Haftanın Özeti: 248

İnternet, Girişimler

Kanadalı telekomünikasyon şirketi Telesat, ülkenin kırsal bölgelerine de internet sağlayabilmek için başlattığı internet uyduları projesi için Kanada hükumetinden 85 milyon Dolar değerinde destek aldı. Hükumet ayrıca önümüzdeki 10 yıl boyunca, projeye 600 milyon Kanada doları  (2,6 milyar Lira) destek sağlayacak. Kanada’da şehir merkezinde yaşayanların yüzde 96’sı en az 100 megabit internet hızına ulaşabilirken, ülkenin kırsal bölgelerinde birçok alanda internet ya da telefon hizmeti alınamıyor. Uydu interneti sayesinde ülkenin tüm noktalarında en az 50 megabit indirme ve 10 megabit yükleme hızı sunulması amaçlanıyor.

Stanford Üniversitesinden Sosyolog Michael Rosenfeld’in halen sürdürdüğü bir araştırma, 2009-2017 yılları arasında heteroseksüel (karşı cinse ilgi duyan) çiftlerin yüzde 40’ının internetten tanıştığını gösteriyor. En yaygın ikinci tanışma yeri ise bar veya restoranlar. Bu mekanlarda tanışma oranı yüzde 27. Araştırma, eskiden en yaygın tanışma biçimi olan ‘arkadaş aracılığıyla tanışma’ oranının yüzde 20 olduğuna ve giderek azaldığına dikkat çekiyor. İş yerinde, aile veya komşular aracılığıyla, okulda, üniversitede ya da kilisede birileriyle tanışıp ilişkiye başlama oranı yüzde 10 civarında ve bu da giderek azalıyor.

Uygulamalarını Google ve Apple’ın uygulama mağazaları üzerinden yayımlayan ve ödemeleri buradan alan şirketler artık kazançlarının önemli bir bölümünü Google ve Apple’a vermek istemiyor. Uygulama içi ödemeler, uygulama mağazası aracılığıyla yapıldığında kazançların bazen yüzde 30’a kadarı Google ve Apple’a gidebiliyor. Bunu engellemek için adım atan şirketlerden biri de Tinder’ın sahibi Match Group oldu. Match tarafından yapılan açıklamada, Android uygulamasında Tinder ödemelerinin artık uygulama içindeki ödeme ekranına kredi kartı bilgileri girilerek yapılacağı belirtildi. Tinder, kullanıcıların kart bilgilerini hatırlayacak ve her ay ödemeleri otomatik olarak alacak. Ödemeler Google Play Store üzerinden yapılmadığı için Google’a pay verilmeyecek. Aynı konuda daha önce Spotify, Netflix ve Epic Games’in de benzer hamleleri olmuştu ancak bu şirketler kullanıcıları ödeme yapmak için kendi internet sitelerine yönlendiriyordu. Uygulama içinden, uygulama mağazasından bağımsız olarak ödeme almak çok yaygın bir yöntem değil ancak Tinder ile birlikte bu durum değişebilir. Kararın açıklanmasının ardından Match Group’un hisseleri yüzde 5 arttı.

Tinder’da kullanıcıların güvenliğini sağlamak için de bir değişikliğe gidildi. Uygulama, LGBTİ kullanıcılarını, flört tercihlerinin kendilerini yasal açıdan riske atabileceği ülkelere seyahat ettiklerinde uyaracak bir güncelleme getiriyor. ‘Traveler Alert’ (Seyahat Uyarısı) adı verilen özellik, eşcinsel ilişkinin yasak olduğu ülkeleri ziyaret eden kullanıcıların profilini otomatik olarak gizleyecek. Kullanıcı kendisi isterse profilini tekrar görünür hale getirebilecek. Dünyanın dört bir yanından milyonlarca kullanıcısı olan Tinder, yakın zamanda ABD dışındaki kullanıcı sayısını artırma hedefi koymuştu. Menzilini genişlettikçe de Tinder’ın kullanıcılarını güvende tutması ve profillerini herkese açık kullanmaları durumunda neler olabileceğini göstermesi gerekiyor.

Dünyada çeşitli derecelerde duyma kaybı yaşayan milyonlarca insan var ancak modern teknoloji, her gün cebimizde taşıdığımız cihazlarla bu sorunun üstesinden gelebileceğimizi gösteriyor. Mesela Google’ın ‘Sound Amplifier’ (Ses Yükseltici) adı verilen ve gürültülü yerlerde konuşulanları duymayı kolaylaştıran bir uygulaması var. Telefonunuzun ya da kulaklığınızın mikrofonunu kullanan uygulama, ortam sesini azaltarak konuşma sesinin frekansını artırıyor. Bu uygulamayı, gürültülü bir restoranda karşınızdaki kişiyi duymakta zorlandığınızda veya televizyon seyrederken sesi artırmak zorunda kalmadan konuşmaları anlamak için kullanabilirsiniz. Uygulamanın şu anda sadece kablolu kulaklıkla çalıştığını söylemekte fayda var. Hem 3,5 milimetre hem de USB-C bağlantılı kulaklıklarla kullanılabilen uygulama Bluetooth ile çalışmıyor. Ancak bu sorunun yakın zamanda çözülmesi mümkün görünüyor.

Son yıllarda doğan çocukların neredeyse tamamı ebeveynlerinin cihazları üzerinden YouTube videoları izliyor. Bazı çocuklar da bu platforma kendi çektikleri içerikleri yüklüyor. Ancak ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC) Alphabet’in YouTube kullanan çocuklara dair izinsiz şekilde veri topladığını ve bu çocukları platformun kötü etkilerinden korumakta yetersiz kaldığını belirterek şirkete ceza kesti. Cezanın miktarı açıklanmazken milyonlarca Dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor. YouTube, platform üzerinde çocukları korumak amacıyla sadece 2019’da 800 bin adet videoyu kaldırdığını açıkladı. Ayrıca çocukların bir yetişkin gözetimi olmadan canlı yayın yapmasını ve çocukların yüklediği videolara yorum yapılmasını engelleyecek yeni düzenlemeler de yolda.

YouTube, 12 yaşından büyük bireylerin kullanabileceği bir platform olmasına rağmen YouTube’da çocuk yıldızların olduğu videolar bir hayli popüler. Hatta 2018 yılında YouTube’da en çok para kazanan kanal, 7 yaşındaki Ryan Kaji’ye ait RyanToysReview kanalıydı. Ryan’ın kanalı 22 milyon Dolar kazanmıştı. Yakın zamanda da 6 yaşındaki YouTube yıldızı Boram, YouTube kariyerinde yakaladığı başarı sayesinde ailesinin 8 milyon Dolar’lık beş katlı bir ev satın almasını sağladı. Boram, gezerken ya da oyuncaklarla oynarken videoları çekilip paylaşılan çocuk YouTube yıldızlarından sadece bir tanesi. Boram Tube Vlog ve Boram Tube ToysReview kanallarında toplam 30 milyondan fazla abone var. YouTube kullanan çocukların kişisel veri gizliliği ve verilerinin toplanması konusu akılları kurcalamaya devam ederken YouTube, çocuk yıldızların olduğu videoları YouTube Kids platformuna taşımayı düşündüğünü söyledi.

Facebook yaşadığı mahremiyet skandalları ve aldığı 5 milyar Dolarlık cezaya rağmen büyümesinden bir şey kaybetmemiş gibi duruyor. Açıklanan rakamlara göre şirket son çeyrekte 5,4 milyar Dolar gelir elde etti. Facebook’un borsadaki hisselerinin değeri bu yıl içinde en az yüzde 50 oranında arttı. Bu büyüme, yatırımcıların skandallardan ya da cezalardan çekinmediğini ve Facebook’a güvenmeye devam ettiğini gösteriyor. Dünya genelinde 2 milyarın üzerinde insanın her gün en az bir Facebook uygulamasını (Facebook, Messenger, WhatsApp, Instagram) kullandığı tahmin ediliyor. ABD ve Avrupa’da bu uygulamaların kullanıcı sayısı en yüksek noktaya ulaşmış olsa da diğer pazarlardan yeni kullanıcılar gelmeye devam ediyor. Bu da Facebook’un hükümdarlığının yakın zamanda bitmeyeceği şeklinde yorumlanabilir.

Olumlu rakamlara rağmen Facebook’un da bir internet şirketi olduğunu ve büyüme hedeflerine ulaşamaması durumunda birden değer kaybetmeye başlayabileceğini unutmamak lazım. Benzer bir durum Netflix’in başına geldi. Çarşamba günü açıklama yapan Netflix Inc., sekiz senedir ilk defa ABD’de müşteri kaybettiğini, diğer ülkelerdeki yeni abone hedefine de ulaşamadığını duyurdu. Şirketin Nisan-Haziran ayları arasında 130 bin ABD’li müşterisini kaybettiğini gösteren ikinci çeyrek raporunun ardından Netflix hisseleri yaklaşık yüzde 12 değer kaybetti. Şirkete göre müşteri kaybedilmesinin sebebi, ikinci çeyrek boyunca yayımlanan yeni yapımların beklendiği kadar ilgi çekmemesi ve bazı piyasalardaki fiyat artışının büyümeyi durdurması. Netflix’in hisse başına net kârı geçtiğimiz yıl 85 sent (4,78 Lira) iken bu yılın ikinci çeyrek raporunun ardından 60 sente (3,38 Lira) düştü. Toplam hasılat 3,91 milyar Dolar’dan 4,92 milyar Dolar’a yükseldi. Uzmanların tahmini de hasılatın 4,93 milyar Dolar olacağı yönündeydi.

Bu hafta çeyrek raporu yayımlayan bir diğer şirket de Google, Android ve YouTube’un sahibi Alphabet’ti. Şirket ikinci çeyrekte toplam 38,9 milyar Dolar kazanarak geçtiğimiz yıla göre yüzde 19, bir önceki çeyreğe göre de yüzde 17 büyüme kaydetti. İlk çeyrekteki rakamların hedefleri 1 milyar Dolar ile kaçırmasıyla endişelere yol açan Alphabet, başarılı ikinci çeyrek performansıyla güven tazeledi. Çeyrek raporunun açıklanmasının ardından şirketin hisseleri yüzde 8 değer kazandı.

Apple, Tesla’nın eski araç iç ve dış tasarımından sorumlu başkan yardımcısı Steve MacManus’u bünyesine kattı. MacManus’un görevi şimdilik sadece üst düzey yönetici olarak açıklandı. Apple’ın otonom araç çalışmaları yürüttüğü biliniyor ancak daha önce çıkan haberlerde şirketin araç üretmek yerine otonom sürüş yazılımına odaklanabileceği belirtilmişti. Şimdi bir araç tasarım mühendisinin işe alınması, Apple’ın hala kendi otomobilini üretmek için çalıştığı düşüncesini kuvvetlendiriyor. Ancak MacManus Apple’da otomobil yerine başka ürünlerin tasarımı için de çalışıyor olabilir. Apple ve Tesla birbirinden sıkça eleman transfer ediyor. Apple daha önce de Tesla’dan, sürüş sistemlerinden sorumlu başkan yardımcısı Michael Schwekutsch’i ve Genel Araç Mühendisi Doug Field’ı bünyesine katmıştı. Apple’a yönelik isabetli tahminleri ile bilinin Ming-Chi Kuo, Apple’ın 2023-2025 arasında kendi aracını kullanıma sunabileceğini söylemişti.

Yakın zamanda bir basın açıklaması yapan Apple, Intel’in akıllı telefon modem bölümünün büyük kısmını 1 milyar Dolar’a satın alacağını duyurdu. Anlaşma kapsamında 2 bin 200 civarında Intel çalışanı Apple’a geçecek. Geçiş işleminin yılın son çeyreğinde tamamlanacağı tahmin ediliyor. Apple, Intel’den fikri mülkiyet ve ekipman da satın alacak. Bu satın alma işlemi, Apple’ın artık donanım için Qualcomm’a bağımlı olmayacağı, akıllı telefonları için kendi 5G modemlerini geliştireceği anlamına geliyor. Analyst’e göre Apple’ın kendi üreteceği modemler üç yıl içinde kullanıma hazır hale gelecek.

Microsoft, yapay zeka araştırma grubu OpenAI’a 1 milyar Dolar yatırım yapma kararı aldı. Microsoft’un yatırımı, araştırma grubunun kar amacı olan kolu OpenAI LP tarafından kullanılacak. Elon Musk ve diğer Silikon Vadisi girişimcileri tarafından kurulan OpenAI, Microsoft’un bulut bilişim hizmeti Azure’u kullanarak yapay zeka yazılımını geliştirecek. İki şirket birlikte süper bilgisayar geliştirecek ve OpenAI’ın ticari olarak kullanılabilecek ürünleri için ilk adres Microsoft olacak. Bu ortaklık anlaşması, büyük şirketlerin yapay zeka alanında çok fazla söz sahibi olmasından çekinen kesimlerce çok hoş karşılanmadı. OpenAI’ın yapay zekayı büyük şirketlerin tekelinden çıkararak daha demokratik bir şekilde kullanıma sunması bekleniyordu. Bu yüzden Microsoft gibi büyük bir şirketle geniş kapsamlı bir anlaşma yapılması, girişimin temellerine aykırı görülüyor.

Elon Musk, hızyuvar çalışmaları çerçevesinde 2020’de 10 km uzunluğunda yeni ve eğimli bir tünel inşa edileceğini söyledi. Musk, Münih Teknik Üniversitesinin hızyuvar kabininin saatte 463 km ile yeni bir rekor kırmasının ardından 2020 planlarını açıkladı. Hızyuvarın nihai hız hedefi saatte 1220 km hıza ulaşmak. Öte yandan Richard Branson’ın hızyuvar girişimi Hyperloop One da saatte 1080 km hıza ulaşacak bir yolcu sistemi üzerinde çalışıyor.

Next year’s @Hyperloop competition will be in a 10km vacuum tunnel with a curve

— e^👁🥧 (@elonmusk) July 22, 2019

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.