Haftanın Özeti: 94

İnternet / Girişimler

Tim Berners-Lee tarafından 1991 yılında bir haber grubuna gönderilen yazıyla birlikte dünyaya açılan ‘World Wide Web’ (Dünya çapında ağ) teknolojisi bugün 25 yaşında. Bu teknolojiyi genç bir yetişkine benzeten Berners-Lee web’in özgürlüğe ihtiyaç duyduğunu ve günümüzde bu alanda çalışmaların hız kazandığını söylüyor.

Araştırmacı Steffen Malkowsky İsveç Lund Üniversitesi’nden ve Birleşik Devletler Bristol Üniversitesi’nden meslektaşları ile birlikte çalışarak 5G teknolojisinde geçen sene kendisinin de destekleriyle kırılan rekoru tekrar kırdı. Çalışma, kablosuz iletişim için önemli bir adım olarak görülüyor. Son derece zayıf radyo sinyallerinin gelişmiş bir bağlantı sağlayabildiği bu teknoloji MIMO (çoklu giriş, çoklu çıkış) olarak adlandırılıyor. ‘Kablosuz iletişim için spektrum verimliliği’ ise bir antenden iletilen radyo sinyallerine ne kadar veri yüklenebileceğini hesaplamak için kullanılıyor. Henüz 4,5G ile yeni tanışmışken 5G’ye bu kadar hızlı geçiş yapmaya heveslenmemizi pazarlama hamlelerinin bir sonucu olarak görenler de var. 5G’ye bir tür ‘mucize’ gibi bakılmasını ve en erken 2020’de kavuşabileceğimiz bir teknolojiye hemen yarın kavuşacakmışız gibi bir hava yaratılmasını ‘yanıltıcı’ bulan Susan Crawfod’a göre ise 5G’nin hazır olması için önce bir standarda sonra da çok miktarda fibere ihtiyaç var.

Son dönem popülerleşen mobil şarj depolarının satışları Pokemon Go ile patladı. Araştırma şirketi NPD Group tarafından açıklanan verilere göre taşınabilir şarj depolarına olan talep bu yılın Temmuz ayında geçen senenin Temmuz ayına göre yüzde 101’lik bir sıçrama gösterdi. Pokemon Go etkisinden önce (Haziran ayı baz alınarak yapılan hesaplamaya göre) yıllık büyüme yüzde 35 civarındaydı. Dünyayı gezerek bütün Pokemon’ları yakalayan Nick Johnson’ın bu çözüme başvurdu mu bilinmez ama kendisinin New York’ta başlayan Pokemon avı kazandığı sponsorluklar sayesinde Paris, Hong Kong, Sydney ve Tokyo’da devam etti. Yerel halkın nadir bulunan Pokemon’lar için kendisine yardımcı olduğunu belirten Johnson Pokemonlar için dünyayı gezen tek kişi değil ve diğerleri bu işi sponsorsuz olarak bir gönül işi gibi icra ediyor. Pokemon çılgınlığının yarattığı tehlikelerden insanlarını muaf tutmak için dünyada bir ilke imza atıp (şimdilik) oyunu yasaklayan İran’dan ise gerekli incelemeler yapıldıktan sonra oyunla ilgili nihai karara ulaşılacağı açıklaması geldi.

Her sektör gibi çip sektörü de değişen teknoloji gereği yönünü değiştirmek durumunda kalıyor. Intel PC’den mobil telefonlara dönen oyunu kaçırmasından ders almış olacak ki, aynı yavaşlığı Google, Facebook ve Microsoft gibi internet devlerinin gün geçtikçe farklılaşan ve artık CPU ihtiyacından ibaret olmayan çip arayışlarını karşılamak konusunda göstermemek için son derece önemli yatırımlar yaparak oyunda kalma iddiasını kuvvetlendiriyor. Geçtiğimiz yaz programlanabilir çipler konusunda uzmanlaşmış Altera’yı 16,7 milyara satın alan şirketin bu hafta da derin sinir ağları ve yapay zeka servisleri için çipler üreten Nervana’yı satın alacağı öğrenildi. Google ve Facebook başta olmak üzere pek çok şirket, fotoğraf ve dil tanımadan tercümeye pek çok işlem için derin sinir ağları teknolojisinden faydalanıyor. Bu da Intel’in Nervana için ödediği 408 milyon doları açıklıyor. Bu iki satın alımın Intel’i sektöre nereye giderse oraya götürebileceği düşünülüyor.

İnternet üzerinden uyuşturucu başta olmak üzere pek çok yasa dışı hizmet ve ürünün alışverişinin yapıldığı Silk Road adlı platform 2013’te kapatılmıştı. Ancak Silk Road’dan kalan boşluğu çok sayıda yeni platformun doldurması uzun sürmedi. Son üç yılda internet üzerinden uyuşturucu satışı üç kat arttı. Silk Road’un kapatılması, sadece daha fazla satıcının ortaya çıkmasını sağlamış gibi görünüyor.

Google, Alphabet çatısı altında yeniden yapılanırken bazı dallarında köklü değişiklikler gerçekleşti. Bu değişikliklerden memnun olmayan bazı yöneticiler şirketle uyum sorunu yaşamaya başladı. Nest yöneticisi Tony Fadell’in görevinden ayrılmasının ardından şimdi de Google’ın otonom araç girişimini yürüten Chris Urmson şirketten ayrılmaya karar verdi. Bu ikiliye bu hafta içinde Google Ventures yöneticisi Bill Maris de katıldı.

Birleşik Devletler merkezli -dünyanın en büyük cirolu- hipermarket zinciri Wal-Mart e-ticaret lideri Amazon ile kapışmanın hakkını verebilmek için 3 milyar dolar nakit ve 300 milyon dolar değerinde hisse karşılığında e-ticaret girişimi Jet.com’u satın aldı. Kurucu Marc Lore’un (5 yıllık sözleşme imzalanarak) birleşen şirketlerin online operasyonlarının başına getirilmesi ile Wal-Mart e-ticaret yöneticisi Neil Ashe görevinden ayrıldı.

Hollanda merkezli küresel insan kaynakları şirketi Randstad online iş arama platformlarının en eskilerinden biri olan Monster’ı 429 milyon dolara satın aldı. 1999 yılında kurulan platform demode yapısına karşın hala en büyük iş arama kaynaklarından biri olma niteliği taşıyor. Dot-com’un altın günlerinde hissesi 91 dolar değerini gören şirketin Randstad’ın 3,40 dolarlık teklifine razı gelmesi, kendisinden sadece 2 yıl sonra kurulan LinkedIn’in geçtiğimiz yıl Microsoft tarafından 26,2 milyar dolar karşılığında satın alındığı da hatırlanınca, nereden nereye dedirtiyor.

Araç paylaşım sisteminin pek çok insanın hayatını kolaylaştırdığı tartışma götürmez bir gerçek. Yine de bu Uber’in suça ve suistimale açık bir model olabileceği gerçeğini değiştirmiyor. San Francisco ve Los Angeles bölge savcıları geçen sene Uber’in geçmişini tarayıp işe aldığı 25 sürücünün sabıka kaydını tespit edememiş olduğunu açıkladı. Bu gibi riskleri en aza indirmek için üretilen alternatiflerden biri sadece kadınları çalıştırıp sadece kadınlara ve 13 yaşından küçük çocuklara hizmet veren bir araç paylaşım modeliyken şimdi de filosundaki araçların tamamı zırhlı olma özelliği taşıyan ve sürücüleri savunmaya yönelik sürüş eğitimi almış olan Bluclub, güvenlik tartışmalarında çıtayı epey yükseltiyor. Brezilya’da Beta sürümü sunulan servis dev şirketlerin ihmal ettiği özel ihtiyaçlara uygun çözümler üretmenin ilginç örneklerinden birini veriyor.

Başarılı dijital platformların başarılarını uzun süre koruyabilme sebeplerinden en önemlisi, endüstrideki herkese değer katacak çalışmalar gerçekleştirerek sürdürülebilir bir sistem oluşturmaları olarak görülüyor. ‘Platform yatırımı modeli’ olarak adlandırılan bu sistemi oturtmak için şu adımları takip etmek gerekiyor:

• Kullanıcıları değer olarak görün ve buna göre sınıflandırın.
• Kullanıcılara online eğitimler hazırlayın.
• Platformun kullanıcılara göre daha kolay alabileceği riskleri belirleyin.
• Müşterilerinize API (Uygulama Programlama Arayüzleri) ve SDK (Yazılım Geliştirme Kitleri) sunun.
• Platformun müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayabileceği alanları belirleyin.

Facebook yayınladığı bir yazıyla kullanıcılarına reklamların aslında kullanıcıya yardımcı olabileceğini söyleyerek, reklam engelleme yazılımı kullanan kullanıcılara da reklam göstereceğini duyurdu. Bu açıklamayı bir meydan okuma olarak algılayan Adblock Plus, Facebook’un böyle bir şey yapmasını engelleyeceklerini belirtti.

Apple bu hafta Turi adında bir makine öğrenimi girişimini 200 milyon dolara satın aldı. Spam filtrelemeden otonom araçlara kadar pek çok alanda makinelerin verilerden öğrenebilmeleri ve etraflarını tanıyabilmeleri için geliştirilen yapay zeka teknolojisinin temelini oluşturan makine öğrenimi teknoloji şirketlerinin yeni gözdesi. Turi ise geliştirmecilerin bu teknolojiyi kendi uygulamalarına entegre edebilmelerini sağlayacak araçlar sunan bir makine öğrenim platformu olma özelliği taşıyor.

Ev paylaşım paltformu Airbnb bu hafta aldığı 850 milyon dolarlık yatırımla değerini 30 milyar dolara çıkardı. Halka arzının planlandığı düşünülen konaklama sektörünün cevval oyuncusunun küresel bazda da güçlenerek büyümeye devam edeceği tahmin ediliyor.

Troller tarafından sabote edilen özgürlükçü ortamını koruyamayan ve ünlü kullanıcılarından bazılarını trollerin baskısı yüzünden kaybeden Twitter, yeni bir hamleyle platforma yeni kullanıcılar çekmeyi hedefliyor. Daha önce ABD’de güncel olaylara dair seçilen tweetler, videolar ve fotoğraflarla Moments adında günlük bir derleme yapan Twitter, şimdi bu özelliği önce önemli kullanıcılarına daha sonra da tüm kullanıcılara sunmayı amaçlıyor.

Moon Express adlı startup, Ay’a gitmeye hazırlanan ilk özel şirket olma özelliği taşıyor. İzin alabilmek için Federal Havacılık İdaresi, Beyaz Saray, NASA gibi birimlerle görüşen şirket, 2010 yılında Bob Richards ve milyarder Naveen Jain tarafından kurulmuştu. Şirket, Google’ın düzenlediği Google Lunar X Prize’ı kazanmayı hedefliyor.

Güvenlik araştırmacıları ‘wire-wire’ adlı yeni bir saldırı şekli kullanan Nijeryalı dolandırıcı grubunu, üyelerinin bazılarının yanlışlıkla kendi virüsleri ile enfekte olmaları sayesinde tespit edebildi. Araştırmacılar aylar boyunca dolandırıcıların küresel bazda küçük ve orta ölçekli işletmelerden yüz binlerce dolar değerinde para çalmalarını izleyerek saldırının eski ve yeni usülleri birleştiren eklektik yapısını açığa çıkardı. E-mail üzerinden ‘phishing’ (oltalama) yöntemi ile başlayan saldırı basit güvenlik önlemlerinin bile işletmeler için ne kadar önemli olabileceğini ortaya koydu.

UpGuard adlı siber güvenlik girişimi şirketlerde güvenlik denetimleri yaparak organizasyonun karşı karşıya olduğu siber riskleri ifade eden bir ‘kredi skoru’ değerlendirmesinde bulunuyor. Şirket önce ücretsiz olarak internet üzerinden bir dış inceleme ile şirket için güvenlik açıkları yaratan harici dijital risk faktörlerini ortaya koyuyor. İkinci (ücretli) aşamada ise şirketin içine girerek dahili sistem konfigürasyonu ve yazılım zaafiyetlerini belirliyor. 0’dan 950’ye uzanan skalada sahip olunan skor puanı yakın dönemde şirketlerin beyan etmek zorunda hissedecekleri bir tür ‘karne’ haline gelebilir. UpGuard geçtiğimiz günlerde 17 milyon dolarlık bir yatırım aldı.

Messenger ve Telegram‘a özel chat botlar popülerleştikçe geliştirmecilere özel servis ve hizmetler de çeşitleniyor. 1MinuteBot sağladığı framework’ler ile zamandan ve emekten tasarruf sağlamamak üzere geliştirilmiş bir platform. Geliştirdiğiniz botların aktif ziyaretçi sayısı, yeni ziyaretçi sayısı, konuşma geçmişi gibi verilerini gerçek zamanlı olarak olarak takip etmenize de imkan veren 1MinuteBot’ın beta versiyonundan ücretsiz olarak, tam sürümünden ise ayda 9 dolar karşıığında faydalanabilirsiniz.

Uzun yıllar internetin ayrılmaz bir parçası olan, internet reklamlarının bel kemiği haline gelen Adobe Flash, zamanla performans düşmanlığı ve sebep olduğu güvenlik açıkları ile anılmaya başlamıştı. HTML5’in hem web’te hem mobil cihazlarda etkileşimli içeriği gayet iyi kotarıyor oluşunun da etkisiyle hepten soğuduğumuz Adobe Flash’a son darbe Google Chrome’dan geldi. Chrome gelecek aydan itibaren tüm Flash içeriğini bloklamaya başlayacağını duyurdu. Geliştirmenin Eylül ayında Chrome 53 güncellemesi ile kullanıma sunulması bekleniyor. Chrome Flash’ı azaltarak bitirmeye yönelik ilk adımlarını geçtiğimiz yıl Flash içeriğini ‘oynatmak için tıkla’ olarak göstermeye başlayarak atmıştı.

Ev arayışı genellikle stres dolu ve yıldırıcı bir süreçtir. Trulia adlı online emlak sitesi bu süreçte yaşanan olumsuzlukları en aza indirmek için sosyal medyanın nimetlerinden faydalanmak için kolları sıvadı. Trulia bot kişilerin Facebook Messenger üzerinden kendi kriterlerine uygun ev arayabilmeleri için geliştirilmiş. Mekana, fiyat aralığına, metrekare bilgisine göre yapılan aramalar sonucunda Trulia kullanıcıya en iyi 10 sonucu getiriyor. Günlük olarak (her sabah saat 9’da) yenilenen liste emlak sitelerinin verdiği tipik hizmetlerin yanı sıra evle ilgili soruların gerçek zamanlı olarak sorulabilmesi, muhitin ortalama yaşı, suç oranı gibi bilgileri sağlayabilmesi bakımından fark yaratıyor. (Bonus: En kötü ev ilanları)

Larry Kokoszka tarafından geliştirilen Ghost Browser, aynı ekran üzerinde açılan farklı tarayıcı pencerelerini farklı renklerdeki sekmeler halinde gruplandırıyor. Böylece aynı anda birden fazla tarayıcı kullanmaya gerek kalmıyor. Chromium tabanlı tarayıcı, alışıldık Chrome tasarımına sahip olduğu için kullanımı oldukça kolay. Henüz Beta aşamasında olan Ghost Browser’ı denemek için web sitesi üzerinden e-posta adresinizi paylaşmanız gerekiyor.

Gelişmeler devam ediyor! Sıradaki sayfaya aşağıdan geçebilirsiniz.