Haftanın Özeti: 248

Genel Gündem

İngiltere’de Eski Başbakan Theresa May’in Brexit planlarının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından istifa edeceğini açıklamasıyla başlayan belirsizlik süreci bu hafta sonlandı. Muhafazakar partinin kendi içinde yaptığı seçimlerde oyların yüzde 66’sını alarak ilk sırada seçilen Boris Johnson Çarşamba günü başbakanlık koltuğuna oturdu. Johnson ilk hedeflerinin Brexit’i uygulamak, ülkeyi yeniden birleştirmek ve İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn’i alt etmek olduğunu söyledi.

Bu arada Johnson göreve gelir gelmez bazı ciddi konularla karşı karşıya kaldı. İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon, İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılma referandumu hazırlıklarına devam edeceği konusunda yeni Başbakan Johnson’ı uyardı. İskoçya’nın bağımsızlık talebinin sebebi ise Johnson’ın Brexit planlarının İskoçya ekonomisine zarar verebileceği düşüncesi. Öte yandan, İngiltere’deki Johnson karşıtları, Kraliyet ailesinin yaşadığı Buckingham Sarayı’na projeksiyonla “Majesteleri, yeni başbakanınız bir yalancı” yazısını yansıttı. Ada siyaseti için bu yeni dönem oldukça hareketli geçeceğe benziyor.

Boris Johnson’a dair ilginç bir bilgi de Johnson’ın dedesinin babası Ali Kemal’in Osmanlı’nın son İçişleri Bakanı olması. Çankırılı Ali Kemal’in İngiliz bir kadından olan oğlu Osman Kemal İngiltere’de büyüdü ve daha sonra Johnson soy adını aldı. Boris Johnson da Osman Kemal’in oğlu Stanley Johnson’ın çocuğu olarak 1964’te ABD’de dünyaya geldi. Yani İngiltere’nin yeni başbakanı, baba tarafından Çankırılı.

Büyük Britanya’da başbakanın değişimini gençler büyük ihtimalle telefonlarından ya da bilgisayarlarından takip ederken yaşlılar gelişmeleri öğrenmek için televizyonlarının başına oturdu. Ofcom tarafından yapılan bir araştırmaya göre ülkede 65 yaş ve üzeri vatandaşlar, televizyondan günde 33 dakika haber izliyor. 16-24 yaş arası gençlerde ise bu süre sadece 2 dakika. Araştırmacılar gençlerin ve etnik azınlıkların haberleri sosyal medyadan almayı tercih ettiğini, televizyon izleyicisinin ise yaşlı ve beyaz nüfus olduğunu belirtiyor.

Amerikan Başkanı Donald Trump, hafta içinde muhafazakar grup Turning Point USA tarafından düzenlenen bir etkinlikte konuştu. Konuşmanın içeriğinden çok Trump’ın arkasında yer alan ABD Başkanlık Forsu dikkat çekti. Çünkü forsta bulunan ABD’nin sembolü olan kel kartal, normalde olduğu gibi tek başlı değil iki başlıydı. İki başlı kartal, Rusya’nın forsunda yer alan bir sembol. Ayrıca ABD Başkanlık Forsu’nda yer alan kartalın bir ayağında 13 adet ok bulunuyor. Bunlar ilk 13 eyaleti sembolize ediyor. Ancak Trump’ın arkasındaki görselde oklar yerine golf sopaları bulunuyordu. Yanlış görselin yansıtılmasından sorumlu kişinin işten kovulduğu açıklandı. Görselin internette aceleyle yapılan bir araştırmanın ardından bulunup Trump’ın arkasına yansıtıldığı belirtildi. Görseli hazırlayan kişi Charles Kirk, Donald Trump’ın Rusya ile bağlantılarına dikkat çekmek ve golf sevgisi ile alay etmek için bu görseli hazırladığını söyledi ve “Bu büyük ihtimalle yaptığım en önemsiz eserlerden biri. Trump’ın siyasetinden rahatsızlık duyduğum için aklıma gelen her küçük detay üzerinden ona yüklenmek istemiştim” dedi.

Gerçek fors (solda) ve Trump’ın önünde konuşma yaptığı sahte fors (sağda)Panama’da plastik poşet kullanımı yasaklandı. Süpermarketler, perakende satıcılar ve eczaneler artık plastik poşet kullanamayacak. Toptancıların ise bu kuralı uygulamak için 2020’ye kadar vakti var. Yollara yerleştirilen “Daha az plastik, daha çok yaşam” tabelaları ile de insanlara plastik kullanımının doğaya verdiği zararlar hatırlatılacak. Panama bu kararla birlikte polietilen poşet kullanımını kısmen ya da tamamen yasaklayan veya vergilerle caydırıcı hale getiren 60’tan fazla ülkeye katılmış oldu. Panama kıyılarında, özellikle nüfusun yoğun olduğu yerlerde plastik atık yığınlarına sık sık rastlamak mümkün. Biyoçeşitliliğin oldukça fazla olduğu bu bölgede plastikler hayvanların takılı kalmasına sebep olabiliyor ya da plastik atıkları yiyen hayvanlar yaşamını yitirebiliyor. 2050’ye kadar müdahale edilmezse okyanuslarda plastik atıkların toplam ağırlığının, balıkların toplam ağırlığından daha fazla olması bekleniyor.

Kenya, 2020 yılına kadar yüzde 100 yeşil enerjiye geçme hedefine ulaşmak ve elektrik üretme kapasitesini artırmak için Afrika’nın en büyük rüzgar enerjisi santralini kurdu. Hükumetin beyanına göre bu proje gücünü Hint Okyanusu’ndan gelen ve yıl boyunca etkili olan Turkana koridor rüzgarından alıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Kenya Başkanı Uhuru Kenyatta, “Lake Turkana Wind Power (LTWP) adını verdiğimiz santral, ulusal şebeke için 310 megawatt civarında enerji üretecek ve ülkenin elektrik tedariğini yüzde 13 oranında artıracak. Kenya’nın yenilenebilir enerji anlamında dünya liderlerinden biri olma yolunda ilerlediğine hiç şüphe yok. Bu santral için, maliyeti 700 milyon Dolar civarında 365 rüzgar türbini inşa edildi. Bu da projeyi Kenya tarihinin en büyük özel yatırımı yapıyor.” ifadelerini kullandı.

Etiyopya’da ülkenin yeniden ağaçlandırılması projesi kapsamında 2,6 milyar adet ağaç dikildi. Tarım Bakanlığı, kişi başına 40 ağaç dikilerek toplamda 4 milyar yeni ağaç dikilmesini hedeflediklerini söyledi. 29 Temmuz günü ülkede 400 milyon adet ağaç dikilerek dünya rekoru kırılacak. Önceki rekor Hindistan’a aitti. Bakanlık, dikilecek fidelerin dağıtımının Cuma günü tamamlandığını belirtti. Her bir fidenin kendine ait bilgileri sayesinde, hangi ağaçların kuruduğunu ya da büyüyüp geliştiğini tespit etmek mümkün olacak.

Küresel ısınma ile birlikte İzlanda’nın buzul tabakaları erimeye başladı. Bilimciler eriyen ilk buzul tabakasının yerine bir anı plakası yerleştirmeye karar verdi. Ağustos ayında yerleştirilmesi planlanan plakada şu ifadeler yer alacak: “Okjökull, İzlanda’da buzul statüsünü kaybeden ilk buzul tabakası oldu. Önümüzdeki 200 yıl içinde tüm buzullarımızın aynı kaderi paylaşması bekleniyor. Bu anıt, neler olduğunu ve bunu önlemek için neler yapılması gerektiğini bildiğimizin kanıtıdır. Yapıp yapmadığımızı ise sadece siz bilebileceksiniz.”

2020 Tokyo Olimpiyatları’nın başlamasına bir sene kala, organizasyon boyunca dağıtılacak madalyalar görücüye çıktı. Olimpiyat Komitesi Nisan 2017’de başlattığı bir kampanya ile halktan topladığı 78 bin 895 ton elektronik atığı madalyalar için kaynak olarak kullandı. 6 milyon telefonu da içinde bulunduran çalışmadan elde edilen 32 kilo altın, 3 bin 500 kilo gümüş ve 2 bin 200 kilo bronz 2020 Tokyo’da madalyaların yapımında kullanıldı. Altın madalyaların yapımında saf gümüş tabaka üzerine 6 gram altın bulunuyor. Gümüş madalyalar ise tamamıyla saf gümüşten oluşuyor. Bronz madalyalar da yüzde 5’i çinko, yüzde 95’i bakırdan oluşan bir pirinç alaşımından meydana geliyor.

Hindistan’daki Çatisgarh eyaletinin Ambikapur şehrinde ülkenin ilk ‘çöp kafe’si açıldı. Yerel yönetimin bir girişimi olan çöp kafenin amacı, hem yoksullara ve evsizlere yemek kaynağı olmak hem de çöp biriktirme alışkanlığını teşvik ederek sokakları temiz tutmak. Kafe, bir kilo çöp karşılığında bir öğün ücretsiz yemek; yarım kilo karşılığında ise zengin bir kahvaltı veriyor. Kafeye getirilen plastik atıklar, Ambikapur’da düzgün ve sağlam yollar inşa etmek için kullanılacak. Şehirde daha önce de böyle bir çalışma olmuş, bu çalışmada toplanan 800 bin plastik poşet yol inşa etmek için kullanılmıştı.

Hindistan’ın Uttarkashi, Uttarakhand bölgesinde yer alan 132 köyde, son üç ay içinde doğan 216 bebeğin hiçbiri kız değil. Bu anormal durumu incelemeye alan yetkililer, kız çocuk sahibi olacaklarını öğrenen ebeveynlerin yasa dışı yollardan kürtaj yaptığını düşünüyor. Ülkenin kırsa kesimlerinde erkek çocuklar eve para getirecek iş gücü olarak görülürken kız çocuklar sadece masraf olarak görülüyor. Kızlar evlenirken ailelerinin zengin bir çeyiz hazırlanması bekleniyor. Bu yüzden aileler kız çocuk sahibi olmak istemiyor. Aslında devlet çeyiz geleneğini 1961 yılında yasakladı ancak kırsal kesimde bu gelenek hala uygulanıyor. Cinsiyete göre kürtaj da 1994 yılında yasaklanmıştı. Geçtiğimiz yıl, yasa dışı bir kürtaj sırasında ölen bir kadının davasını araştıran polis, bir hastanenin yanında 19 adet dişi fetüs bulmuştu. Hindistan’da 2011 yılında yapılan nüfus sayımına göre her 1000 erkeğe 943 kadın düşüyor. Normal şartlar altında bugün Hindistan’da 63 milyon daha fazla kadın olması gerekiyordu ancak yasa dışı kürtajlar ve kadın cinayetleri sebebiyle şu anda nüfusta ciddi bir dengesizlik söz konusu.

Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, İstanbul’da metroya bindiğinde daha fazla öksürdüğünü fark ettikten sonra metrodaki hava kalitesini incelemeye karar verdi. Dünya Sağlık Örgütü, havadaki PM2,5 miktarının metreküp başına 25 mikrogramı geçmemesini öneriyor. Kadıoğlu’nun Üsküdar’daki evinde yaptığı ölçümde bu oran, üst sınırın hemen altında, metreküp başına 23 mikrogram olarak belirlendi. Daha sonra Marmaray durağına giden Kadıoğlu durakta yaptığı ölçümde bu oranın metreküp başına 87 mikrogram olduğunu belirledi. Yani kirlilik üst sınırın üç katından daha fazla. Ayrıca metreküp başına en fazla 50 mikrogram olması gereken PM10 124 mikrogram olarak ölçüldü. Havadaki küçük partiküllerin solunum sisteminden kana karışarak beyne kadar ulaşabildiği ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabildiği biliniyor. Uzmanlar metro ve Marmaray duraklarında çalışanların ve solunum sistemi hastalığı bulunan yolcuların maske kullanması gerektiğini söylüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de Kadıoğlu’nun analizlerinin ardından hava kalitesi üzerine çalışma başlattığını belirtti.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.