Haftanın Özeti: 181

İnternet, Girişimler

Facebook CEO’su Mark Zuckerberg ABD Kongresi önünde ifade verdi. Gizlilik, veri madenciliği, kullanıcı hakları ve Cambridge Analytica skandalı hakkında sorularla karşılaşan Zuckerberg’ün ifadesinde öne çıkanları şurada bulabilirsiniz. “Benim hatamdı, üzgünüm. Facebook’u kurdum, yönetiyorum ve orada olan bitenden sorumluyum” gibi cümleler var mesela.

Bu arada Facebook, kullanıcı verilerini uygunsuz şekilde kullanmış olabileceği suçlamalarının üzerine bir şirketi daha askıya aldı. Yapılacak incelemelerin sonucunda, tüketici içgörüleri alanında faaliyet gösteren CubeYou adlı şirketin sayfalarının silinip silinmeyeceğine karar verilecek.

Facebbok hesabını silenler kervanına Apple’ın kurucularından Steve Wozniak da katıldı.

Kişisel verilerle ilgili sorun yaşayan tek platform Facebook değil. Bir grup sivil toplum örgütü, çocukların gizliliğini koruyan yasaları ihlal ettiği gerekçesiyle ABD Federal Ticaret Komisyonu’na YouTube hakkında yazılı şikayette bulundu. Kendilerine  resmi  şikayetin ulaşmadığını belirten YouTube sözcüsü ise “Aileleri ve çocukları korumak bizim için her zaman öncelikli olmuştur. Şikayeti titizlikle inceleyecek ve geliştirebileceğimiz bir şey var mı değerlendireceğiz” şeklinde açıklama yaptı. Haberden ilginç bir detay: ABD’de 6-12 yaş arası çocukların yüzde 80’i YouTube kullanıcısı.

Twitter ise bot nüfusuyla gündemde. Pew Research‘ün detaylı analizine göre popüler sitelerin Twitter trafiklerinin hatırı sayılır kısmı bot hesaplardan geliyor.

Bir süredir Gmail’in tasarımının yenileneceği konuşuluyordu. Techcrunch‘ta paylaşılan bazı ekran görüntüleri yeni tasarım hakkında fikir veriyor.

Grammable “Instagram için fotoğraflanmaya ve çevrimiçi olarak paylaşılmaya değer bir şey” olarak tanımlanıyor. Hayatın her anında gözlemleyebileceğimiz, hatta bizzat parçası olduğumuz bu kavramın perakendeciliği de etkilememiş olması düşünülemez tabii. İçeriği ne olursa olsun, mağazalar da paylaşılabilir fotoğraf ve hikayeler sunmak zorunda. Şurada o zorunluluğun yansıması olan var. Bu arada Instagram, kullanıcılara kendi içeriklerini ve kişisel bilgilerini indirip yedekleme imkanı sunulacağını açıkladı. Arşivlemenin nasıl olacağı ve neleri kapsayacağı hakkında net bilgi yok henüz.

Amazon, aldığı yeni patentle Echo cihazlarının etrafta yapılan konuşmaları dinleyerek ürün ve hizmet önerilerini iyileştirmek istiyor. Bu teknolojiyle şirket, akıllı asistanı Alexa‘yı kullanıcıların komutlarını yerine getiren hizmetkar bir yardımcıdan, çevresini sürekli dinleyerek aktif rol alan ‘birine’ dönüştürmeyi amaçlıyor. Amazon yaptığı açıklamada bu patentin geleceğe yönelik bir plan olduğunu belirtiyor.

Dünya genelinde yaklaşık 200 milyon kullanıcısı olan mesajlaşma uygulaması Telegram‘ın başı, bir süredir kullanıcı bilgilerine erişim isteyen Rus güvenlik makamlarıyla dertteydi. Mahkeme süreci tamamlandı ve uygulamanın Rusya’da yasaklanmasına karar verildi. Telegram Kurucusu Pavel Durov yaptığı açıklamada insan haklarından taviz vermek gibi bir düşünceleri olmadığını vurguladı: “Mahremiyet satılık değildir.”

Uber bisiklet paylaşım girişimi Jump‘ı satın aldığını duyurdu. Jump’ın ne olduğu, nasıl çalıştığıyla ilgili soruların cevabı:

Apple ile VirtneX arasında 2010’dan bu yana devam eden patent davası sonuçlandı. FaceTime, iMessage ve VPN On Demand uygulamalarında VirtneX’e ait teknolojilerin kullanımını konu alan davanın sonunda Apple 502 milyon Dolar ödemeye mahkum edildi.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman‘ın Amerika gezisi Silikon Vadisi‘yle devam ediyor. Apple CEO’su Tim Cook, Alphabet’in kurucularından Sergey Brin ve Google CEO’su Sundar Pichai başta olmak üzere birçok yöneticiyle yapılan bu görüşmeler, Amerikalı teknoloji şirketleriyle Suudi Arabistan arasındaki iş birliği potansiyelini keşfetme amacı taşıyor.

Blok zinciri teknolojisiyle şeriat kanunlarının tamamen uyumlu olduğunu göstermeye çalışan Dubai merkezli bir girişim, şeriata uygun kripto para birimi OneGram’ı duyurdu. Her birimi, güvenli bir kasada saklanan en az bir gram altına endeksli olan kripto para bu sayede oynaklığı ve spekülasyonu sınırlandırmayı planlıyor. OneGram’ın yine Dubai’deki bir danışmanlık firmasından alınmış şeriata uygunluk sertifikası da bulunuyor. Malezya’da geçen yıl kurulan HelloGold isimli firma da benzer bir iddia ortaya koymuştu.

Hindistan’da bir kişiden 200 Bitcoin gasp eden polisler tutuklandı. Shailesh Batt isimli gasp mağdurunun kaçırılarak bir çiftlik evine götürüldüğü ve 200 Bitcoin’in zorla transfer edildiği ortaya çıktı.

Kripto paralardan bahsetmişken Teknosofist adlı yeni bir YouTube kanalına değinelim. Kanalda Murat Altun ve Can Başkent hem sosyal ve antropolojik, hem de teknik ve bilişimsel meseleleri aynı anda ele almaya çalışıyor. “Dijital hayatın yeni cep telefonları ya da Twitter takipçi sayısının ötesine geçen boyutlarını gerek teknik gerekse sosyal bilimsel açıdan inceleme, bu bileşenlerin siyasi ve iktisadi etkilerini anlatma derdindeyiz” ikilinin videolarından biri de kripto paralar üzerine.

1998-2010 yılları civarında doğan kişilerin oluşturduğu Z Kuşağı, internet bağımlılığı ve genel sıkılganlığıyla bilinir. Son durum, bu iki özelliğin çarpışmasından galip ayrılanın sıkılganlık olduğu görülüyor. New York’ta yaşayan 14 yaşındaki Sarah mevzuyu şöyle açıklıyor: “Instagram’a giriyorum ve insanların hep aynı şeyler hakkında konuştuğunu görüyorum. O zaman ‘ben bunu daha önce görmüştüm‘ diye düşünüyorum. Aynı ruj, aynı kaş şekli, aynı şaka… O zaman her şey eskimiş geliyor ve sıkılıyorsunuz.” 15 yaşındaki Violet’in şu cümlesi de ibretlik: “Bazen internette görebileceğim her şeyi görmüş gibi hissediyorum.” Aşağıdaki video geçen yıldan, yani şu an çok şey değişmiş olabilir. Hayat çok zor.

İran Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, ülke küresel bir siber saldırının mağduru oldu. Veri kaybı yaşanmayan saldırıdan geriye Amerikan bayrağı ve şu mesaj kalmış: “Seçimlerimize karışmayın!”

Deniz altından geçen internet kabloları her zaman merak ve ‘muhabbet’ konusu olmuştur. Söz konusu kabloların kopması sonucu Batı Afrika ülkelerinden Moritanya, 48 saat boyunca tüm internet erişimini kaybetti. Bağlantı için tek bir kabloya bağımlı olan Sierra Leone, Moritanya, Liberya, Gine-Bissau, Gine ve Gambiya da büyük ölçüde etkilendi. 30 Mart’ta yaşanan olayın sebebi bilinmiyor ama genel sebep gemilerin demir atarken kabloları parçalaması olarak görülüyor. Bu arada Türkiye‘yi ve diğer ülkeleri internete bağlayan deniz altı kablolarını detaylı olarak Submarine Cable Map ile incelemek mümkün.

Globe Genie sanal bir ışınlanma makinesi olarak özetlenebilir. Oldukça basit bir fikir ama aynı oranda da eğlenceli. Google Maps’le uyumlu çalışan site sizi dünyanın rastgele bir yerine atıyor. İstediğiniz kıtayı seçip butona basınca kendinizi hiç bilmediğiniz ücra bir köşede bulup orada gezinmeye başlıyorsunuz.

Super Mario‘dan ilham alınarak geliştirilen Jelly Mario isimli oyunda kahramanımız bir balet edasıyla değil kafası karışmış bir denizanası gibi hareket ediyor. Olayların ve mekanların eskisi kadar net olmadığı sabır testi timsali bir oyun.

Geçen hafta Türkiye’de çalışanların yüzde 95’inin mobil oyun oynadığını söyleyen bir araştırmadan bahsetmiştik. İşte bu dönemin yeni popüler mobil oyunu Fortnite sadece iPhone kullanıcıları üzerinden günde 2 milyon Dolar’a yakın gelir elde ediyor. Henüz Android’e gelmeyen oyunda havalı kıyafetler, teçhizat ve hatta dans figürleri satın alabiliyorsunuz ancak bunların hiçbiri diğer oyunculara üstünlük sağlamaya yaramıyor.

Bu bölümün son haberi sosyal medya fenomenlerini ilgilendiriyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal “Bir kişi internette ister kendi sayfasına reklam alsın, isterse video çekerek tweet’ler atıp oradan gelir elde etsin, her para kazanan nereden kazanırsa kazansın vergisini ödeyecek” şeklinde bir açıklama yaptı. “Vergi mükellefi olmanın yaşı yok. 18 yaşın altındaysa kanuni temsilcisi kimse onun adına beyanname verecek” diye de ekledi.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.