Haftanın Özeti: 70

Bilim / Yazılım / Donanım

• Samsung uzun zamandır beklenen Galaxy S7 ve Galaxy S7 edge modellerini bu hafta tanıttı. Birçok ülkeden geniş medya katılımıyla gerçekleştirilen etkinlikte şirketin son dönemdeki yeni ilgi alanı sanal gerçekliğe (VR) yönelik kamerası Gear 360 da ilk defa sergilendi. Android 6.0 işletim sistemiyle satışa sunulacak Galaxy S7 bir önceki seriye kıyasla yüzde 30 daha hızlı. Çok daha hızlı -istenirse kablosuz- şarj oluyor ve çok daha hızlı görüntü işleyebiliyor (fiyatı açıklanmadı).
• Samsung’un bir diğer girişimiyse 1990’lı yıllardan bu yana her motorlu araçta yer alan veri yoluna takılan bir adaptör ile araçları yüksek hızlı internete bağlayıp akıllı yeteneklerle donatmak.

• Yine bu hafta MWC kapsamında tanıtılan HTC’nin sanal gerçeklik gözlüğü Vive her şeyden önce 800 dolarlık (ABD) fiyatıyla dikkat çekti. Vive’ın emsallerinden ayrıştığı en dikkat çekici nokta akıllı telefon işlevlerini standart olarak barındırıyor oluşu (örneğin Samsung’un modelinde içine ayrıca bir Samsung telefon yerleştirmeniz gerekiyor). HTC Vive hem Android hem de iOS cihazlarla senkronize olabiliyor. 29 Şubat’ta -aralarında Türkiye’nin yer almadığı- 24 ülkede satışa sunulacak.

• Sanal gerçeklik konusunda bu kadar pahalı yatırımlara mahkum değilsiniz neyse ki. Örneğin yakında 12’li bir Coca-Cola almak dahi bu sihirli dünyaya adım atmak için yeterli olabilecek (bir Google Cardboard türevi diyelim).

• Aynı etkinlik kapsamında Sony ise Xperia serisinin tamaen yenilenen modellerini ve yeni X serisini tanıttı. Xperia X, Xperia X Performance ve Xperia XA adlı yeni modeller önceki serinin de iddialı olduğu pil ömrü, kamera ve tasarım konusunda çıtayı daha da yükseltmiş. X serisi tek şarjla 2 güne varan pil ömrüyle kendine hayli güveniyor. Tasarım ise her Sony ürününde olduğu gibi kendini belli ediyor. Sony’nin yepyeni kategoriyse Xperia Agent ile perdeyi araladı. Amazon’un Echo cihazına benzeyen Xperia Agent ses ile kontrol edilen yapay zekalı bir ‘kişisel asistan’.

• Merakla beklenen sıradaki ilk etkinlik Apple’ın 15 Mart tarihinde gerçekleştireceği toplantı. iPhone 5SE, iPad Air 3 ve Apple Watch 2 beklenti listesinin ilk üç sırasını oluşturuyor. Kuvvetli ihtimallerden biri, iPad Pro ile gelen smart connector, apple pencil, dörtlü stereo hoparlör gibi özelliklere sahip ancak 9,7 inç ekranlı (iPad Pro 12,9 inç) bir tablet ile karşılaşacak olmamız. Yeni serinin de iPad Pro gibi -opsiyonel- özel klavyeye sahip olacağı konuşuluyor.

• Mobilde yüzü gülmeyen tek markaysa Microsoft. Araştırma şirketi Gartner’ın küresel akıllı telefon satış pazarı verilerine göre 2015 sonu itibariyle Windows’un mobil telefonlardaki payı yüzde 1,7’ye gerilemiş durumda. Yeni satılan cihazlarda Windows platformunun tercih edilme oran yüzde 1,1. Android kullanım oranı da yüzde 84,7’den yüzde 80’e gerilemiş.

• Virgin Galactic basına tanıttığı SpaceShipTwo serisine ait yeni aracıyla uzay turizmi hayalini gerçekleştirmeye hazırlanıyor.
• Dünya genelinde satılan her 10 akıllı saatten 8’i Apple veya Samsung tarafından üretilmiş. Dahası ilk kez akıllı saat satışları İsviçre saatlerinin satışlarını geride bıraktı.
• Bilişim dünyası neredeyse her 10 – 15 yılda bir yeni bir döngüye giriyor. PC çağının ardından gelen internet fırtınası bugünlerde mobilin yükselişine şahitlik ediyor. Uygulama ve hizmetler patlıyor, donanım ucuzlayarak yaygınlaşıyor, yazılımlar yapay zekayla buluşarak yepyeni bir alana el atıyor. Peki bilişim nereye gidiyor? Cevabı şu harika yazıda.

• Google’dan bir ekip, fotoğraf karelerini inceleyip nerede çekildiğini tahmin eden PlaNet adlı bir yapay zeka yazılımı geliştirdi.
  Sistem şu an fotoğrafların yüzde 48’inde çekildiği kıtayı, yüzde 10’unda daysa fotoğrafın çekildiğini şehri doğru tahmin ediyor. Geliştirilmeye devam eden PlaNet yer tespitinde şimdiden insanlardan 2 kat daha başarılı.
• Bilgisayarların çözünürlük ve görüntü işleme kapasitesi arttıkça gerçek fotoğraflarla yaratılmış / sentetik olanlarla aradaki farkı ayırt etmek zorlaştı. Bu gerçek Dartmouth College tarafından gerçekleştirilen bir araştırmayla da desteklenmiş durumda. İnsanların çoğu gelişmiş yazılımlar aracılığıyla oluşturulan görsellerin hangisinin gerçek hangisinin sahte olduğunu ayrıştıramaz durumda. Araştırmada bu durumun özellikle mahkemelerde delile konu olan görsellerin hakikiliğinin belirlenmesine yönelik tehlikelerine dikkat çekiliyor. Bir örnek verme adına; aşağıdaki Robert de Niro görsel tamamen bilgisayar ortamında oluşturulmuş. Yapılan testlerde insanların yüzde 24’ü bunu gerçekten ayırt edemiyor.

• Brain.FM yapay zeka desteğiyle sesler, şarkılar ‘oluşturuyor’. Kendi algoritmasıyla çalışma, dinlenme ve uyku anlarınıza özel ürettiği sesler daha konsantre çalışmanızı, daha iyi dinlenmenizi ya da daha kesintisiz uyumanızı sağlıyor. Sitesindeki araştırmalara göre çalışma anındaki normal müziğe kıyasla dikkati iki kat arttırıyor. Nörobilimciler de test edip onaylamış. Denemesi (7 kere) bedava ancak dinlemesi ayda 7 dolar. Kulaklıkla dinlenmesi ve epilepsi hastalarının, hamilelerin ve kalp pili kullananların denememesi tavsiye ediliyor.

• Google robotlarının acılarla bezeli hayatı sürüyor. Şirket bu hafta insansı robotu Atlas’ın yeni versiyonunu tanıttı. Önceki versiyonlarında kablolara bağlı olarak çalışan robot artık bağımsız hareket edebiliyor ve ‘dış etkenlere karşı’ dengede durma konusunda daha becerikli. Ah o dış etkenler…

She tried to warn us!

• OSHbot bir reyon robotu. ABD’nin San Jose şehrindeki Orchard Supply Hardware adlı yapı marketinde -bu hafta itibariyle- 1 yılını doldurdu. İnsan reyon görevlilerinin müşterilere sunduğu hizmetlerin hepsini eksiksiz yerine getirebiliyor. Şu ana kadarki tecrübelerini Fast Company özetlemiş.

• Bütün bunlara ek olarak bir de Türkiye’den çıkma AKINCI var, biliyor muydunuz? 1.60 boyunda, 60 kilo. ‘Gıprıs’ aksanıyla konuşuyor; çok kötü bir espri anlayışı var. İfadesi de biraz garip ama her robot gibi kaderi aynı; itilip kakılıyor. İntikamını Osmanlı tokatıyla alacak.

• ABD Deniz Kuvvetleri 10 yıldır savaş gemilerine karşı yeni bir uzun menzilli füze geliştirebilmek için hummalı bir çalışma yürütüyor. Şu an ABD Ordusu’nun bu amaçla kullandığı 67 mil (108km) menzilli Harpoon füzelerinin teknolojisi 1977 yılından kalma. En büyük rakiplerinden Çin ise bu dönemde aksine birçok yeni teknolojiyle donatılmış 44 destroyer, fırkateyn ve kruvazörü donanmasına katmış durumda. Lockheed Martin ise LRASM adı verdiği yeni füze sistemiyle bu açığı ABD adına kapatma peşinde. Menzili açıklanmasa da Harpoon’un iki katına denk gelen 1.000 savaş başlığı taşıyacağı biliniyor. Tamamen otonom çalışabilecek yeni füzenin önemli özelliklerinden biri gerekli görüldüğü durumlarda yolu üstünde hedefe ilerlerken tespit ettiği tehlikelere yönelebilmesi. LRASM sadece gemilerde değil; hava filosuna bağlı savaş uçaklarında da kullanılacak.

https://www.youtube.com/watch?v=LvHlW1h_0XQ

• Stanford Üniversitesi, uydu görüntülerinden yola çıkarak yoksul bölgeleri tespit eden bir sistem geliştirdi. Kullanılan yöntem ilginç; gündüz tespit edilen yerleşim birimlerinin gece karanlığında elektrikle olan ilişkisi. İncelenen parametre 50 milyonu geçiyor.
• Samsung yeni nesil akıllı telefonlarda kullanılacak 256GB kapasiteli flaş bellek çiplerinin üretimine başladı. Saniyede 850MB veri transferi yapabilen bellek, bilgisayarlarda kullanılan SSD belleklerden iki kat hızlı.
• Çin’in (dolayısıyla dünyanın) en büyük elektronik fabrikalarından Foxconn, Apple başta olmak üzere birçok dünya devinin ürünlerini imal ediyor. Şirket bir süredir söylenti niteliğinde telaffuz edilen konuyu gerçekleştirdi ve 6,2 milyar dolara Japon elektronik devi Sharp’ı satın aldı.
• TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Arif Ergin, çok yakında ‘kuantum kriptoloji‘ teknolojisine geçileceğini açıkladı. Dünyada henüz sadece 6 ülkede kullanılan bu tekniğin amacı devlet adamları arasındaki telefon görüşmelerinin dinlenmesini olanaksız hale getirmek.
• California Teknoloji Enstitüsü’nde çizgili balık türü üstünde yürütülen bir çalışmada ‘neuromedin U’ (Nmu) adlı bir genin doğal bir uyarıcı görevi üstlendiği; bu genin yokluğunda balığın uyanmasının zorlaştığı ve gün içinde daha az hareketli olduğu gözlendi. Çalışmayı yürüten ekip bu gen üstüne yönelik tedavilerle uyku bozukluklarını düzeltmeyi amaçlıyor.

• CRISPR-Cas9 (46. sayıda detaylarını işlediğimiz) bir gen düzenleme tekniği. Son birkaç yıldır insanlarda genlere müdahalenin doğru olup olmadığı üstüne hummalı bir tartışma yürüyor (27. sayımızda değindiğimiz gibi Çin’de bu şimdiden başlamış durumda). Tartışmanın doğru ya da yanlışına yönelik kesin sonuca ulaşmak kolay değil ancak çeşitli hastalıklara meyilli (ya da o hastalıkların mağduru) çocuk ve yaşlıların durumu bütün denklemi değiştiriyor. Müdahale ederek engellenebilecek bir hastalık için genlere müdahale edilmesine onay verebilir misiniz? Olası yan etkilerini göz ardı etmeden elbette. Bu konuyla ilgili uzun fakat her satırı önemli bir makale.

• McGill Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre beynimizdeki bazı hücreler ihtiyaca göre ‘programlanabiliyor’ Keşfedilen teknik sayesinde beyin hastalıklarının ve beyinle ilişkili sakatlıkların tedavisinde yeni bir sayfa açması bekleniyor.

Biyolojik yaş kronolojik yaştan büyük olursa kanser olma (ve kanserden ölme) ihtimali artıyormuş. https://t.co/8CUhD9B7Ca

— M. Serdar Kuzuloğlu (@mserdark) February 23, 2016

• Washington Üniversitesi’nin araştırması obezlerin karaciğer ve yağ dokusunu hastalıklardan korumak için yüzde 5 oranında kilo vermesinin yeterli olduğunu ortaya koydu. Yüzde 5’in üzerinde kilo kaybı sadece kas yapısını geliştirmeye yarıyor.
• Oyun tarihinde strateji oyunlarının yapıtaşı; hatta kök hücresi olarak kabul edilen Civilization bu hafta 25 yaşına girdi. 2001 yılında Sid Meier tarafından hayatımıza sokulan bu oyan 66 farklı versiyonda 33 milyondan fazla sattı. 25. yaşgünü şerefine düzenlenen etkinlikte kurucularının ağzından aktarılan ilginç öyküsüne bakalım.

https://www.youtube.com/watch?v=8hotro75p9o

• Oyunlar herkes için gurur kaynağı değil elbette. Howard Scott Warshaw tartışmasız herkes tarafından ‘Dünyanın EN KÖTÜ oyunu’ unvanına sahip Atari konsolu için çıkan E.T.’nin programcısı. Yönetmen Steven Spielberg’in dahi anmaktan çekindiği oyun Atari için o kadar büyük bir mahçubiyet yarattı ki piyasada kalan bütün kopyaları toplayıp toprağa gömdü. Dahası şirket bir daha hiç belini doğrultamayarak iflas etti. Bütün bu serüven hakkında bilinmeyen ayrıntıysa söz konusu filmin oyun haklarını 21 milyon dolara satın alan Atari’nin oyunu yazması için Warshaw’a sadece 5 hafta vermiş olmasıydı. BBC bu hazin hikayeyi derlemiş. BONUS BİLGİ: Konuyla ilgili daha derinlemesine merak duyanlara (5. sayımızda değindiğimiz) Atari: Game Over belgeselini şiddetle tavsiye ederiz.

https://www.youtube.com/watch?v=yk7wuI7VafQ

Diğer kategori başlıklarına aşağıdaki menüden ulaşabilirsiniz.