki yıllarda en fazla gelişme göreceğimiz alanlar hizmet olarak robot, robotlardan sorumlu yönetim kurulu üyeleri, robotik yetenek avcılığı şeklinde sıralanıyor.

Mesajlaşma uygulamaları ve akıllı telefonlarda kullanılan kripto teknolojileri, gazetecilerin ve aktivistlerin mahremiyetini korumalarına ve faaliyetlerini sürdürmelerinde hayati rol oynuyor. Ancak görsellerle çalışan foto muhabirleri ve belgesel yapımcıları için benzer bir seçenek bulunmuyor. Şifreleme özelliğinin olmaması sebebiyle cihazlarına sık sık el konulduğundan yakınan foto muhabirleri ve belgeselciler, cihaz üreticilerinden kameralara da kripto çözümü getirilmesini talep ediyor. Nikon, kullanıcılardan gelen önerilerin değerlendirildiğine dair genel bir yanıt verirken Canon ve Sony bu çağrı karşısında henüz bir açıklamada bulunmadı.

Kablolarla beyne bağlanan protezler giderek yaygınlaşıyor. Ancak Minnesota Üniversitesi’nden araştırmacılar beyin ile kablosuz iletişim kurarak çalışabilen bir protez kol üretti. Araştırma şimdiden bir çok felçli veya nörolojik sorun yaşayan hasta için yardımcı olabilme potansiyeli taşıyor.

Çoğu robotik protez hantal ve serttir. Cornell Üniversitesine bağlı bir grup ise üç boyutlu baskı teknolojisi ile daha gerçekçi, doğal ve hafif protezler konusunda önemli gelişmelere imza attı. Ekip, daha önce geliştirdikleri protez kalp ve yapay kas için kullandıkları köpük benzeri bir malzemeyi protez kola uyarladı.

Her ay bir oyun hediye etmeyi 7 aydır gelenekselleştiren oyun firması [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Ubisoft bu ay kullanıcılarına tam yedi oyun birden hediye ediyor.[/inlinetweet] The Crew, Rayman Origins, Prince of Persia: The Sands of Time ve Assasin’s Creed 3 gibi oyunlar 18 Aralık’a kadar Ubisoft Club’dan Uplay şifresiyle ücretsiz olarak alınabilir.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.