Haftanın Özeti: 235

Genel Gündem

31 Mart’ta gerçekleşirilen yerel seçimler Türkiye gündemindeki yerini hala çeşitli boyutlarıyla koruyor. İstanbul sonuçlarına itiraz sürecinin (ve geriliminin) devam ettiği sırada Hakkari’deki terör saldırısında şehit olan 4 askerden 26 yaşındaki Sözleşmeli Er Yener Kırıkçı’nın cenazesi olaylara sahne oldu. Geçtiğimiz Pazar günü cenazeyi kaldırmak üzere Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ile birlikte Kırıkçı’nın memleketi Ankara’ya bağlı Çubuk ilçesine giden CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu bir grubun saldırısına uğradı. Bölgeden olmadıkları ve dışarıdan geldikleri belirlenen grubun yumruk ve tekmeli saldırılarının ardından Kılıçdaroğlu olay yerinde bulunan Savunma Bakanı Hulusi Akar ile birlikte bir eve sığındı. Bu sırada evin çevresinde toplanan kalabalıktan linç ve evi yakma teşebbüsleri kameralara yansıdı. Kılıçdaroğlu aldığı darbelerle hafif yaralanırken aracı da taşlı saldırıdan hasar gördü. Saatler süren olayların ardından Kılıçdaroğlu ve heyeti bir zırhlı araçla olay yerinden uzaklaştırıldı. Savunma Bakanı Akar’ın olaylar sırasındaki halka seslenişi tepki toplarken hükümet cephesinin eylemi ‘protesto’ olarak yorumlaması da dikkatleri çekti. Saldırıda Kılıçdaroğlu’nu yumrukladıktan sonra kaçarken yakalanan ve hemen ardından serbest bırakılan Osman Sarıgün ‘tebrikleri’ kabul etti.

Hindistan’ın güneyinde yer alan ve 1972 yılına kadar Seylan adıyla bilinen Sri Lanka, dörtte üçü Budist ve Hindulardan oluşan bir nüfus dağılımına sahip. 21 Nisan’a denk gelen (Hristiyanlarca İsa peygamberin ölümünün üçüncü gününde tekrar dirilmesini temsil ettiği için kutsal sayılan) Paskalya Bayramı‘nda ülkenin Başkenti Colombo’daki lüks otel ve kiliselere gerçekleştirilen eşzamanlı bombalı terör saldırılarında 42’si turist (2’si Türk vatandaşı) toplam 253 kişi hayatını kaybetti. 500’den fazla yaralının olduğu saldırının IŞİD’e bağlı, iyi eğitim almış ve sosyal seviyesi yüksek ailelere mensup 7 kişilik bir terörist grup tarafından gerçekleştirildiği ortaya çıktı. Grubun lideriyse Vahabi mezhebine bağlı, görüş ve uygulamaları sebebiyle müslüman çevrelerce de dışlanan Muhammed Zahran. Zahran’ın daha önce de saldırgan eylemlere karıştığı ve Sri Lanka’nın Hindistan istihbarat birimleri tarafından Nisan ayı içinde 3 kere uyarıldığının ortaya çıkması ihmal tartışmalarını gündeme getirdi. Olayın ardından olağanüstü hal ilan edilen Sri Lanka’da yürütülen operasyonlarda aralarında çocukların da dahil olduğu birçok ölü ve yaralı kayıtlara geçti, 40’dan fazla gözaltı işlemi yapıldı.

Güney Asya’da Hindistan’ın bir diğer komşusu Bangladeş, yüzde 90 müslüman nüfusun yaşadığı ve İslami rejimle idare edilen bir ülke. Bu haftanın gündemine onu getirense tüyler ürperten bir gelişme oldu. Ülkedeki İslami okullardan birinde eğitim gören 18 yaşındaki Nusrat Jahan Rafi adlı bir kız öğrenci, ‘Baş İmam’ unvanlı okul müdürünün kendisini çeşitli defa taciz ettiği iddiasıyla şikayetçi olmuştu. Ailesinin ve kendisinin birçok tehdit alan ve davadan vazgeçmesi için baskılara maruz kalan genç kız bu hafta bir grup tarafından elleri ayakları bağlanıp yakıldı. Vücudunun yüzde 80’i ağır yanıklarla hastaneye kaldırılan Rafi, 4 günlük mücadelenin ardından hayatını kaybetti. Olayın ardından 18 kişi tutuklanırken ülkede yoğun protestolar yaşandı. Uluslararası İnsan Hakları Örgütü, sadece 2018 yılında 730’dan fazla tecavüz vakası kayıtlara geçen Bangladeş’te gerçekte yaşanan vakaların çok daha fazla olduğunu ancak toplumsal baskı yüzünden kayıtlara geçmediğini iddia ediyor.

Suudi Arabistan Salı günü rejim muhalifi olduğu gerekçesiyle 34’ü Şii kökenli 37 kişiyi kafalarını keserek idam etti. Aralarında 17 yaşında ABD’de okumaya giderken 2012 yılında tutuklanan Mujtaba al-Sweikat’ın da bulunduğu gruba yönelik karar, başta İran olmak üzere birçok ülke tarafından protesto edildi. Suudi Arabistan’da yine bu hafta bu gruba ek olarak bir kişinin de çarmıha gerilerek idam edildiği ortaya çıktı.

Londra’daki Ekvador Büyükelçiliğinden sızdırılan güvenlik kayıtları, WikiLeaks kurucusu Julian Assange’ın günlük egzersiz rutini gibi görünen hareketleri görme imkanı sunuyor. Assange yedi yıl boyunca ayrılmadığı büyükelçilik binasında gölge boksu yaparken, kollarını hızlıca sallarken, zıplarken ve yaşadığı iki oda arasında gidip gelirken görülüyor. Assange’ın ayrıca ne olduğu tam görülmeyen bir kutudan bir içecek içtiği de görülebiliyor.

Bütün bu hengame içinde sürekli unuttuğumuz ancak çeşitli bilimsel bulgular ve doğal afetlerle hafızamızın tazelendiği bir gerçek var: küresel ısınma ve iklim değişikliği. Birçok akademik çalışma, iklim değişikliğinden en kötü etkilenecek ülkelerin fakir ülkeler olacağını tahmin ediyordu. Yeni bir analiz, bunun zaten on yıllardır yaşanan bir gerçek olduğunu ortaya koyuyor. 1961-2010 arasında artan sıcaklıklar, dünyanın en fakir ülkelerinde gayrisafi yurt içi hasılayı yüzde 17 ila yüzde 31 oranında azalttı. Bu durum, zengin ve fakir ülkelerin ekonomik üretimi arasındaki farkı yüzde 25 oranında artırdı. Küresel ısınmanın olmadığı bir senaryoda ise bu fark azalma eğilimindeydi.

İngiltere’nin başkenti Londra’da son 8 gündür devam eden çevre protestoları sırasında gözaltına alınan kişi sayısı bini aştı. Pazartesi günü polisin yaptığı açıklamada, protestolar sırasında kapatılan Waterloo Köprüsü’nün de trafiğe açıldığı belirtildi. Oxford Meydanı ve Parlamento Meydanı da Pazar günü kullanıma açılmıştı. Eylemciler protestolara Marble Arch’ta devam ediyor. Polis aktivistleri, eylemlere izin verilen bu bölgeye yönlendiriyor.

Çevre örgütü Greenpeace tarafından yapılan açıklamaya göre Çin’in yurt dışından plastik atık alımına 2018’de yasak koymasının ardından Malezya, Vietnam ve Tayland da yasak getirince bu atıkların yeni adresi Endonezya ve Türkiye oldu. Örgütün raporunda Türkiye’nin plastik atık ithalatı 2016 yılının başında aylık 4.000 tondan, 2018’in başında aylık 33.000 tona yükseldiğine dikkat çekiliyor. Türkiye’ye plastik çöplerini yollayan ilk 10 ülke sıralaması ise İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya oldu. (EK BİLGİ: Başta Avrupa Birliği olmak üzere Hindistan dahil pek çok ülke, geri dönüşüm zorluğu ve doğaya verdiği zarar yüzünden plastik kullanımını yasaklamış durumda)

Daha bebekken koruma altına alınan iki goril, büyüyüp kendilerini kurtaran park görevlileriyle selfie çektirdi. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ndeki Virunga Milli Parkı’ndaki goril yetimhanesinde çekilen fotoğrafta yer alan hayvanlar, ebeveynleri kaçak avcılar tarafından öldürüldükten sonra park görevlileri tarafından kurtarılmış ve yetiştirilmişti. Parkın müdür yardımcısı, BBC Newsday’e yaptığı açıklamada gorillerin, kendilerini bebeklikten beri yetiştiren bakıcılarını taklit etmeyi öğrendiklerini ve park görevlilerini ebeveynleri olarak gördüklerini belirtti.

Çin’de gelişen kahve kültüründe baş rolü kapmak için Starbucks ile yarışan Luckin Coffee, ABD’de halka arz kararı aldı. Pekin merkezli şirket Nasdaq’ta LK kısaltması ile yer alacak. Halka arzdan 300 milyon Dolar civarında gelir elde edilmesi bekleniyor. Şirket bu parayı yeni dükkanlar açmak ve indirimli ya da ücretsiz kahveler satarak müşteri çekmek için kullanacak. Starbucks ise her 15 saatte bir yeni dükkan açarak Çin’deki büyümesini sürdürüyor. Starbucks’ın hedefi 2023’e kadar 6 bin dükkana sahip olmak. (EK BİLGİ: Kimi çevrelerce günlerinin sayılı olduğu iddia edilen kahve, ticari yarışın en büyük cephelerinden biri haline gelmiş durumda. 1971’de İngiltere’de kurulan ve 30 ülkede faaliyet gösteren dünyanın ikinci büyük kahve zinciri Costa Coffee, Coca-Cola tarafından 5 milyar Dolara satın alınmıştı. Bu hafta firmanın bu yeni işbirliğinden doğan içeceğini önümüzdeki haftalarda piyasaya süreceği duyruldu.)

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.