Haftanın Özeti: 111

İnternet / Girişimler

Apple 2016’nın en çok indirilen uygulamalarını açıkladı. Ücretsiz uygulamalarda sıralama şu şekilde gerçekleşti:

1. Snapchat
2. Messenger
3. Pokémon GO
4. Instagram
5. Facebook
6. YouTube
7. Google Maps
8. Pandora
9. Netflix
10. Spotify Music

Ücretli uygulamalar listesinde ise ilk sırayı geçtiğimiz yılın da birincisi olan Heads Up! adlı oyun aldı. İkinci Face Swap Live olurken, Minecraft: Pocket Edition üçüncü sırada yer aldı. Apple editörleri tarafından seçilen ‘Yılın Uygulaması’ ise Prisma adlı fotoğraf uygulaması oldu. Clash Royale da ‘Yılın Oyunu’ olarak seçildi.

Bir internet sitesine giriş yaparken (bir bot yazılımı değil; gerçekten insan olduğunuzu anlamak için) sorulan sözcük ve rakamlara CAPTCHA adı veriliyor. Ancak bu teknik birçok gerçek kişinin internet sitelerine girmesini zorlaştırıyor; hatta imkansız hale getirebiliyor. Google’ın bu hafta tanıttığı Captcha Recaptcha teknolojisiyle ise bu sürecin zorluk yaşamadan tamamlanmasını sağlıyor.

Çin hükumeti güvenlik alanında tartışmalı bir adım atmaya hazırlanıyor. Vatandaşların finansal, sosyal, politik ve adli kredi notlarını toplamayı planlayan hükumet, bu veriler üzerinden bir sosyal kredi puanı belirlemek istiyor. Yürürlüğe girerse, sosyal kredi puanı vatandaşların ulaşım, eğitim, kredi ve sigorta gibi hizmetlerin hangilerinden ne kadar yararlanabileceğini belirleyecek. hükumet bu sistem sayesinde güvenilir kişilerin diledikleri yere gidebileceğini, güvenilmez kişilerin ise tek bir adım bile atamayacağını söylüyor. Aklımıza getirdiğiyse aşağıda.

Yapılan bir ankette Elon Musk’ın ‘elektrikli araçların, devasa fabrikaların; hatta galaksi araştırmalarının itici gücü’ unvanlarına bir yenisi daha eklendi: Elon Musk ‘en ilham verici ve hayranlık duyulan teknoloji lideri’ seçildi. Ankete katılan katılımcıların yüzde 23’ü Elon Musk’ı hayranlık verici olarak niteledi. Amazon’un Kurucusu Jeff Bezos yüzde 10 ile ikinci, Facebook’un Kurucusu Mark Zuckerberg yüzde 6 ile üçüncü, Apple’ın beş yıl önce vefat eden Kurucusu Steve Jobs ise yüzde 5 ile listede kendine dördüncü sırada yer bulabildi.

ABD’nin Seçilmiş Başkanı Donald Trump, Japonya’nın en büyük şirketlerinden Softbank ile yaptığı görüşme sonunda ABD’ye 50 milyar Dolarlık yatırım ve 50 bin yeni iş imkanı sağlama sözü aldı. Twitter üzerinden yaptığı açıklamada Trump, Softbank’ın “Siz Başkan olmasaydınız asla böyle bir anlaşmaya imza atmazdık” dediğini belirtti. Yaklaşık 2 ay önce Suudi Arabistan’dan 100 milyar dolarlık yatırım alan Softbank’ın bu parayı ABD’ye aktardığı ve aslında bu yatırımın Suudi Arabistan’dan Trump’a gönderilen bir barış çubuğu olduğu gibi düşüncelerde var. Trump bu başarılı toplantının ardından önümüzdeki hafta da ABD’li şirketlerin yöneticileri ile görüşüp fikir alışverişinde bulunacak.

Google’ın risk yatırımı şirketi Google Ventures‘ın Kurucularından Bill Maris, 230 milyon dolarlık bir bütçe ile sağlık sektörüne giriyor. Bu ‘iddia’ Maris tarafından henüz doğrulamasa da kendisine yakın kaynaklar kendinden emin. Buna göre Maris, Section 32 isimli az sayıda yatırımcıdan oluşan bir grup kurarak işe koyuldu. Şimdiye kadar Uber, Slack gibi girişimlere destek olan Maris’in yeni projesi teknoloji dünyası tarafından merakla bekleniyor.

Donald Trump ABD başkanlık seçimi öncesi düzenlediği mitinglerde sık sık ülkedeki Müslümanları terör olayları ile ilişkilendirmiş ve Başkan seçilirse tüm Müslümanları kayıt altında tutmak istediğini belirtmişti. Ve seçilmesinin hemen ardından ilk olarak IBM CEO’su, Trump yönetimiyle çalışmaktan mutluluk duyacaklarını ifade etmişti. Trump’ın ABD’deki Müslümanları fişlemek için teknoloji devlerinden yardım istemesi durumunda kimin ne gibi yanıtlar vereceğini öğrenmek için dokuz şirkete bu soruyu yönelten haber sitesi The Intercept, sadece Twitter ve Microsoft’tan yanıt alabildi. Twitter böyle bir talebi reddedeceğini net bir dille ifade ederken, Microsoft varsayımlar üzerine konuşmayacağını ama daima eşitlikçi ve katılımcı bir kültürden yana olduklarını (?) belirtti. Facebook, Google, Apple ve IBM gibi diğer teknoloji devleriyse soruyu yanıtlamaktan kaçındı.

Avrupa Komisyonu, Facebook, Twitter, YouTube ve Microsoft gibi sosyal ağları nefret söylemlerine daha hızlı müdahale etme konusunda uyardı. Aksi taktirde komisyon çıkartacağı yasalarla bu mecralara yaptırım uygulayacak. Bu şirketler 6 ay önce terör eylemleri ve mülteci krizi ekseninde bir ‘etik kurallar anlaşması’ imzalamış ve bazı içeriklere erişimin engellenebileceğini kabul etmişti. Buna rağmen 24 saat içinde rapor edilen vakaların ancak yüzde 40’ıyla ilgilenildiğini tespit eden AB Adalet Temsilcisi Vera Journova anlaşmanın uygulanmadığını vurgulayarak şirketleri uyardı. 

Kullanıcıların kendilerini ilgilendiren içeriklerin arasında gördüğü reklamların çok daha etkili olduğu görülünce bütçeler sosyal mecralara yoğunlaşmaya başladı. Bu alana yatırım yapan markalar her geçen yıl bütçesini biraz daha arttırıyor. Öyle ki 2020 yılından itibaren sosyal medya reklamlarına ayrılan bütçenin 50 milyar Doları aşması ve gazete reklamlarına ayrılan bütçeyi geride bırakması bekleniyor.

Mark Zuckerberg, Facebook’taki yalan haberlerin engellenmesi için çalışma yürütüldüğünü açıklamış ancak somut bir adım atmamıştı. Neyse ki bu konudaki boşluğu -Facebook’tan bağımsız olarak geliştirilen- B.S. Detector adlı (Chrome) tarayıcı eklentisi üstleniyordu. Ne var ki Facebook bu eklentiyi indirmeye yarayan linkin kendi sitesinde paylaşımını engellemeye başladı. Protestoların ardından engeli kaldıran Facebook, olayın bir yanlış anlaşılmadan kaynaklandığını ifade etti. Diğer yandan Reuters haber ajansı da Twitter’da paylaşılan haberleri doğrulamak için News Tracer adlı bir yazılım geliştirdi. Olayları bir muhabir bakış açısıyla inceleyen yazılım, haberin doğruluğunu belirlemek için 40 farklı parametreden yararlanıyor.

Mark Zuckerberg bu hafta gerçekleştirdiği bir Facebook Live yayını ile siteye ekleyeceği yeni özellikleri tanıttı. Bunlar arasında yorumlara animasyonlu GIF ekleme, konumlarını açık hale getiren arkadaşlarla çevrimdışı (offline) mesajlaşma gibi özellikler yer alıyor.

Meksika’da yaşayan Crescencio Ibarra, kızı Rubi Ibarra Garcia’nın 15. yaşgünü partisi davetini Facebook’ta yalnızca davetliler için değil herkese açık halde bırakınca 1.5 milyon kişi ‘katılıyorum’ şeklinde yanıt verdi. Doğumgünü parti daveti videosunda para ödüllü at yarışı ve yerel müzik gruplarının sahne alacağını anlatan babanın ‘asıl’ amacı partiye sadece komşu ve yakınlarını çağırmaktı. Davet böyle bir hacme ulaşınca konu Meksika’daki TV kanallarına taşındı, ünlü oyuncular tarafından parodileri dahi çekildi. Bu kadar çok davetlinin katılma ihtimaline karşı polis ailenin evinin yakınına ekipler yolladı. 

Instagram içinde fotoğrafların hangi lokasyona ait olduğunu gösteren harita özelliğinin az kullanılması sebebiyle kaldırıldığı açıklandı. Hemen ardından gelen güncellemeyle de yorumları beğenme özelliği devreye girdi. Sırada bot (sahte) takipçilerin silinmesi özelliği var.

New York’ta evlerin Airbnb gibi sitelerden kısa periyotlarla kiralanması şehirdeki kira oranlarını azımsanamayacak oranda yükselmişti. Makul fiyatta ev bulmakta güçlük çeken kiracılar için New York Belediyesi bunu engellemek için iki ay önce evini bu şekilde kiraya verenleri ve bu ilanların yayınlandığı platformları para cezasına çarptıran bir kanunu yürürlüğe sokmuştu. Bu yaptırıma karşı çıkan Airbnb, site olarak cezalandırılmak yerine yasaya uymayan ev sahibinin cezalandırılması gerektiğini belirtmiş ve para cezasının kendilerine maliyet açısından geri döndürülemeyecek zararlar vereceğini savunarak New York Belediyesi’ni mahkemeye vermişti. Bu gelişmenin ardından kanunda yapılan bir değişiklikle artık sadece ev sahibi para cezası ödeyecek. Airbnb bunun üzerine davayı geri çekme kararı aldı. Daha önceleri de yerel yönetimlerle sorunlar yaşayan Airbnb, son olarak San Francisco Belediyesi’nin benzer bir uygulamasına takılmıştı.

E-ticaret sitesi Amazon, doğduğu şehir olan Seattle’da emsallerinden son derece farklı bir süpermarket açtı. Bu işletmede müşteriler hiç kasa sırası beklemiyor çünkü kasa yok. Telefonlarına Amazon Go uygulamasını yükleyip hesap bilgilerini giren müşteriler girişte telefonlarını okuttuktan sonra dilediği ürünü alıp doğrudan çıkabiliyor. Hangi müşterinin hangi ürünleri aldığı reyonlardaki kamera, algılayıcı (sensör) ve derin öğrenme teknolojileri ile tespit ediliyor. Müşteri marketten çıktığında, satın aldığı ürünlerin ücreti Amazon hesabından otomatik olarak düşülüyor.

Alman otomotiv firması Volkswagen, Pazar günü Londra’da gerçekleştirilen TechCrunch Disrupt konferasında MOIA adlı yeni şirketi tanıttı. Bu yapı tüketiciye otomobil satmaktan çok özel bir mobil uygulamayla (isteğe bağlı) kiralanan / çağırılan elektrikli ve otonom araçları temel alacak. Volkswagen Group CEO’su Matthias Müller, “Gelecekte herkesin aracı olmasa bile MOIA sayesinde herkes bir şirketin müşterisi olacak.” dedi. MOIA CEO’su Ole Harms ise şirketin kendi ulaşım servislerini bağımsız bir şekilde geliştirebileceğini ya da şehirlerle veya var olan ulaşım sistemleriyle iş birliği yapabileceklerini belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Wisconsin Green Bay Üniversitesi, öğrencilerinin kabul mektubunu artık Snapchat’ten gönderiyor. Yeni neslin iletişim yöntemine ayak uyduran üniversite, kabul mektuplarını resmi posta yoluyla göndermeden önce mektubun bir görüntüsünü öğrencilere iletiyor.

Geçtiğimiz yılın başından itibaren devam eden geniş çaplı küresel banka saldırılarına bir yenisi eklendi. Rusya merkez bankasına yapılan siber saldırının diğerleri ile bağlantısı olup olmadığı bilinmiyor. Yapılan açıklamada 2016 yılı boyunca gerçekleştirilen saldırılarda toplam 2 milyar Ruble (yaklaşık 107 milyon Lira) çalındığı belirtildi. Geçtiğimiz hafta da Rus yetkililer tarafından yapılan bir açıklamada, bankaları hedef alan büyük bir saldırının engellendiği duyurulmuştu.

İnternet sitelerine ve kullanıcılara saldırılarda bulunmak, e-dolandırıcılık, fidye virüslerini yaymak ve yeni bilgisayarları kendi bünyesine katmak için kullanılan [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Avalanche bot ağı, 10 farklı ülkede eş zamanlı gerçekleştirilen bir operasyonla çökertildi.[/inlinetweet] Ukrayna’da 2 Almanya’da 1 olmak üzere toplam 3 kişinin tutuklandığı olayda 7 şüpheli için de arama emri çıkartıldı. Polis operasyon kapsamında toplamda 39 sunucu ve yüz binlerce alan adı ele geçirdi. 2009 yılından beri faaliyet gösteren suç örgütünün yüz milyonlarca Avro zarara sebep olmuş olabileceği düşünülüyor.

Tüm dünyada internet erişimi kolaylaştıkça bu yol üzerinden alışveriş yapmak oldukça yaygınlaştı. Aklınıza gelebilecek her türlü ürünü bulabileceğiniz internet ortamı aynı zamanda insanların güvenini kazanmakta da zorluk çekiyor. Bunun temel nedeni kredi kartı bilgilerinin girilerek alışveriş yapılması. Bu güvensizliği haklı çıkarabilecek bir araştırma Newcastle Üniversitesi’nden geldi. Kredi Kartlarının son 6 hanesini öğrenen hackerlar bu kartların üzerindeki her bilgiye ulaşabiliyor hatta arkadaki üç haneli güvenlik numarasını bile tahmin edebilir hale geldiler.

Kickstarter yine ilginç bir buluşa ev sahipliği yapıyor. Ransomly adı verilen beacon + uygulama ikilisi sayesinde dilediğiniz ortamı mobil cihaz nimetlerinden arındırabiliyorsunuz. Beacon+, Bluetooth ile çevresinde mobil cihazları algılayarak onların ekranlarını kilitliyor ve ‘gerçek’ sosyalleşmenin önünü açıyor. Dilerseniz sadece önceden belirlediğiniz uygulamalara erişimi kısıtlamanız da mümkün.

Paylaşım Ekonomisi anlayışı gittikçe yayılırken, kablosuz internet ağı erişiminde de bu alanda geliştirmeler yapılıyor. Şimdilik beta sürümü çıkan Velvet kablosuz ağ ve modemi, internetini paylaşmak isteyen kullanıcının kendisinin belirlediği bir kullanım kotası ile yakınındakilere paylaşıma açıyor. Örneğin, sadece torunlarının fotoğraflarına ve kedi fotoğraflarına Facebook’tan bakmak isteyen yaşlı bir komşumuz olsun. Hiç kullanmadığı veri için internet paketlerine para harcaması yerine paylaşımlı kablosu ağ kullanan kişiye “Ben internetinden aylık 3 GB kullanmak istiyorum” talebi göndersin. Velvet gibi paylaşımı wifi modem kullanan kişi ise paylaşıma açtığı anda komşumuz kullandığı veri kadar parasını ödeyebilsin. Kulağa güzel geliyor, değil mi?

Forbes geride bıraktığımız yılın en çok kazanan Youtube kanallarını açıkladı. Liste şu şekilde:

1. Felix Arvid Ulf Kjellberg / PewDiePie: 15 milyon Dolar.
2. Roman Atwood: 8 milyon Dolar.
3. Lilly Singh: 7,5 milyon Dolar.
4. Smosh: 7 milyon Dolar.
5. Rosanna Pansino: 6 milyon Dolar.
6. Tyler Oakley: 6 milyon Dolar.
7. Mark Fischbach / Markplier: 5,5 milyon Dolar.
8. German Garmendia: 5,5 milyon Dolar.
9. Rhett ve Link: 5 milyon Dolar.
10. Coleen Ballinger: 5 milyon Dolar.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.