Haftanın Özeti: 126

Bilim / Yazılım / Donanım

Apple bu hafta yaptığı açıklamayla bir dizi yeni ürün tanıttı. Genellikle bu tip tanıtımlar için büyük etkinlikler düzenleyen Apple, bu kez ürünlerin özelliklerinde çok fazla değişikliğe gitmediği yenilikleri web sitesinden açıklamakla yetindi. Büyük bir tanıtım etkinliğinin olmama sebeplerinden biri iPad’in gelirleri de bir süredir düşmesi olabilir. Görkemli lansmanlar için firmanın yeni ilgi odağı olduğu anlaşılan artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik projelerinin hizmet ve ürünlerinin çıkışını bekleyebiliriz.

2011 yılında Apple’ın başına geçtiğinden beri Tim Cook’un dikkatini en çok çeken teknoloji Augmented Reality (AR) yani artırılmış gerçeklik oldu. Görüntü, video ve oyun gibi araçlarla gündelik hayattaki deneyimlerimizi zenginleştiren AR, Cook’un görüşüne göre ilerleyen yıllarda hayatımızın yemek kadar sıradan bir parçası haline gelecek. Şirket bu heves doğrultusunda AR donanımı ve 3D oyun yazılımı konusunda deneyimli bazı küçük firmaları satın almayı sürdürüyor. Dolayısıyla sıradaki atılımın AR üzerine olmasını beklemek de yerinde olacaktır.

Google’ın yeni Android sürümü ‘O’ kapsamındaki en önemli özellik pil ömrü konusunda olacak. Android O, arkaplanda çalışarak cihazın pilini tüketen uygulamalara çeşitli sınırlar getiriyor. Böylece pil ayarlarınıza bakıp, günlerdir kullanmadığınız bir uygulamanın şarjınızın yüzde 34’ünü kullandığını görmenizin de önüne geçilecek. Ayrıca bildirim fazlalığının önüne geçmek için Android O ‘bildirim kanalları’ adında yeni bir özelliği kullanıma sunuyor. Böylece geliştiriciler, uygulamaların göndereceği farklı bildirimleri farklı kategoriler altında sıralayabilecek. Yeni işletim sisteminin en önemli özelliklerinden birisi de farklı cihazlarda bile aynı butonun aynı işlevi gerçekleştirmesi. Android böylece tüm akıllı cihazlarda kullanılabilen bir platform olmayı hedefliyor.

Light Fidelity ya da bilinen adıyla Li-Fi, çok yüksek hızlarda veri transferi yapabilen, ‘görülebilir ışık iletişimi’ (VLC) sistemi. Verileri aktarmak için LED ampulleri kullanan Li-Fi, saniyede 224 gigabit gibi oldukça etkileyici bir hızda veri aktarabiliyor. Li-Fi ve Wi-Fi benzer yöntemler kullanıyor. Veriyi elektromanyetik olarak aktaran iki yöntemden Wi-Fi bu işlem için radyo dalgalarından yararlanırken Li-Fi ise gözle görülen ışığı kullanıyor.

ABD’nin West Virginia eyaletinden bir lise öğrencisi, Kanye West gibi rap sözleri yazıp söyleyebilen bir yapay zeka yazılımı geliştirdi. Robbie Barrat adlı 17 yaşındaki hip-hop müzik hayranı ve kod yazarı, açık kaynak yazılım kullanarak kod yazmayı öğrendi. Başlangıçta sadece Kanye‘nin kullandığı 6 bin adet rap ifadesiyle yeni şarkılar yazan yazılım, daha sonra Kanye’nin kelime haznesini kullanarak yeni ifadeler üretmek için düzenlendi.

Dünyanın robot bile olsa bir tane daha Kanye West’e dayanma gücü var mı, bilinmiyor. 

Oxford Üniversitesi‘nden bir grup bilimci, insanlardan daha iyi dudak okuyan bir yapay zeka geliştirdi. Sistem için Google’ın DeepMind adlı yapay zeka ekibinden destek alındı ve BBC’nin haber videolarıyla saatlerce pratik yapıldı. ‘Watch, Attend and Spell‘ (İzle, Dikkat Et ve Hecele) adı verilen sistem sessiz bir konuşma izlediğinde kelimeleri yüzde 50 oranında doğru seçiyor. Hedef duyma problemi yaşayan kişilere destek olmaktan akıllı telefonlara gürültülü ortamlarda komut verebilmeye kadar genişliyor (Bir tane de bizden: Mevcut bütün videolara otomatik altyazı!).

ABD / Boston merkezli girişim Neurable, beyin dalgalarını takip ederek sanal gerçeklik oyunlarını kontrol etmek için kullanılan bir cihaz geliştirdi. Kafa derisine yerleştirilen bir takım elektrotlardan oluşan sistem topladığı verileri bilgisayara Bluetooth üzerinden aktarıyor. Proje, şu anda kusursuz çalışmasa da gelecek için umut vadediyor.

OpenAI ve Kaliforniya Berkeley Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen araştırmada, yapay zeka birimleri, herhangi bir yönlendirme olmadan, kendi ihtiyaçları doğrultusunda yeni bir dil geliştirdi. Sistematik ve dil bilgisel dillerde vücut dili kullanımı bile bulunuyor. Araştırmada yapay zeka birimleri, fiziksel dünyanın bir simülasyonu içerisinde birbirlerine çeşitli görevler veriyor. Bu görevler ‘git’, ‘bak’ ya da ‘hiçbir şey yapma’ gibi basit görevler olabiliyor. Yapay zeka birimleri kelimenin tam anlamıyla duyulabilecek şekilde konuşmuyor ama simülasyon dünyada kendi aralarındaki iletişimleri, bizim gerçek dünyamızdaki iletişime benziyor. Araştırmanın ilerleyen aşamalarında, yapay zeka birimlerinin çıkarabildikleri seslere farklı anlamlar yükleyerek iletişim kurmayı öğrendikleri görüldü.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Raspberry Pi, tüm zamanların en çok satan üçüncü bilgisayarı oldu.[/inlinetweet] Beş yıl içinde 12,5 milyondan fazla satan Raspberry Pi, Commodore 64’ü de üçüncülük koltuğundaki yerinden etti. Üçüncülük bronz madalya gibi görünse de Windows PC ve Apple Macintosh’un astronomik miktardaki satışları düşünülürse, Raspberry Pi’ın başarısı oldukça etkileyici.

Yol işaretleri dilinde kesik çizgi ‘Geçebilirsin’, devamlı çizgi ise ‘Geçemezsin’ demektir. Aracı biri kullandığı sürece bunda bir sorun yok, ancak otonom araçlarla işler biraz değişebilir. Sanatçı James Bridle ‘Autonomous Trap 001’ isimli fotoğraf ve video çalışmasında geleceğin toplu ulaşım araçlarına eleştirel bir gözle bakıyor ve bu bilgiyi kullanıyor. Göz atılması gereken bir çalışma.

Ekonomik İş Araştırma Merkezi’nin (CEBR) yayımladığı rapora göre, [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]robotik yatırımlar ekonomiyi inşaat ya da gayrimenkulden çok daha olumlu etkiliyor[/inlinetweet]. Bu rapordan çıkan sonuç ‘robotların insanların işlerini ellerinden alacağı kanısıyla’ tamamen zıt. Endüstriyel robotların şirketlere büyüme fırsatları verebileceği üzerinde durulan raporda, ABD’nin 732 milyar Dolarlık olduğu tahmin edilen robotik stoğu ile önde olduğu belirtiliyor.

Hindistan’ın Haydarabad şehrinden [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]araştırmacılar, tarihte ilk kez insan yapısı bir malzemenin kendi kendine iyileştiğini gözlemledi.[/inlinetweet] Tek bir karbon atomu genişliğinde bir yaprak biçiminde yapıya sahip grafen maddesini gözlemleyen araştırmacılar, yüzeyde oluşan yırtıkların kendi kendine salınan atomların tekrar birleşmesiyle kapandığını gördü. Bu özellik, grafenin gelecekte yapay deri üretiminde kullanılabileceği anlamına geliyor (Bu aralar yapay deri fikri yükselişte).

Indiana Üniversitesi’nden Liang-shi Li ve uluslararası bir ekip tarafından [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Dünya’nın atmosferindeki karbondioksidi geri dönüştürmenin yeni bir yolu keşfedildi.[/inlinetweet] Ekip tarafından geliştirilen molekül, ışık ya da elektrik kullanarak korkulu rüyamız olan sera gazlarını karbonmonokside dönüştürebiliyor.

Güneşli havasıyla ünlü olduğunu söyleyemeyeceğimiz [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Almanya’da dünyanın en büyük yapay güneşi üretildi.[/inlinetweet] Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR) tarafından inşa edilen suni güneşin yapım amacı kontrol edilebilir ve daha güvenilir bir güneşe sahip olmak. Yapay güneşin maliyeti ise 3,7 milyon Dolar.

2015 yılından beri güneş enerjili pillerini satan Tesla‘nın kişisel kullanım için Powerwall ve ticari kullanım için Powerpack isimli iki farklı pili mevcut. Powerpack kullanan en büyük projelere göz atacak olursak, dünyanın farklı köşelerindeki lüks tatil yerlerinin, ABD ve Yeni Zelanda’daki bazı yerleşimlerin hatta Ta’u adasının tamamının bu pillerle enerji takviyesi yaptığı görülebilir. Bu kadarla da sınırlı değil; zira böyle 15 farklı alan var.

Yeni bir klinik araştırma doğru ilaç kombinasyonuyla meme kanserinde kemoterapiye gerek kalmadığını ortaya koydu. Meme kanseri tedavisinden kullanılan lapatinib ve trastuzumab‘in HER2 adı verilen ve sıklıkla görülen meme kanserine karşı sadece 11 günlük bir periyotla iyileşme sağladı. Çalışma 257 kadınla yürütüldü ve şimdilik trastuzumab ve lapatinib kombinasyonunun alışılmış tedavinin yerine tercih edilmesi bekleniyor. Çünkü kemoterapi gibi yöntemler hızlı büyüyen bütün hücreleri hedef alırken bu yöntemle sadece HER2’ya sebep olan kanserli hücreler yok ediliyor.

Genetik bilimi geliştikçe, bilimcilerin canlılar üzerinde yapabileceği değişikliklerin sayısı da artıyor. Bu değişiklikler insan yaşamını daha kolay hale getirme, diğer canlıları koruma ve genel olarak çevresel sorunları önleme gibi amaçlara hizmet ediyor. Ancak bu kadar büyük bir gücün denetim altına alınması şart. Yoksa istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bilim bu alanda hızla ilerlese de yönetimler bu teknolojileri nasıl denetleyecekleri konusunda çok fazla fikir sahibi değil. Yakın gelecekte devletlerin başını ağrıtabilecek beş önemli konu şu şekilde:

1. Genetiği değiştirilmiş bakteriler
2. Genetiği değiştirilmiş hayvanlar ve yiyecek
3. Laboratuvarda üretilen etler
4. Karanlıkta parlayan bitkiler, parfümlü yosunlar, her zaman açan çiçekler
5. Gen yönetimi

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.