Haftanın Özeti: 92

İnternet / Girişimler

• Bugün internetsiz hayat düşüncesi pek çoğumuzun belki de üzerine hiç kafa yormadığı bir meseleyken tüm dünyada internet kullanımı üzerine araştırma yapan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’ne göre (pdf), dünya üzerinde 3,9 milyar insanın internet erişimi yok. Bu rakam dünya nüfusunun yüzde 53’üne tekabül ediyor. Gelişmiş ülkelerde bile nüfusun yüzde 20’sinin internet bağlantısı olmadığı ifade edilirken, bu alanda en az gelişmiş kıta olan Afrika’da toplam nüfusun sadece yüzde 25’i internet kullanabiliyor. İnternetin yayılmasının önündeki en önemli engel ise maliyet. 2011’den bu yana pek çok gelişmekte olan ülkede giriş seviyesi internet bağlantısı fiyatları uygun seviyelere düşmüş olsa da az gelişmiş ülkelerde aynı bağlantıyı edinmek için ortalama bir maaşın yüzde 5’inin internete ödenmesi gerekiyor. Büyük potansiyeline karşın şeylerin interneti (IoT) henüz bu araştırma verilerinin önemli bir parçası olabilmiş değil. Mobil hücresel veri bağlantıları hala cihazlar arası (machine to machine, M2M) bağlantıların 22 katı. Raporda ayrıca zengin ve yoksul ülkeler arasındaki farkın git gide açıldığı, benzer bir durumun kadın ve erkek kullanıcılar arasındaki farkta da görüldüğü belirtiliyor. Google ve Facebook gibi şirketlerin internet bağlantısı olmayan bölgelere erişme planlarının da yakın gelecekte gerçekleşmeyeceği düşünülüyor.

• Daha önce VPN servislerinin internette suç işlemek için kullanıldığının tespit edilmesi durumunda kullanıcıları cezalandıran Birleşik Arap Emirlikleri yönetimi, artık bu yasanın ülkeden erişimi yasak olan tüm hizmetler için geçerli olacağını duyurdu. İnternet üzerinden sesli arama hizmeti veren Whatsapp, Viber gibi uygulamaları yasaklayan yönetim bu konuda sadece ülkedeki iki telekomünikasyon şirketine lisans vermişti. Şimdi ise bu hizmetlere erişmek için VPN kullananlar cezalandırılacak. Birleşik Arap Emirlikleri Başkanlığı, ülkede VPN kullanarak yasaklı hizmetlere ulaşan kişilerin 410 bin ile 1 milyon 650 bin TL arasında değişen para cezasına çarptırılabileceğini açıkladı.

• Türkiye’de yaşanan kanlı darbe girişiminin ardından Wikileaks, AKP yöneticilerinin binlerce dahili e-posta yazışmasından oluştuğu iddia edilen belgeleri yayınladı. Akademisyen Zeynep Tüfekçi ise sitenin aynı zamanda sosyal medya hesapları üzerinden seçmen sistemine kayıtlı 100 binlerce kadının kişisel bilgilerini de sızdırdığını belirterek sızıntıların ‘fayda / zarar’ tartışmasına yeni bir boyut kazandırdı. Sızıntıların kişilerin isim, adres, e-posta adresi, telefon numaraları ve hatta AKP seçmeni olup olmadıkları gibi -şu günlerde çok daha kritik olan- bilgilerini online olarak erişilebilir kıldığını belirten Tufekci, kadınların sadece ‘fişlenme’ tehlikesi ile karşı karşıya kalmadığının, aynı zamanda eski sevgili, eş, yakın akraba ya da ‘stalker’lar tarafından ulaşılabilmeleri gibi bireysel hayatları için son derece riskli bir duruma sokulduklarının altını çizdi. Tüfekçi ‘Uzun süredir AKP’nin Türkiye’deki sansür uygulamalarını eleştiren biriyim ve bunu yapmaya devam edeceğim. Fakat çok sayıda erkek ve kadını kimlik hırsızlığı, taciz ve fişlenme tehlikesiyle karşı karşıya bırakmanın tek bir geçerli sebebi yok.’ derken yayınlanan AKP e-postalarının dahili yazışmalar bile olmadığının, çoğunun istenmeyen e-posta ve iş başvurusu niteliği taşıyan ve dışarıdan gönderilen e-postalar olduğunun altını çizdi. Bazı haber kuruluşları tarafından Gülen ile alakalı 1.400 e-posta olduğu iddiası da söz konusu aramanın sadece kelime aramasının sonuçlarından ibaret olduğunun, ‘gülmek’ fiilinin kullanımlarını da kapsadığının ve bu kelimeyi içeren ‘Akdeniz’de tatil’ gibi reklam postalarının da bu 1.400’ün içinde olduğunun anlaşılması ile boşa çıkmış oldu. Wikileaks’e yayınlanan kişisel bilgilerle ilgili eleştiride bulununca ‘Erdoğan destekçisi’ olarak nitelendirildiğini ve Twitter’da Wikileaks tarafından engellendiği belirten Tufekci ‘Umarım insanlar bir ülkeyle ilgili o ülkenin dilini konuşan herhangi birinin, gazetecilerin ya da etik aktivistlerinin fikrini almadan hesabı verilemez, yığınlarca ve filtrelenmemiş sızıntı raporları yayınlamadan önce bu hikayeyi hatırlarlar. İnternet özgürlüğü için kişiler ve onların mahremiyeti kurban edilemez. Dikkat ve sağduyu sansür değildir.’ sözleriyle Wikileaks’i uyardı. Yazısında yaptığı bir güncellemeye göre Türkiye vatandaşlarının kişisel bilgilerini Wikileaks destekli veri tabanına giren ulusal güvenlik blogger’ı Michael Best bunun bir hata olduğunu ve dosyaların kaldırıldığını açıkladı. Wikileaks ise şu anda ‘ölü’ olan linke yaptıkları sosyal medya yönlendirmelerini kaldırmış değil. Konuyla ilgili detaylı bilgiye Tüfekçi’nin gelişmelere göre güncellenen yazısından ulaşabilirsiniz. 294 bin 548 AKP e-mailini yayınlayan Wikileaks, TİB tarafından erişime engellendi. En eskisi 2010’a dayanan ve 6 Temmuz 2016’ya kadar olan süreyi kapsayan postalar, önümüzdeki günlerde de yayınlanmaya devam edecek.

https://twitter.com/wikileaks/status/756147693802643456

• Geçtiğimiz yıl The Huffington Post, TechCrunch ve Engadged‘ın da aralarında bulunduğu önemli haber sitelerini bünyesinde barındıran kitlesel medya şirketi AOL‘i 4,4 milyar dolara satın alan Verizon şimdi de Yahoo için 5 milyar dolar teklif ediyor. Mümkün olan en kolay yolla satın alma işleminin gerçekleşmesini isteyen Yahoo yetkilileri, bu alanda bilgi ve deneyim sahibi olan Verizon’a güveniyor. Yahoo için diğer tekliflerin de Verizon’un sunduğu rakamı karşılayamayacağı iddia ediliyor. Birleşme gerçekleşirse Verizon reklam gelirleri konusunda Google ve Facebook’a üçüncü bir alternatif yaratabilir.

• Yahoo’nun satışı durumunda CEO Marissa Mayer’in 55 milyon dolar tazminat alabileceğinin öğrenilmesi ile internette öfke patlaması yaşandı. Yahoo’nun Nisan ayında açıkladığı bu rakam özellikle Mayer’in kadın yönetici olması sebebiyle olması gerekenden az kazandığını iddia ettiğini hatırlayanlar tarafından acımasızca eleştirildi. Satışın kendisinin bile önüne geçen Mayer’in kazancı, tazminatı, performansı konusundaki ateşli tartışmalar ne kadar yüksek profilli olurlarsa olsunlar ‘kadın CEO’ların kabul görmekte hala engellerle karşı karşıya olduklarının bir göstergesi sayılırken Yahoo tarafından açıklanan rakamların gerçeği yansıtmadığı, Mayer’in tazminatının açıklananın iki katından fazla olduğu iddia edildi. Fortune’dan Stephen Gandel’in hesaplamalarına göre Mayer Yahoo’dan 122 milyon 578 bin 795 dolar ile ayrılabilir.

• Online alışverişte tercih büyük ekranlardan küçüklere kaydı. Yılın ilk çeyreğinde online alışveriş trafiğinin yüzde 45,1’inin yapıldığı akılı telefonlar yüzde 45’lik paya sahip bilgisayarları geçmiş oldu. E-ticaret yazılımcısı Demandware’in araştırmasına göre akıllı telefonların online alışveriş kanalı olma yüzdesi artmaya devam ederek 2017 sonuna kadar yüzde 60 oranını yakalayacak. E-ticaret imkanı sunan markalar müşterilerine her zaman, her yerde ulaşma avantajına sahip olsalar da ödeme prosedürleri ve süreci tüketiciyi caydırabiliyor. Demandware raporunda, mobil ödeme işlemlerinin tamamlanma oranlarının diğer cihazlardan yapılan ödemelerin tamamlanmasına oranla yüzde 11 düşük olduğuna dikkat çekiyor. Bu engel de aşılırsa mobilin önünün tamamen açılması ve gerçek potansiyelini yakalaması bekleniyor.

• Foursquare’in dijital reklamlar ve fiziksel mağazaları ziyaret arasındaki ilişkiyi ortaya koyan Attribution Powered by Foursquare uygulamasını kullanıma açmasının üzerinden 5 ay geçti. Sosyal lokasyon keşif uygulaması şimdi de bu sisteme markaların kampanya etki analizlerine gerçek zamanlı olarak ulaşabilecekleri bir panel ekledi. Sadece Foursquare reklamlarının değil, tüm web ve mobil uygulama reklamlarının fiziksel mağazalara yönlendirmede ne kadar etkili olduklarının ölçülebildiği teknoloji şu anda 55 marka tarafından kullanılmakta. Foursquare yöneticisi Steven Rosenblatt’a göre bu sistem online’dan offline’a ölçüm çıtasını yükselten bir geliştirme olma niteliği taşıyor. Pazarlamacıların ise verilerin doğruluğundan ve kesinliğinden son derece memnun olduklarını belirtiyor. Sistem lokasyon bilgisinin sürekli olarak Foursquare’e gönderilmesini onaylayan 1,3 milyon gönüllü kullanıcının bilgileri ile çalışıyor.

• Fiziksel dünya durmadan değişiyor ve Google Maps de onunla birlikte güncelleniyor. Bugüne dek yol çalışmaları ve yeni mekanlar gibi değişiklikleri kapsayan bu güncellemeler yeni ihtiyaçlarımız doğrultusunda daha gelişmiş bir form kazanmaya başladı. Google Maps çevremizi daha iyi anlamamız için masaüstü, Android ve iOS’ta kullanıma hazır birkaç görsel değişiklik ve ek özellik ile yenilendi. Yeni Google Maps daha temiz ve sade bir görünüm, ilgi alanları ve daha dengeli bir renk şeması ile öne çıkıyor.

• Özellikle akıllı telefonların hayatımıza yerleşmesi ve düşük ücretli yüksek hızlı internet bağlantılarının yaygınlaşması ile tüm dünyada teknoloji şirketleri son 10 yılda büyük patlama yaptı. Her geçen yıl bir öncekine göre daha fazla büyüme kaydeden bu şirketler artık teknoloji çılgınlığının normal seviyelere ulaşması ile geçmişteki ivmelerini kaybetmeye başladı. Teknoloji sektöründeki yavaşlamanın etkisiyle Apple ve Twitter gibi büyük şirketlerin geçtiğimiz yıllarda elde ettiği başarılara ulaşamamaya başladı. İkinci çeyrek rakamlarını açıklayan şirketler, alışılmadık düşüşler sergiliyor. Twitter’ın hisseleri bu rakamlarla birlikte düşüşe geçerken piyasalarda hala Apple’a karşı bir güven hakim. Öte yandan Facebook bu karamsar ortamda büyümesine kaldığı yerden devam ediyor. Bu yılın iki çeyreğinde de piyasanın durgunluğundan etkilenmediği görülen şirket, ikinci çeyrek rakamlarını açıkladıktan sonra 3,4 milyar dolar değer kazandı.

• Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, Bloomberg Milyarderler Endeksi’nde Warren Buffet’i geride bırakarak dünyanın en zengin üçüncü kişisi oldu. Listenin en başında 89 milyar dolarla Bill Gates yer alırken ikinci sırada da İspanyol hazır giyim holdingi Inditex’in kurucusu Amancio Ortega Gaona yer alıyor. Bezos’un listedeki yükselişinde Warren Buffet’in katkılarından söz etmek de yanlış olmaz. Buffet’in CEO’su olduğu Berkshire Hathaway Şirketi Bill & Melinda Gates Vakfı’na 2.2 milyar dolarlık bir bağışta bulunmuştu. Bezos’un başarısını artırarak listedeki yerini daha da yükseklere taşıması bekleniyor.

• Wall Street’in yüzünü güldüren tek teknoloji devi Facebook değil. Google’ın büyüğü Alphabet de ikinci çeyrek rakamlarını açıkladı. Facebook gibi Alphabet’in de Wall Street’in beklentilerini aştığı görüldü. Daha da önemlisi Google ‘diğer getiriler’ olarak adlandırılan girişim, Play dijital medya ve donanım satışlarından elde ettiği kazançlarda yüzde 33 yükseliş kaydetti. Fakat bunların toplamı (2.17 milyar dolar) devasa reklam gelirlerinin sadece yüzde 11’ine karşılık geliyor. Bu görece minik bir katkı gibi kalsa da geçtiğimiz yıllara göre yüzde 24 artış göstermiş durumda. Bu da Google’ın reklam dışında gelir kaynakları yaratmakta daha başarılı hale geldiğinin bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Google’ın satışlardan kazandığı rakam 17.53 milyar olarak belirtilmiş. Analistler beklenen rakamı 16.9 milyar dolar olarak hesaplamışlardı.

• Birleşik Devletler’in California eyaletine bağlı Cupertino şehrinde Apple çalışanları ile gerçekleştirilen toplantıda CEO Tim Cook, Apple’ın 1 milyarıncı iPhone’unu sattığını duyurdu. Cook konuşmasında iPhone’un başarısını şu sözlerle kutladı: ‘’iPhone tarihteki en önemli, dünyayı değiştiren, başarılı ürünlerden biri haline geldi. Günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası olan bu cihaz gün boyunca yapabildiklerimizin pek çoğundan sorumlu. Geçtiğimiz hafta bir başka kilometre taşını da geçerek 1 milyarıncı iPhone’u sattık. Hiçbir zaman hedefimiz ‘çokluk’ olmadı, her zaman fark yaratan en iyi ürünleri hedefledik. Apple’daki herkese her gün dünyayı değiştirmeye yardım ettikleri için teşekkür ederim.’’

• Artırılmış gerçeklik firması Magic Leap, ürettiği teknolojinin ardındaki gizemi koruyarak bir video daha yayınladı. Bu kez artırılmış gerçekliğin alışveriş yaparken nasıl kullanılabileceğini gösteren Magic Leap bu videoda ayrıca ilk kez sesli komut özelliğini de tanıttı. Magic Leap’in yayınladığı her video etkileyici olsa da bu görüntülerin ardında büyük bir sır yatıyor. Şirket bugüne dek söz konusu videoların çekilmesini mümkün kılan cihaza dair herhangi bir görüntü yayınlamadı. Şirket yayınladığı her videoda görüntülerin kendi geliştirdikleri artırılmış gerçeklik teknolojisi ile çekildiğini ve hiçbir görsel efekt kullanılmadığını vurguluyor. Önceki videolarda artırılmış gerçeklikle donatılmış bir ofis ve evin içinde uçuşan deniz anaları görülüyordu. Magic Leap yöneticisi Brian Wallace, şirketin, taşınabilir, hafif ve tüm gün takılabilecek bir artırılmış gerçeklik gözlüğü üzerine çalıştığını ve bu gözlüğün gelecekte akıllı telefonların yerini almasını beklediklerini belirtiyor.

• Çin’in en üst düzey internet düzenleme kurumu Siber Alan Yönetimi, internet üzerinden faaliyetlerini sürdüren Sina Corp. ve Tencent Holding gibi şirketlerin orijinal içerikle haber yapmasını yasakladı. İnternet siteleri sadece resmi haber ajansından gelen haberleri yayınlayabilecek. Bu şirketlerin muhabir ve editör bulundurması da yasaklandı. Hükumet yasağın sebebini, olumsuz haberlerin toplumda huzursuzluk yaratması şeklinde açıkladı. Daha önce medyanın yönetimdeki Çin Komünist Partisi’nin çıkarlarına hizmet etmesi gerektiğini açıklayan Başkan Xi Jinping‘in yakında gerçekleşecek parti kongresi öncesi ipleri eline almak için böyle bir hamle yaptığı sanılıyor. Geçtiğimiz dönemde Çinli otoriteler, internet üzerinden haber yapan şirketlerin çalışmalarına devam edebilmeleri için bir lisans alması gerektiğini, bu lisans için de yönetim kurulunda en az yüzde 1 hissesi olan bir hükumet yetkilisi bulunması gerektiğini ifade eden bir plan ortaya koymuştu. Tüm sınırlandırmalara karşın bazı haber şirketleri resmi kurumlardaki yolsuzluklarla ve toplumsal konularla ilgili araştırma haberleri yayınlamıştı.

• İnternetimiz Facebook ve Instagram’ın biçimsel ve estetik standartları ile tertemiz, minimalist, tanıdık ve sinir bozucu bir yer haline geldi. Herkesin kişisel sitesi birbirine benziyor, uygulamalar bile görsel olarak birbirlerinden pek ayrılmıyor. ‘Gerçek hayatın çirkinlikleri, zevksizlikleri, becerisizlikleri ve karmaşıklığı nerede be kardeşim’ diyenlerdenseniz, yalnız değilsiniz. ‘Çirkin web siteleri’ web tasarım trendi olmaya başladıysa da Instagram bu tip bir asilik için pek uygun bir yer sayılmaz. Sevimli ve sıcak tasarımı, kutu kutu fotoğrafları ve filtreleri ile adeta gerçek hayatın neye benzediğini unutturan bu platformda da dünyamızın çirkinliklerini paylaşmayı görev edinmiş, onlara adanmış profiller var. Kaldırıma atılmış lekeli bir yatak, dandik bahçeleri ‘süsleyen’ acınası ‘heykelcik’ler ya da kaldırım taşları ile bir güzel çerçevelenmiş bir logar kapağı… Çirkinliği arayanların gözünden gerçek, çabasız, salmış hayat manzaraları yeni gözdemiz.

Water sensitive urban design aims to use aesthetically pleasing rain gardens to cleanse runoff. This Swedish example may be a play on this concept @lordgrantly

A post shared by Shit Gardens (@shitgardens) on Jun 15, 2016 at 9:40pm PDT

• Fotoğraflardan tablolar yaratan uygulama Prisma artık Android’te. ‘Prisma nedir?’ dediyseniz sizi kimselere çaktırmadan şöyle alalım.

• Oculus‘un 23 yaşındaki mucidi Palmer Luckey, ürününü Mark Zuckerberg’e tanıtmak için Facebook binasına gitmedi. Önce Kickstarter üzerinden kampanya başlatıp 2,4 milyon dolar topladı. Daha sonra Zuckerberg’in ilgisini çekip şirketi 2 milyar dolara Facebook’a sattı. Bugün Oculus projesinde 400’ün üzerinde mühendis çalışıyor ve ilk ürün yakında piyasaya sürülecek. Kickstarter üzerinden kurulan şirketler ve oluşan iş imkanları üzerine yapılan detaylı bir araştırmada, sitenin yaklaşık 5,3 milyar dolarlık bir ekonominin oluşmasına önayak olduğu görüldü. Sitede hedeflediği fonları toplayan projelerin çok farklı alanlarda başarılı olduğu ve pek çok kişiye istihdam sağladığı kaydedildi. Kickstarter üzerinden toplanan fonlarla kurulan şirketlerin yüzde 82’si halen faaliyetlerine devam ediyor.
• Paylaşım ekonomisi de paylaşım ekonomisi… Vadedilmiş güzel ve esenlik dolu yarınlar vesaire vesaire vesaire… Bu kadar ‘pompalanan’ paylaşım ekonomisi neyin sonucu, neyin işaretidir? Ona hevesle, umutla bakışımız azıcık naif ve epey de faydasız sayılabilir mi? TedxSydney konuşmacılarından Rachel Botsman’ın “Muhtemelen hayatınızda toplamda 30 dk kullanmayacağınız elektrikli matkabı satın almak yerine, neden komşunuzdan istemeyesiniz?” sorusundan bilgisayar mühendisi Aykut Bal’ın ‘‘Peki biz nasıl oldu da komşusundan elektrikli matkap isteyen naif Berkecan’dan, ‘Taksim’de 4 tane ev kiraladım, AirBnb’ye veriyorum, 1 tanesiyle kiraları ödeyip 3’üyle hayatımı yaşıyorum’ diyen Tahsin dayıya geldik?’’ sorusuna uzanan bu yazı (sözümona) paylaşıma dayalı ekonomi modelinin anlamına ve geleceğine ilişkin kafa karışıklıklarına cevap bulmayı amaçlıyor. Kısmen bir reddiye kısmen de danışma çağrısı niteliği taşıyan bu kafa açıcı metne katkılarınızın memnuniyetle karşılanacağı belirtilmiş.

• Bir web sitesi kurmak daha ne kadar kolaylaşacak diye düşünenlerdenseniz Firedrop’u görmelisiniz. Seçilmesi gereken şablonlara, kendi içeriğinizi başkasının tasarımına uydurmaya çalışmakla geçen saatlere, karmaşık yönetici arayüzleri ile boğuşmaya son! İçeriğinizi doğrudan sayfa üzerinde girebildiğiniz, tek botuna basarak işin gerisini yapay zeka algoritmalarına bıraktığınız, memnun olmadıklarınızı aynı pratiklikle modifiye edebildiğiniz, yine tek tıkla canlıya geçebildiğiniz Firedrop’la web sitesi sahibi olmak pek çok sosyal ağda profil oluşturmaktan bile kolay bir hale geliyor. İçeriği ön planda tutup ona göre organize olabilen yapısı ile Firedrop web sitenizi yayına aldığınızda paydos etmiyor. Ziyaretçi davranışlarını öğrenerek etkileşimi artıracak hamlelerle web sitenizi büyütmenize yardım ediyor. İçerik için hala bize ihtiyaç duyması ne büyük talihsizlik.

• Doğduğunuzda hangi oyun ortalığı kasıp kavuruyordu? Kişinin yaşlandığını anladığı anlara bir yenisini eklemek için siz de teknolojinin baş döndürücü hızının nostalji duygusunu geçtiğimiz yıla kadar çektiği bir yolculuğa çıkın: 1982’den 2015’e yıllara göre en popüler oyunlar (Aşağıdaki video sadece NES Duck Hunt’a ait olup listenin tamamını içermez)

Gelişmeler devam ediyor! Sıradaki sayfaya aşağıdan geçebilirsiniz.