Haftanın Özeti: 181

Bilim, Yazılım, Donanım

Statista‘nın verilerine göre geçtiğimiz ayın en popüler iPhone uygulamalarının başında, 9,15 milyon indirilme sayısıyla WhatsApp yer alıyor. Listenin sürprizi ise 8,71 milyonla ikinci sırada yer alan mobil oyun Fortnite. WhatsApp, Android tarafında da üstünlüğünü koruyor.

Apple, iPhone 8 ve iPhone 8 Plus’ın kırmızı renkli versiyonlarını piyasaya sürdü. Standart modellerinden, rengi dışında farkı olmayan bu serinin satışından elde edilen gelirin bir bölümü AIDS’le mücadele için harcanacak. Apple geçen yıl da yine aynı amaçla kırmızı iPhone 7 çıkarmıştı.

Qualcomm IoT cihazlarına ağırlığını koymak için kolları sıvadı. Yeni üretilen, QCS605 ve QSC603 adı verilen 10nm’lik sistemler, 360 derece kameraları, robot elektrikli süpürgeleri ve akıllı ekranları çalıştırabiliyor. Şirket ayrıca cihaz üzeri makine öğrenimini geliştirmek için Vision Intelligence Platform adında bir platform da geliştirdi. Yeni işlemcileri satın alanların kolaylıkla uygulama geliştirebilmesi için de yazılım geliştirme kitleri yayınlandı.

Sanal gerçeklik teknolojisinin yaydığı heyecan yerini birtakım şüphelere bırakıyor diyebiliriz. CNET editörlerinden Dan Ackerman bu konuda uzun bir yazı paylaştı. Bir nevi itiraf diyebileceğimiz yazıya “Sevgili VR, sorun bende değil sende” diye başlayan Ackerman, bu teknolojiye başından beri çok inanmasına ve pek çok sanal gerçeklik gözlüğünü denemesine rağmen ‘havlu atma zamanının geldiğini‘ belirtiyor. Sanal gerçeklik oyunlarının da bir türlü beklenen gelişmeyi kaydedemediğini söyleyen Ackerman, yine de açık kapı bırakmayı ihmal etmiyor.

Öte yandan daha önce VR180 sanal gerçeklik formatını kullanıma sunan Google, bu formatla çalışacak donanımı da Mayıs ayında piyasaya sürmeyi planlıyor. Yukarıdaki gibi düşünenlere ne gibi yenilikler sunacak, merakla bekliyoruz.

Geçtiğimiz yılın sonlarına doğru eski NATO Askeri Şefi James Stavridis, ABD’nin Kuzey Kore ile nükleer savaşa girme ihtimalinin yüzde 10 olduğunu öne sürmüştü. Peki böyle bir savaşın etkisi ne olurdu? İklim değişikliği ve nükleer savaşın potansiyel tehlikeleri hakkında farkındalık yaratmaya odaklanan Outrider adlı oluşum, yeryüzündeki herhangi bir yere gerçekleştirilecek nükleer saldırının etkisini ortaya koyan bir çevrimiçi araç sunuyor. Mesela, Ruslar bugüne kadar geliştirilmiş en etkili silah olan Çar Bombası‘nı New York’a göderse ne olurdu?

Google’ın yapay zeka kolu DeepMind, haritaya bakmaya gerek duymadan, şehrin sokaklarını tıpkı bir insan gibi dolaşarak keşfeden bir yapay zeka geliştirdi. İnsan benzeri bilgisayarlı görme tekniği, gerçek dünyada uygulanmak için henüz hazır olmasa da sürücüsüz araçların güvenilir harita verisi olmayan bölgelerde hareket etmesi açısından faydalı olabilir. Tabii bu son cümle pek bir şey ifade etmedi çünkü kafalar işin korkutucu tarafıyla meşgul şu an. Hatta bacaklar yapay zekadan kaçıp saklanmak için hazır bekliyordur.

Yapay zeka devrimine kimlerin öncülük etmesi gerektiği de ayrı bir tartışma konusu. Dünya Ekonomik Forumu‘nda paylaşılan şu görüş baş rolün üniversitelerde olması gerektiğini savunuyor. Gerekçesi basit: “Üniversitelerde doğan yapay zeka inovasyonları, genellikle kârdan ziyade toplumsal faydayı gözetiyor.” Bu arada Güney Kore’deki bir üniversitenin, geliştirdiği yapay zeka destekli otonom silah projesi nedeniyle boykot tehdidiyle karşı karşıya kaldığı notunu da paylaşalım.

İleride yapay zekanın da insanlar gibi depresyona girebileceğini söyleyen Sinirbilimci Zachary Mainen, insanlarda olduğu gibi makinelerde de depresyonla savaşmaya yardımcı bir mekanizma bulunması gerektiğini düşünüyor. Mainen’in sorusu gayet dikkat çekici: “Bizim gibi düşünebilen bir bilgisayarın, yine bizimkiler gibi sorunlar yaşaması mümkün olur mu?” Depresyona meyilli yapay zeka fikri enteresan. “Yavrum, yapayın yanında böyle şarkılar dinleme demedim mi sana? Etkileniyor işte biliyorsun!”

Apple tüm tesislerinde yüzde 100 yenilenebilir enerjiye geçiş yaptığını açıkladı. Yeni gelişmenin tüm depolar, ofisler, veri merkezleri ve 43 ülkede bulunan çalışma alanlarını kapsadığı belirtildi.

San Francisco merkezli Recurrent Energy adlı bir girişim, Kaliforniya çöllerinde 350 megawatt‘lık güneş enerjisi üretimi yapabilmek için ilgili kurumlara başvuruda bulundu. Sonuca ulaşılması yıllar alacak olsa da Amerika’nın güneş enerjisi konusundaki atılımına önemli bir örnek.

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), doktora ihtiyaç duymadan teşhis koyan yapay zekaya onay verdi. Yazılım, Amerika’da 30 milyon insanı etkileyen ve görme kaybına sebep olan diyabetik retinopatinin orta seviyesini tespit etmek üzere tasarlandı.

Kurzweil AI, biyomedikal teknolojisi açısından büyük önem taşıyan 5 gelişmeyi derledi. Gelişmeler aşağıda, detayları ise haberimizde.

• Düşük maliyetle kendi 3 boyutlu biyoyazıcınızı üretmenizi sağlayan açık kaynak tasarım.
• Hem emar süresini kısaltan hem de radyasyon dozunu azaltan tıbbi görüntüleme tekniği.
• Nano ilaç keşfine katkıda bulunacak araç.
• Parkinson veya Alzheimer gibi hastalıkların sebebini anlamaya katkı sağlayacak nanometre ölçeğindeki emar.
• Deri altına yerleştirilen ve vücuttaki molekülleri sürekli olarak gözlemlemeyi mümkün kılan küçük biyosensörler.

Chicago Üniversitesi‘nden araştırmacılar, ince bağırsaktaki bakterilerin yağların sindirilmesindeki rolünü anlamak amacıyla bir çalışma gerçekleştirdi. İlk olarak ince bağırsak bakterisi bulunmayan farelerle çalışan araştırmacılar bu farelere yüksek yağ içerikli yiyecekler yedirdi. Buna rağmen farelerin kilo almadığı görüldü. Daha sonra araştırmaya ikinci bir fare modeli dahil edildi. İnce bağırsak bakterisi barındıracak şekilde düzenlenen bu farelerin yüksek yağ içerikli besinler yüzünden şişmanladığı fark edildi. Araştırma henüz sadece fareler üzerinde denenmiş olsa da, ince bağırsak bakterilerinin obezite açısından önemli rol oynadığını ortaya koymuş oldu.

Çin’de 4 yıl önce ölen çiftin bebeği ‘doğdu’. Shen Jie ve Liu Xi çifti evliliklerinin ikinci yılında tüp bebek yöntemini denemeye karar verdi. Ancak döllenmiş embriyoların nakledilmesinden 5 gün önce çift bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Shen ve Liu’nun aileleri dondurulmuş haldeki 4 embriyonun hakları için karmaşık ve emsali olmayan bir hukuk mücadelesine girişti. Embriyoların velayetini alan aileler, taşıyıcı annenin de yardımıyla torunu kucaklarına almayı başardı.

Arap yarımadasında bulunan ve bir insana ait olan fosilleşmiş parmak kemiği, insanlığın Afrika’dan göç edişine dair teoriyi değiştirebilir. Kemiğin 85 bin yıl öncesine ait olduğu düşünülüyor ki bu da söz konusu göçün bilinenden çok daha öncesinde gerçekleştiği görüşüne ulaştırıyor.

Paris’teki bir müzayede evi, Allosaurus ve Diplodocus olmak üzere iki dinozor iskeletini satışa çıkardı. Toplamda 1,4 milyon Dolar’a ‘alıcı bulması’ beklenen iskeletlerden Allosaurus 4 metre boyunda ve yüzde 60’ı korunmuş durumda. Diplodocus ise 12 metre ama ne kadarının mevcut olduğu belirtilmemiş.

İlginç uzay hikayelerini seviyoruz. Mars fotoğraflarında görülen değişik nesneler hakkında tahmin yürütmemizin nedeni de bu. Hayal gücümüz bizi kayalarda insan yüzü görmeye, kozmik ışınları uzaylıların gönderdiği işaretler sanmaya kadar götürebiliyor. Mars yüzeyinde görülen ve bilimsel açıklaması yapılan 15 ilginç şeyi haberimizde, 35 maddelik uzun versiyonunu da CNET’te bulabilirsiniz. Mesela UFO Sightings Daily, 2007’de çekilen bu fotoğrafta uzaylılar tarafından yapılmış bir kadın figürü olduğunu öne sürse de, Planetary Society adlı kar amacı gütmeyen kuruluş bunun bir göz yanılması olduğunu açıklamıştı.

NASA’nın uzay aracı Juno, Jüpiter’in kuzey kutbunu kızılötesi kameralarla görüntüledi.

Evde sakin sakin oturan kedinin bir anda cama koşup kuş gibi cıvıldamaya başladığı anı ve o andaki şaşkınlığı hatırlayın. Genellikle kuş avlamaya yönelik içgüdüsel bir davranış olarak yorumlanır bu ama öyle olmadığını, kedinin heyecandan ve mutluluktan dile geldiğini söyleyen uzmanlar da var. Tabii kedinin ‘neyi neden yaptığı bilinmez‘ bir varlık olduğu kabulünü de cepte tutmakta fayda var.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.