Haftanın Özeti: 180

İnternet, Girişimler

Vegan vücut geliştirici, şarkıcı, atlet, sanatçı ve yönetmen… Bütün bunlar Nasim Aghdam‘ın kendini tanımlamak için kullandığı sözcüklerden sadece birkaç tanesiydi. Ancak Salı günü, 39 yaşındaki Aghdam’ı tanımlayan tek ifade “YouTube saldırganı” oldu. Aghdam kendini öldürmeden önce YouTube’un San Bruno’daki genel merkezine ateş açarak 3 kişinin yaralanmasına sebep oldu. Birkaç tane YouTube kanalı olan Agdham son dönemde platformun politikalarını eleştiriyordu.

Her türlü ihtiyacınız için kurye hizmeti sunan KapGel‘in CEO’su Çetin Öztoprak pazartesi günü evinde ölü bulundu. İntihar ettiği açıklanan Öztoprak memleketi Lefkoşa’da toprağa verildi.

Elon Musk, Tesla‘nın iflas ettiğini açıklayarak 1 Nisan şakacıları kervanına katıldı. “…Öyle iflas etti ki inanamazsınız” diyen Musk’ın bu hareketinden önce Tesla’nın batmak üzere olduğu haberleri yayılmıştı. Son 4 yılda 8 milyar Dolar harcayan ve üretim hedeflerini tutturamayan şirketin zor günlerden geçtiği sır değil.

Dijital müzik platformu Spotify Salı günü New York Borsası‘nda 165,90 Dolar açılış fiyatıyla halka arz edildi. 71 milyon kullanıcısı olan platforma duyulan güven ilk hafta performansına da yansıdı.

Yunanistan‘da taşımacılık alanında yeni düzenlemeler öngören yasanın kabul edilmesinin ardından Uber, uygun bir çözüm bulana kadar ülkedeki faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Uber Atina’da faaliyete başladığı 2015’ten bu yana 450 bin indirilme sayısına ulaşmıştı.

Instagram‘ın alametifarikalarından “hikayeler” özelliğine yeni güncelleme geldi. ‘Atılan’ hikayeler daha sonra Twitter’da olduğu gibi alıntılayarak tekrar paylaşılabilecek.

İnternet performansı ve güvenliği üzerine çalışan Cloudflare‘in duyurduğu DNS servisi, kullanıma sunulduğu gün Türkiye’den erişime engellendi.

Google, site aboneliklerinin meşakkatli olması tespitinden yola çıkarak internet yayıncıları için geliştirdiği abonelik hizmetini duyurdu. Bu hizmet, kullanıcının kendi Google hesabıyla yayıncılara abone olabilmesini sağlıyor.

Son dönemde özetin gediklisi haline gelen Facebook, yine bir dizi sorunla karşımızda. Buzzfeed tarafından sızdırılan bir rapora göre, Facebook Başkan Yardımcısı Andrew Bosworth 2016’da çalışanlara gönderdiği bir mesajda, ‘ne pahasına olursa olsun büyüme istediğini‘ söyledi. Çalışanlar bu mesajın ortaya çıkmasının ardından The Verge’e yaptıkları yorumlarda şirkette gitgide büyüyen bir hayal kırıklığı ve paranoyanın hakim olduğunu, sızdırılan bilgilerin bu düşünceleri artırdığını anlattı.

Facebook, Cambridge Analytica skandalından -daha önce söylendiği gibi- 50 milyon değil, 87 milyon tekil hesabın etkilenmiş olabileceğini belirtti. Açıklamada ayrıca kişisel verinin korunması ve mahremiyet adına Facebook ve Instagram API’lerinin kullanımında kısıtlamalar olacağı ve bundan sonra uygulamaların kişisel veriye erişimi isteyemeyeceği vurgulandı.

Yine Facebook’tan bir haber. Platform, Messenger uygulamasındaki yazışmaların takip edildiğini kabul etmek zorunda kaldı.

Son bir Facebook haberi daha: Techcrunch‘a göre, CEO Mark Zuckerberg‘ün kendilerine göndermiş olduğu mesajların aniden silindiğini iddia eden kişiler var.

Söz konusu skandalın boyutları büyük ama kişisel verilerin kullanımı noktasında sadece buzdağının görünen yüzü kadar olabilir. Kısaca söylemek gerekirse, internette binlerce şirket bizi takip ediyor. Harvard Business School’dan Profesör Shoshana Zuboff buna “gözetim kapitalizmi” diyor. Facebook ve Google gibi şirketler verilerimiz karşılığında bize ‘ücretsiz’ hizmet sunuyor.

Eski bir araştırma ama araya sıkıştırmakta fayda var: Twitter’da, gerçek hayattakinden daha fazla küfür ve argo kullanıyoruz. Araştırmanın, küfür dağarcığı nispeten küçük olan İngilizce temel alınarak yapıldığı düşünülünce, dilimizde yapılacak benzer bir araştırmanın sonuçlarını kestirmek pek güç değil.

Bu kadar veri skandalı dedik, Twitter dedik. Akla şu soru gelir ister istemez: Sosyal medya fikirlerimizi nasıl yönlendiriyor?

Tayland hükümeti kripto para ticaretinden vergi almaya hazırlanıyor. Kabinede yüzde 7’ye kadar katma değer vergisi, yüzde 15’e kadar da sermaye kazancı vergisi alınabileceği teklif edildi.

Google, kripto para üreten bütün tarayıcı eklentilerini Chrome Web Mağazası’ndan kaldıracağını duyurdu. Bunlara benzer gelişmelerin de etkisiyle bitcoin fiyatı 6 bin 500 Dolar’a kadar düştü.

Birçok şirket, çalışanlarının mobil uygulamalar vasıtasıyla makineleri izlemesine ve yönetmesine izin veriyor. Hatta bazen bütün endüstriyel işlemler bu şekilde idare ediliyor. Uygulamalar verimliliği artırmayı vadediyor ancak aynı zamanda siber saldırılar için hedef de oluşturuyor. Tespit edilen bazı açıklar, hacker’ların makine ve uygulama arasındaki veri akışına müdahale etmesine izin verebilecek türde. Örneğin bir mühendis, makine aşırı ısınmışken onun aslında güvenli bir sıcaklıkta çalıştığı yanılgısına düşebilir.

Amerika’nın en büyük şehirlerinden biri olan Atlanta, iki hafta kadar ‘rehine’ durumunda tutuldu. 22 Mart Perşembe günü saldırılara başlayan SamSam adlı hacker grubu, şehri kalem kağıda dönmeye zorladı. Siber saldırı kapsamında hacker’lar şehir belgelerini şifreledi, çevrimiçi hizmetlere erişimi kilitledi, davaların ve izinlerin işlenmesine engel oldu ve her şeyi eski haline getirmek için 51 bin Dolar değerinde bitcoin talep etti. Önüne akıllı kelimesini koyduğumuz her şey biraz daha korunmaya muhtaç hale geliyor.

Veri güvenliği bugünlerde gündemimizi epeyce meşgul eden bir konu. Hiçbir merkezi oluşumun verilerinize sahip olmasına izin vermeyen Numa adlı dağıtık sosyal ağ da tam olarak bu konuya parmak basıyor. Ethereum üzerine kurulu, açık kaynak bir sosyal ağ olan Numa, Twitter’ın en çağdaş dağıtık teknolojilerle birleştirilmiş bir versiyonu şeklinde düşünülebilir. Gönderilerin takibi için Ethereum‘daki akıllı sözleşmeler kullanılıyor. Gönderilerinizin asıl içeriği dağıtık bir dosya paylaşım protokolü olan IPFS üzerinde depolanıyor.

Türkiye’de yeni teknolojiler alanında faaliyet gösteren firmaların sıralandığı pek güzel bir liste var. Sanal gerçeklik, yapay zeka, blockchain, şeylerin interneti gibi alanlarda çalışan firmaları bulabileceğiniz; gerekirse katkıda da bulunabileceğiniz liste şurada.

“Bugünlerde ergenlerimiz her şeyi beğeni, abone ve izlenme sayıları için yapıyor.” Bu sözler, San Antonio‘da yaşayan bir eğitimciye ait. Bölgedeki öğretmenler, çocuklar arasında yayılan garip sosyal medya akımları hakkında ebeveynleri bilgilendirmeye çalışıyor. Garip diyorum çünkü onların gündemdeki son ‘challange’ burna kondom sokmak ve ağızdan geri çıkarmak. Ebeveynliğin ve öğretmenliğin zor zamanlarından geçiyoruz.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.