Haftanın Özeti: 104

Bilim / Yazılım / Donanım

Apple ürün politikası gereği, üretimine 5 yıldan uzun bir süre önce son verilmiş ürünlerini ‘klasik’ (vintage) yedi yıldan önce son verilmiş ürünlerini ise ‘kullanılmayan’ (obsolete) model olarak nitelendiriyor. İddiaya göre bu ayın sonunda iPhone 4‘ler ve 2010’un sonunda üretilen MacBook Air‘ler de bu listelere dahil olacak. Böylece bu modellere artık donanım desteği sağlanmayacak.

Nintendo yeni konsolu Switch‘i tanıttı. Switch hem evde televizyona bağlı olarak hem de kendi başına kullanılabiliyor. Kumanda kolu ikiye bölünerek kendi ekranı bulunan konsolun iki yanına takılabiliyor. Böylece evde oynadığınız oyuna yolda da devam edebiliyorsunuz. Tablet görünümlü konsol, kumanda kolunu paylaşarak çok oyunculu oyunları oynama imkanı da sunuyor. Eski kablosuz kumanda kolları da Switch ile uyumlu olarak çalışıyor. Nintendo yeni konsolu için kendi oyunları dışında diğer büyük oyun şirketleri ile de anlaştı. (Bonus: Nintendo Switch hakkında bilinen her şey)

ABD merkezli araştırma şirketi Gartner’ın yakın geleceğe ilişkin stratejik tahminler içeren çalışması yayınlandı. Öne çıkan başlıkların bazıları şunlar:

• 2019’da markaların yüzde 20’si mobil uygulamalarını terk etmiş olacak.
• 2020 yılına gelindiğinde artırılmış gerçeklik üzerinden alışveriş yapan tüketici sayısı 100 milyonu bulmuş olacak.
• Web göz atmalarının yüzde 30’u ekransız olarak gerçekleşecek.
• Çalışanların yüzde 40’ı giyilebilir fitness takipçisi kullanarak sağlık primlerini azaltabilecek.
• 2021’de bireylerin yer aldığı aktivitelerin yüzde 20’sine 7 dijital devden en az 1’i bulaşmış olacak.
• 2022’ye gelindiğinde blok zinciri temelli işlerin değeri 10 milyar dolara ulaşmış olacak.
• Şeylerin interneti sayesinde tüketiciler ve şirketler yıllık 1 trilyon dolarlık tasarruf edecek.

Son yıllarda telefon ekranlarının büyümesiyle tek el klavyelerin kullanımı daha az marifet gerektirir oldu. Microsoft ve Google’ın klavye uygulamalarına özel tek el modları mevcut, Apple’ın da öyle – fakat Apple bunu kullanmanızı tercih etmiyor. iOS 8’den bu yana var olan çok gizli tek el klavye, geçtiğimiz günlerde Steve Troughton-Smith tarafından ifşa edildi. İŞTE O KLAVYE!

Video or it didn't happen: (very hard to engage in the Simulator with a mouse cursor) pic.twitter.com/vw2wpCgiLJ

— Steve Troughton-Smith (@stroughtonsmith) October 19, 2016

Geçtiğimiz günlerde Apple CEO’su Tim Cook’un artırılmış gerçeklik teknolojisini (yine) övmesi üzerine yeni ürünlerin AR özelliğine sahip olma olasılığı gündeme geldi. 2017’de iPhone’un 10. yılı şerefine bir güzellik yapılması ihtimali düşünüldüğünde iPhone 8’in AR teknolojisi ile donanması epey olası görünüyor.

Peki iPhone 8 neyden yapılacak? Kimileri Apple’ın iPhone 8’de alüminyumdan vazgeçip seramiğe döneceğini iddia etse de o işlerin öyle kolay olmadığına dair aydınlatıcı bilgiler gelmekte gecikmedi. Bir Quora iletisi ile başlayan ve özellikle metalurji derecesi olanların kolaylıkla takip edebileceği tartışmaya son noktayı ürün tasarımcısı Greg Koenig koydu: [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Yeni iPhone kesinlikle seramikten yapılmayacak[/inlinetweet]. Koenig’in iddiasının merkezinde Apple’ın bir donanım üreticisi olarak alüminyuma olan bağlılığı ve meşhur ‘material honesty’ ilkesi yer alıyor. Seramik bir iPhone’un imkansızlığını kabullenmekte güçlük çekiyorsanız, üretim süreci ve malzemeye ilişkin şaşırtıcı detaylar içeren bu çalışmaya göz atabilirsiniz.[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Kodak ‘önce fotoğraf’ yaklaşımı ile bir akıllı telefon geliştirdi[/inlinetweet]. Meraklısından uzmanına, fotoğrafçılık için heyecan besleyen herkes için ideal olma iddiası taşıyan Ektra, Kodak’ın görüntülemedeki uzmanlığı ve zengin tarihi ile cep telefonu kamerasındaki son yenilikleri buluşturuyor. Koşullar ne olursa olsun en iyi kalitede fotoğrafı ve medya yönetimini sunmayı hedefleyen model, minimalist tasarımı ve retro estetiğiyle dikkat çekiyor.

iPhone 7’sini şarj ederken kulaklığıyla müzik dinleyemeyenler ya da kablosuz teknolojiye terfi etmek isteyip kablolu kulaklıklarının kalitesinden ve kulağına oturuşundan vazgeçmek istemeyenler… Bugün şanslı gününüz çünkü herkesin anlayamayacağı bu dertlerinize 17 dolarlık bir çözüm üretilmiş: Mpow Streambot Bluetooth Receiver Adapter. İsmi boyundan uzun olan bu minik cihaz her nevi kulaklığa (hatta arabaya da) kablosuzluk özelliği kazandırabiliyor.

Apple’ın bir süredir otonom araç projesi üzerinde çalıştığı biliniyordu. Ancak 2020’de piyasaya çıkması beklenen bu aracın geliştirilmesi konusunda çeşitli iç problemler ortaya çıktığı ve yönetimdeki değişimlerin ardından projenin şimdilik askıya alındığı ifade ediliyor. Apple otonom araç ekibinden 2017’nin sonuna kadar bir uygulanabilirlik raporu bekliyor. Bu rapora göre Apple kendi aracını üretmeye, mevcut bir otomobil üreticisiyle çalışmaya ya da bu projeyi tamamen durdurmaya karar verebilir.

Yapay zeka (makine öğrenimi ve botlar gibi yan ürünleri ile birlikte) insan ile makine arasındaki iletişimde devrim yaratmak üzere dört nala gelirken herkes bu alanın kazananının kim olacağını merak ediyor. Aslında rekabet (başlamadan) bitmiş olabilir. Şayet AI, algoritmalar ve onları besleyen veriler ölçüsünde iyiyse kim Amazon, Apple, Facebook, Google ya da Microsoft’un tahtını sallayabilir ki? ‘Megacloud’ elitlerinin büyüdükçe büyümesi ile şekillenen sürecin en az 10 yıl daha onların hakimiyetinde geçmesi bekleniyor.

Robotların insanların işini elinden alması konusu hep fabrikadaki işçilerin yerine robot yerleştirilmesi şeklinde algılanıyor. Ancak günümüzde bilgisayarların işlem kabiliyeti aslında pek çok beyaz yakalının işini de yapabilecek düzeyde. Zaten bu işleri yapmak için robotların insan gibi düşünmesine gerek yok. Bilgisayarların işlem yeteneğini kullanarak bir insanın günlerce yapamayacağı bir işi dakikalar içinde yapabiliyorlar. Analiz ve bilgi edinme konusunda herhangi bir sınırı bulunmayan robotlar, insanların zihinleriyle gerçekleştirdiği pek çok işi daha başarılı ve hızlı bir şekilde yapabiliyor.

Otonom araçlarda kullanılan ve aracın lazer vasıtasıyla çevresinin 3 boyutlu haritasını çıkarmasını sağlayan LIDAR teknolojisi bugüne kadar çok pahalı bir seçenekti. Ancak sektördeki yeni girişimlerin çabaları ile birlikte, otonom araçlarda kullanılan LIDAR cihazlarının fiyatı 8 bin dolardan 250 dolara kadar düştü. Aynı zamanda boyutu da küçülen bu algılayıcılar böylece daha kolay kullanılabiliyor, daha az masrafa sebep oluyor ve daha az bozuluyor.

Singapur Kara Ulaşımı Kurumu ve Nanyang Teknoloji Üniversitesi 2 elektrikli otobüs ile otonom toplu taşıma testlerine başlıyor. Testleri takiben kullanımdaki otobüslere akıllı alıcılar gibi otonom sistemler eklenerek araçların yerel yol trafiği ve iklim koşullarında daha etkili şekilde seyretmesi sağlanacak. Geliştirmeler daha sonra vapurlara da uyarlanabilir.

Terahertz ışınımı tekniği ile bilgisayar belleği 1000 (bin) kata kadar hızlanabilir. Bellek kişisel bilgisayarların hızını belirleyen en önemli etkenlerin başında geliyor. Hafıza hücrelerinin açılıp kapanma hızı mevcut durumda harici manyetik alanlara bağlı. Avrupalı ve Rus araştırmacılar manyetik alanların yerine havaalanlarındaki vücut tarayıcılarda kullanılan ‘T-ray’ teknolojisini kullanarak hücre sıfırlama sürecini 1.000 (bin) kata kadar artırdı ve böylece kişisel bilgisayarlarda ‘ultra hızlı’ belleğin önü açılmış oldu.

Bloomberg ve McKinsey&Company’nin ‘Mobilitenin Geleceği’ başlıklı raporu (PDF) yayınlandı. Etkisi hızla artan trendlerden, mobilitenin şehir yaşamı uygulamalarına ve sektörler özelindeki vurucu etkisine kadar geniş bir perspektif sağlayan çalışma özellikle kamu kuruluşları ve özel kuruluşların üzerine düşenlerle ilgili net bir tablo çiziyor.

Almanya’daki Federal Motorlu Ulaştırma Birimi, Tesla’ya gönderdiği yazılı talepte, şirketin reklamlarında otopilot özelliğini göstermemesini talep etti. Gerekçe olarak ise reklamların, sürücülerin dikkatli olmasına gerek yokmuş gibi bir yanlış anlaşılmaya sebep olması gösterildi. Tesla sözcülerinden biri ise doğru kullanıldığı taktirde otopilot özelliğinin sürücülerin yükünü azaltacağı ve güvenliklerini artıracağını belirtti. Otopilot sisteminin bu kadar göz önünde olmasının sebebi, yakın geçmişte bu özelliği açık olan Tesla marka otomobilin ölümlü bir kazaya neden olması. Geçtiğimiz günlerde bütün otomobilleri sürücüsüz araç donanımıyla üreteceğini açıklayan şirketin şimdilik bu teknolojiyi ‘gölge devre’de çalıştırması ve sistemin ne zaman kazalara neden olduğu ya da hangi durumlarda kazayı önleyebileceği üzerine bilgi toplaması bekleniyor. Şirketin Kurucusu Elon Musk, bir gün sürücüsüz araç teknolojisinin direksiyon başındaki insanlardan daha güvenli olduğuna yönelik verilerin elde edilebileceğine inanıyor.

Aracınızın ağzı dili olan OBD (on-board diagnostics) standardı, Kiwi araç kiti ile yeni bir anlam kazanıyor. Yılda 660 dolar yakıt tasarrufu sağlayan yakıt verimliliği bildirimi, video, veri kaydı, performans takibi ve 125 farklı ölçüm yapma özelliğine sahip kit, emsallerine göre son derece gelişmiş olarak nitelendiriliyor. Son olarak akıllı telefon uygulaması yenilenen Kiwi (yol bilgisayarı olan) lüks araçlar için bile ideal bir çözüm sunuyor.

Yapay zeka yakın gelecekte hayatımızın pek çok alanında etkili olacak. Bu derece geniş çaplı bir teknolojiye yön vermek, tüm dünyada söz sahibi olmak için oldukça önemli bir mesele. Bugüne dek yapay zeka araştırmalarında liderliği elinde bulunduran ABD, yakın geçmişte bu liderliği Çin’e kaptırdı. Yapay zeka araştırmalarına çok büyük kaynak ayıran Çin, şu anda bu alanda söz sahibi ülke konumunda.

Nükleer füzyon, insanlığa sınırsız ve temiz enerji sağlayabilecek bir yöntem ancak kararlı bir yapıda tutulması oldukça güç. MIT bünyesinde bulunan Alcator C-Mod nükleer füzyon reaktörü 23 yıldır bu amaca ulaşabilmek için kullanılıyor. Artık emekliye ayrılması planlanan reaktörde yapılan son deneyde, 35 milyon santigrat sıcaklıkta 2 atmosfer basınca ulaşılarak plazma basıncı alanında yeni bir dünya rekoru kırıldı. Bu rekor nükleer füzyon enerjisini kullanmaya bir adım daha yaklaştığımız anlamına geliyor.

Geçtiğimiz günlerde Dünya Halleri’nde duyurduğumuz ve elektrikli protez cihazların en etkili şekilde kullanımını ödüllendiren 2016 Sibatlon karşılaşmaları etkileyici performanslara sahne oldu. Dış iskeletlerin de, beyin gücünün de daha evvel pek tanık olmadığımız bir ustalıkla yönetildiği kapışmalardan kesitlere göz atarak siz de mücadele ruhundan nasiplenebilirsiniz.

Anne sütü mucizesi şaşırtmaya devam ediyor! İnsanlar ve süper böcekler (antibiyotik direnci olan bakteriler) arasındaki savaşta yaşanan son gelişmeye göre Tasmanya canavarı adlı hayvanın sütü, en ölümcül bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı etkili bir silah olabilir. En büyük etobur keseli ünvanına sahip bu yırtıcının sütünde bulunan peptitlerin (bakterilerin efendisi olarak bilinen ‘staphylococcus aureus’un da aralarında bulunduğu) pek çok mikroorganizmaya karşı etki gösterdiğinin anlaşılması üzerine replikaları üretildi. Yapay peptitlerin testlerden başarıyla geçtiğine tanık olan Sydney Üniversitesi araştırmacıları böyle bir sonuç beklemediklerini ve çok heyecanlı olduklarını ifade etmiş. Şifanın cazgırlığı ve yıkıcılığıyla ünlü bir hayvandan gelmesi kesinlikle şaşırtıcı.

Bilimciler pek bu şekilde anlatmasa da otlakta dolanıp sürekli ‘gaz çıkaran’ inekler atmosfere saldığı metan gazıyla küresel ısınmaya en çok ‘katkıda’ bulunan canlılardan biri. Yapay inek işkembesi (böyle bir şey de varmış) ile deney yapan bilimciler, inek yemine küçük oranda deniz yosunu karıştırarak metan gazı salınımındaki değişikliği gözlemledi. 20 farklı deniz yosunu türü arasından ‘asparagopsis taxiformis’ adı verilen kırmızı bir deniz yosununun oldukça etkili olduğunu fark eden bilimciler, inek yemine bu yosunun karıştırılmasıyla metan salınımının yüzde 99 oranında azaltılabileceğini düşünüyor. Şu anda milyonlarca ineğe yetmesi mümkün olmayan bu deniz yosununun Avustralya’nın batı kıyılarında üretilebileceği düşünülüyor.

Birleşik Krallık merkezli Warwick Üniversitesi ve Çin merkezli Fudan Üniversitesi’nden araştırmacılar depresyonun fiziksel kaynağını tespit ederek yeni tedavi yöntemleri için kıymetli bir potansiyel yarattı. Çalışma ile depresyonun özellikle beynin lateral orbitofrontal korteks olarak adlandırılan bölgesini etkilediğini ve ödül mekanizmasının desteklenmesi ile bu korkunç hastalığın zayıflatılabileceği anlaşıldı. Bu bulgu yeni (ve muhtemelen daha etkili) tedavi yöntemleri için kullanılacak.

Bilimciler bağışlanan kalplerin yeni vücuda sorunsuz olarak nakledilebilmesi için öncelikle bu kalpleri pek çok hücreden arındırdı. Daha sonra hastanın deri hücrelerinin pluripotent kök hücrelere dönüştürülmesiyle yeni kalp kası dokuları üretildi. Laboratuvar ortamında, bağışlanan kalplerle birlikte büyümesi sağlanan bu dokular, kalbi hastanın vücuduna uygun hale getirdi. Daha sonra elektrik verilen yeni dokulu kalpler, normal bir kalp gibi çalışmaya başladı. Böylece hastanın bağışıklık sisteminin kalbi reddetmesi sorunu ortadan kalkmış oldu.

Washington State Üniversitesi araştırmacıları akıllı telefonlarda çalışabilen, düşük maliyetli, taşınabilir bir (mini) laboratuvar geliştirdi. Bir seferde birden fazla örneklem inceleyerek kanser ‘biomarker’larını (yüzde 99 doğruluk oranıyla) yakalayabilen tayf ölçer sistemi, akciğer, prostat, karaciğer, meme ve yumurtalık kanserinin tespitinde kullanılabilir.

Sheffield Üniversitesi Onkoloji ve Metabolizma Bölümü’nde çalışan araştırmacılar, inceledikleri 462 vakanın çoğunda açlık ile kalori tüketimi miktarı arasında herhangi bir bağlantı olmadığını fark etti. Yapılan araştırma, iştah düzenleyici olduğu iddia edilen ürünlerin aslında bir işe yaramadığını öne sürüyor. Araştırma ekibi, besin tüketimini etkileyen çevresel ve duygusal faktörlerin de araştırılması gerektiğini söylüyor. Araştırma grubunun lideri Bernard Corfe, yiyecek endüstrisiyle işbirliği yaparak besinler için daha gelişmiş testler hazırlamayı amaçladıklarını söyledi.

Kanada Laval Üniversitesi’nden iki astronom son çalışmalarında Güneş’e benzerlik gösteren 234 yıldızın bize bir şey anlatmaya çalışıyor olabileceğini iddia ediyor. Söz konusu yıldızların ritmik sinyaller gönderdiğini gözlemleyen araştırmacılara göre yıldızlar henüz bilmediğimiz bir sebepten ötürü ‘tuhaf’ davranmıyorsa bu sinyaller teknolojik bir toplumun uzak yıldızlarla iletişim kurmak için kullandığı güçlü lazerlerden kaynaklanıyor olabilir. Bulguların uluslararası bilim kuruluşlarınca ‘Güçlü iddialar güçlü kanıtlar gerektirir.’ notu eşliğinde ‘yetersiz’ olarak nitelendirildiğini belirtmekte fayda var.

Dünya’nın ‘kardeş’ gezegeni olarak nitelendirilen Venüs’ün gezegenimize olan benzerliği boyut, kütle, Güneş’e uzaklık ve genel görünümden ibaret olmayabilir. Gezegen araştırmacılarının son açıklamalarına göre Venüs bir zamanlar ‘yaşanabilir’ bir ortama sahipti. Dünya’ya benzer bileşenlerin oluşturduğu gezegen, Güneş’e çok daha yakın olduğu için okyanusları zamanla kurudu ve UV ışınları suyu ayrıştırarak hidrojenin uzaya kaçmasına neden oldu. Yüzeyde su kalmayınca karbondioksitin atmosferde yarattığı sera etkisi ise bugünkü koşullara yol açtı. Gezegenin 715 milyon yıl öncesine kadar yaşama uygun bir iklime sahip olduğu düşünülüyor.

Çin, geçtiğimiz Pazar günü 2 astronotunu Shenzhou-11 adlı uzay aracı ile uzaya gönderdi. Tiangong 2 adlı uzay laboratuvarında 30 gün kalacak olan astronotlar bitkilerin uzaydaki büyüme sürecini ve kendi vücut performanslarını gözlemleyecekler. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, bu görevin Çin’in uzay keşfi konusunda önemli adımlar atmasını sağlayacağını umduklarını belirtti. Bu uzay programı için yüklü miktarda yatırımlar yapan Çin’in yıl içinde gerçekleştirmeyi planladığı 20 uzay programı daha mevcut.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.