Haftanın Özeti: 137

Bilim, Yazılım, Donanım

19. yüzyıldan bu yana yapılan gelecek tahminlerinin çoğu hedefi ıskaladıysa da aradan sıyrılıp bugün hayatımıza girmiş olanlar da yok değil. Gerçekleşen tahminlerden bazılarına göz atalım:

1. Bilimkurgu Yazarı Hugo Gernsback tarafından ortaya atılan TV gözlüğü konsepti adeta Oculus Rift’i tarif etmiş.
2. Japon Computopia dergisinin 1969 yılında yayımladığı dijital sınıf illüstrasyonu öğrencileri problem çözmek için bilgisayar kullanırken resmetmiş. Günümüz sınıflarındaki tabletleri ve dijital ders kitaplarını düşünürsek oldukça yakın bir tahmin.
3. Popular Science dergisinin 1940’taki kapaklarından birinde yer alan illüstrasyonda otonom araçlar tarif edilmiş.
4. FaceTime ve Skype gibi videolu aramalar geçmişte birçok çizer tarafından resmedilmiş.
5. 1965’te İllüstratör Athelstan Spilhaus haftalık yayımlanan çizgi romanının bir parçasına ‘bilgisayar’a bağlı ciddi bir adam çizip 2016 yılının erkeklerin beyinlerini uyuşturucu ile zenginleştireceğini ve doğrudan bilgisayarlara bağlanarak geliştirileceğini öngören bir yazı eklemiş.
6. 1910 yılında Fransız Çizer Jean-Marc Côté, 2000 yılında insanları gazla çalışan patenlere binerken resmetmiş. Bu henüz gerçekleşmedi ama hoverboard‘lar Côté’nin yüzünü kara çıkarmadı.
7. Philip José Farmer Strange Compulsion adlı kitabında cinsel teknoloji gelişimine atıfta bulunarak çeşitli seks oyuncaklarıyla anlatım sağlamış.
8. 1980’lerin başında yayımlanan bir Çin propaganda afişi kadınların gelecekte STEM alanlarında alacağı rolleri göstermiş.

5 Haziran’da Apple tarafından düzenlenen WWDC konferansında yazılım ve donanıma dair birçok açıklama yapıldı. Etkinliğin en dikkat çekici yeniliklerinden biri, Apple’ın yeni sesli asistan sistemi Homepod’un tanıtıldığı an oldu. İşletim sistemleri MacOS, iOS, WatchOS ve tvOS’a getirilen yeni özelliklerden de bahsedildi. iPad ve iMac’leri güncelleyen şirket tarafında yeni iPhone’a dair bir açıklama yapılmadı.

Kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyen reklamların engellenmesi gerektiğine inandığını belirten Google, ‘Daha İyi Reklamlar Koalisyonu‘nun aldığı kararlar doğrultusunda yeni bir ‘reklam engelleme‘ sistemi geliştireceğini açıkladı. Hem internet kullanıcılarına daha iyi bir deneyim sağlamak hem de içerik üreticilerinin gelir kaynaklarını engellememek için bir ortak yol bulmaya çalışan şirket bu sayede en büyük gelir kaynağı olan internet reklamlarının tamamen engellenmesinin de önüne geçmek istiyor.

Intel tarafından yayımlanan bir araştırma otonom araçların 2035 yılında 800 milyar Dolar, 2050 yılına gelindiğinde ise 7 trilyon Dolarlık bir pazar yaratacağını öngörüyor. Otonom araç piyasasının dışında kalan şirketlerin tutunma şansının olmadığına işaret eden araştırma bu araçların trafik kazalarını azaltması sayesinde 10 yıllık bir dönemde yarım milyondan fazla kişinin hayatının kurtaracağını da belirtiyor.

Malum son dönemde herkesin aklında aynı soru var: “Robotlar işimi elimden alacak mı?” Artık bu sorunun cevabını öğrenmenin vakti geldi. Willrobotstakemyjob.com sitesinden mesleğinizin robotlar tarafından ele geçirilme ihtimalinin yüzde kaç olduğunu öğrenebilirsiniz. Site 702 farklı meslek için tahmin sunabiliyor.

ABD / San Francisco şehri Denetim Kurulu Üyesi Norman Yee robotların kaldırımları işgal ettiği şikayetiyle “Kaldırımlarımız robotlar değil insanlar içindir.” şeklinde isyan etti. Teslimat robotlarının kaldırımlardaki yaşlılara ya da çocuklara zarar verebileceğini düşünen Yee, ayrıca birçok teslimat elemanının da işini kaybetmesinden endişe ediyor. Norman Yee’nin önerisi kabul edilirse uzaktan kontrollü robotları çalıştıran kişiler 1.000 Dolar tazminatın yanı sıra hapis cezasına da çarptırılabilir. Daha önce 135. Özet‘te de değindiğimiz bu olay Segway için yapılan tartışmaları hatırlatıyor. 

Google’ın Oakland, Kaliforniya’daki deneysel StreetView araçları üst kısmında ses çıkaran bir aparata sahip. Bu mekanik sistem sokaktaki havayı içine çekip araçtaki havanın kalitesini analiz ediyor. İncelenen hava ardından sokağa geri salınıyor. Araç, San Francisco merkezli Aclima adlı hava kalitesi ölçme şirketinin özel olarak tasarladığı iki Google Earth aracından birisi. Özetle artık Google haritalarında bölgelerin yolunu, mekanlarını ve trafik yoğunluğunu değil havasının temizliğini / kirliliğini de inceleyebileceğiz.

Avrupa Komisyonu Dijital Ortak Pazardan Sorumlu Üyesi Andrus Ansip, Bill Gates tarafından önerilen ‘robotlardan vergi alma’ fikrine sıcak bakmadığını açıkladı. Microsoft’un kurucusu Bill Gates, Şubat ayında yaptığı bir açıklamada, robotların yerini aldığı işçiler ne kadar kazanıyorsa o rakam üzerinden vergi vermesini önermişti.

ABD Enerji Bakanlığı ve Virginia Politeknik ve Devlet Üniversitesi’nden araştırmacılar el yapımı moleküler sistemlerle yapay fotosentez gerçekleştirerek hidrojen üretmeyi başardı. Eğer bilimciler bu yöntemle yakıt olarak kullanılabilecek miktarda hidrojen elde edebilirse temiz enerji üretimine de büyük katkı sağlanmış olaacak.

IBM’in Toplumsal Fayda İçin Bilim inisiyatifi IBM Research ekibini konunun uzmanları ile bir araya getirerek küresel sorunları bilim ve teknoloji ile çözmeyi amaçlıyor. Bu amaç doğrultusunda şirket Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Gelişim Hedefleri ile uyumlu olarak 2017’de yapay zeka desteğiyle üzerinde çalışacağı 12 projeyi açıkladı:

1. Bilişsel hastalıklar.
2. Doğadan ilham alan tasarımlar.
3. Acil gıda tedariki.
4. Basit ses üretimi.
5. Bilişsel politika danışmanlığı.
6. Bilimsel buluşlar için açık inovasyon platformu.
7. Düşük maaşlı çalışanlar için bilişsel finans danışmanlığı.
8. Opioid kriziyle mücadele.
9. Nöroloji hizmeti.
10. Daha akıllı ve sürdürülebilir gelişme için yapay zeka.
11. Sosyal girişimciliğin gizemini çözülmesi.
12. Enerjinin korunması.

Kanser tedavisine karar verirken doktorlar genellikle bir ‘tümör toplantısı’nda bir araya gelerek seçenekleri gözden geçirir.Güney Kore ve Hindistan gibi bazı ülkelerde bu toplantılara IBM’in Watson adlı yapay zekası da katılmaya başladı. Genellikle doktorlarla aynı kararı alabilen Watson’ın ‘tutarlılık oranı’ (yani insan-doktorlarla aynı kararı alma sıklığı), hastalığın türüne ve bulunduğu hastaneye göre yüzde 73 ila yüzde 96 arasında değişiklik gösteriyor.

Journal of Clinical Oncology’de yayımlanan [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]yeni bir araştırmayşa erken kanser teşhisinde umut verici bir adım atıldı.[/inlinetweet] Sıvı biyopsi uygulanarak kandaki kanserli hücrelerin tespit edildiği teknik sayesinde gerçek semptomlar görülmeden de (yani seneler önce) hastalık fark edilebilir.

Tarihin en iyi satranç oyuncularından Garry Kasparov bu yılki TED konuşmasında 1997 yılında IBM’in süper bilgisayarı Deep Blue’ya yenilmesinin ardından bilgisayarlarla birlikte çalışmaya başlamasının hikayesini anlatıyor. Teknolojiden en iyi şekilde yararlanmak istiyorsak yapay zekaya dair korkularımızla yüzleşmemiz gerektiğini söyleyen Kasparov akıllı makinelerin hayallerimizi gerçeğe çevirecek araçlar olduğunu, bunun için onlarla işbirliği içinde çalışmamız gerektiğini hatırlatıyor.

Queensland Üniversitesi Diamantina Enstitüsü’nde çalışan Doçent Doktor Ray Steptoe ve ekibi, hayvanlarda alerjik reaksiyonlara sebep olan bağışıklık tepkisini ortadan kaldırmayı başardı. Bir sonraki aşama ise laboratuvarda insan hücreleri kullanarak denemeler yapmak. Araştırmanın asıl amacı, gen terapisi uygulayarak tek seferlik bir tedaviyle astım gibi şiddetli alerjilerin yok edilmesi.

Eroin bağımlılığını doğrudan tedavi etmek mümkün değilse de Scripps Araştırma Enstitüsü’nden bilimcilerin geliştirdiği aşı bağımlıların eroinin verdiği sarhoşluk hissini yaşamasını engelliyor. Bu his olmayınca bağımlıların eroin alışkanlığından kurtulmasının da kolaylaşacağı tahmin ediliyor.

Elon Musk bu hafta attığı bir tweet’te SpaceX’in merakla beklenen ve uzay turistlerini taşıyacak Ay mekiği Falcon Heavy’nin 4 ay içinde hazır olacağını duyurdu. Mekik ilk yolculuğunu 2018 yılında yapacak. Mürettebat dahil 54 tonluk yük taşıma kapasitesine sahip olacağı söylenen Falcon Heavy dünyanın en güçlü mekiği olacak.

All Falcon Heavy cores should be at the Cape in two to three months, so launch should happen a month after that

— Elon Musk (@elonmusk) June 8, 2017

The Verge Yazarı Alessandra Potenza, Mars’ta şimdiye kadar bulunan yaşama dair ipuçlarını konu alan bir makale yayımladı. Makalede, eskiden yaşam alanı  görevi görmüş gölet kalıntılarından delik açılan çamur dağlarına kadar elde edilen tüm bulgular ile Mars’ın eski halini anlamaya ne kadar yaklaştığımıza ve Kızıl Gezegen’in gerçekten hayat barındırıp barındırmadığına değiniliyor.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]NASA, Mars yüzeyinde kullanmayı planladığı aracın prototipini sergiledi.[/inlinetweet] Kennedy Uzay Merkezi Ziyaretçi Kompleksi’nde meraklıların karşısına çıkan araç güneş panelleri ve 700 Volt pil ile çalışan bir elektrik motora sahip. Yönünü bulmak için GPS kullanıyor. Aracın ana gövdeden ayrılabilen arka bölümü laboratuvar görevi üstleniyor.

[alert type=blue ]Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 5 sayfadan oluşuyor.Diğer kategorilere ait gelişmelere aşağıdaki listeden geçebilirsiniz.[/alert]

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.