Haftanın Özeti: 247

İnternet, Girişimler

Çin hükumetinin gözetleme programına yüz tanıma yazılımı sağlayan Çinli yapay zeka girişimi Megvii, hayvanların yüzlerini tanıyıp ayırt edecek bir sistem geliştirdi. Uygulamayı kullanmak için köpeğinizin burnunu kameraya taratıp sisteme kaydediyorsunuz. Telefona parmak izi kilidi koymak için parmağı farklı açılardan okutmak gerektiği gibi, Megvii uygulaması da köpeğinizin burnunu farklı açılardan fotoğraflamanızı istiyor. Megvii, uygulamanın doğruluk payının yüzde 95 olduğunu ve bu zamana dek 15 bin kayıp köpeği aileleriyle buluşturduğunu söylüyor. Uygulamanın sorumsuz evcil hayvan sahiplerini tespit edip para cezası kesmek için de kullanılabileceğini söyleniyor.

Milyarder yatırımcı Peter Thiel, FBI ve CIA’in, Çin istihbaratının Google’a sızıp sızıp sızmadığını soruşturması gerektiğini söyledi. Thiel, Alphabet’e ait Google’ın, Amerika ordusu yerine Çin ordusu ile çalışma konusunda “haince bir karara kalkıştığı” iddiasını ortaya attı. Geçtiğimiz yıl, Google’ın Çin’de sansürlenmiş bir arama servisi başlatmak için tartışmalı bir proje üzerinde çalıştığı açığa çıktıktan sonra şirket eleştirilerin hedefi olmuştu. Google ayrıca yakın zamanda ABD Savunma Bakanlığı ile yürüttüğü dron videolarının incelenmesi üzerine iş birliği anlaşmasını yenilememe kararı aldı.

Salı günü ABD’nin en büyük şirketlerinden Facebook, Google, Amazon ve Apple, ABD Kongresinin tekelleşme ile ilgili sorularını yanıtladı. Her şirketin konuşması aşağı yukarı benzer ifadeler içeriyordu. Şirketler aslında tekelleşme konumunda olmadıklarını, çünkü piyasada birçok rakipleri olduğunu söylediler. Ancak aynı şirketler yatırımcıları ile konuşurken piyasayı nasıl domine ettiklerini ve ne kadar güçlü olduklarını defalarca dile getirmişlerdi. Örneğin:

• Google, arama motoru alanında DuckDuckGo, Bing, Yahoo vb. birçok rakibi olduğunu söylüyor ancak web aramalarına bakıldığında Google’ın piyasadaki payı yüzde 92’yi buluyor.
• Amazon, ülkedeki perakende ticaretin sadece yüzde 1’inin kendi siteleri üzerinden yapıldığını söylüyor. Ancak Amazon’un rakamlarına otomobil ya da benzin gibi normalde internet üzerinden satın alınmayacak şeyler de dahil. Sadece internet alışverişleri incelendiğinde ise Amazon’un payı yüzde 38’e çıkıyor. En yakın rakibi ise yüzde 6 ile eBay.
• Facebook, piyasada Twitter, Snapchat, Skype, Pinterest, Telegram gibi birçok rakibi olduğunu söylüyor ama tüm dünyada her gün 2,1 milyar insanın Facebook, WhatsApp ya da Instagram kullandığından bahsetmiyor.
• Apple, uygulama mağazasının Spotify, Pinterest, Lyft ve Uber gibi girişimlerin gelişmesine katkı sağladığını belirtiyor ama Spotify Apple’a, kendi müzik servisini öne çıkarıp haksız rekabet yaptığı gerekçesiyle dava açtı.

Bu hafta sosyal medyada biraz dolaştıysanız, arkadaşlarınızın yaşlı versiyonlarıyla karşılaşmış olma ihtimaliniz yüksek. FaceApp adlı uygulamada kendilerini yaşlandıran kullanıcılar fotoğraflarını sosyal medyada paylaşırken, mahremiyet savunucuları bunun çok iyi bir fikir olmadığını dile getirdi. Uygulama, kullanıcıların yüzünün bulunduğu fotoğraflar üzerinde değişiklik yapabilmek için fotoğrafları önce kendi sunucularına yüklüyor. Birkaç gün içinde dünya çapında milyonlarca kullanıcı, yüzlerinin fotoğraflarını FaceApp sunucularına yükledi. Şirketten yapılan açıklamada bu fotoğrafların kısa süreliğine sunucularda tutulduğu ve 48 saat içinde silindiği belirtildi. Ayrıca çoğu kullanıcı uygulamaya giriş yapmadığı için, hangi verilerin hangi kullanıcılara ait olduğunun ilişkilendirilmesinin mümkün olmadığı ifade edildi. FaceApp’in resmi açıklamasında “Kullanıcıların verilerini kimseyle paylaşmıyoruz ve kimseye satmıyoruz” denildi. Bu ifadeyi yakın zamanda Facebook’tan da duymuştuk ve neticede Facebook’un milyonlarca kullanıcının verisini sattığını öğrenmiştik. O yüzden fotoğraflarımızı internete yüklerken dikkatli olmakta fayda var.

Avustralyalı siber güvenlik araştırmacısı Edin Jusupovic, Facebook’ta paylaşılan fotoğraflara gömülü verileri incelerken ilginç bir bilgiyle karşılaştı. Her fotoğrafta, o fotoğrafın daha önce kimler tarafından görüntülendiği ve paylaşıldığına dair bilgiler yer alıyor. Fotoğraflardaki ‘metadata’ Uluslararası Basın Telekominikasyon Konseyi (IPTC) standartlarına göre kodlanmış verilerden oluşuyor ve fotoğrafın geçmişi hakkında fikir edinmeyi sağlıyor. Bu uygulama özellikle görsel içeriklerde, orijinal içerik üreticisinin bulunması için kullanılabiliyor. Ancak Facebook’un bu verileri reklam vermek ya da kullanıcıları maniple etmek amacıyla kullanabileceği düşünülüyor. Örneğin yalan haberler yaydığı bilinen bir sayfanın paylaştığı görseli telefonunuza kaydedip, yine Facebook’a ait olan WhatsApp üzerinden bir gruba gönderirseniz Facebook sizi ve o gruptakileri, bu tarz yalan haberlere inanabilecek kişiler olarak etiketleyebilir. Daha sonra bu bilgi, yalan haberlerle sizi maniple etmek isteyecek siyasi gruplara satılabilir.

Microsoft, Carnegie Mellon ve Pensilvanya Üniversitesi’nden araştırmacılar, porno sitelerinin Google; Facebook ve Oracle’ın web takip araçlarıyla dolu olduğunu söylüyor. Yapılan araştırma kapsamında 22 bin 484 porno sitesi incelendi. İncelenen sitelerden yüzde 74’ünde Google takip aracı olduğu fark edildi. Araştırmaya göre, porno izlenen sayfayı gizli modda açmak bile işe yaramıyor. Araştırma, porno sitelerinin sadece yüzde 17’sinin kriptolu olduğunu, bunun da birçok kullanıcıyı siber saldırılara karşı savunmasız hale getirdiğini ortaya koydu. Konuyla ilgili açıklama yapması için ulaşılan Facebook ve Google, takip araçlarının hedefli reklamcılık için kullanılmasına izin vermediklerini söylerken Oracle ise yorum yapmadı.

Amerikan Federal Ticaret Komisyonu, Facebook’a Cambridge Analytica ve diğer mahremiyet skandalları sebebiyle 5 milyar Dolar ceza kesti. Milyon Dolar’ı bile hayal etmekte zorlanan insanlar olarak bu ceza bize akıl almaz gibi geliyor. Haliyle Facebook’un çok ağır bir şekilde cezalandırıldığını düşünüyoruz. Ancak işin aslı pek öyle değil. Facebook dünyanın en zengin şirketlerinden biri. Şirketin piyasa değeri 580 milyar Dolar civarında. Bu da Facebook’a verilen cezanın, şirketin değerinin yüzde 1’inden bile daha az olduğu anlamına geliyor. 5 milyar Dolar, Mark Zuckerberg’in kişisel servetinin yüzde 7’sine tekabül ediyor. Facebook 5 milyar Dolar’ı 49 günde kazanıyor. Yani Zuckerberg milyonlarca kullanıcısının verilerini, seçmenlerin fikirlerinin maniple edilmesi için çalışan bir şirkete sattı ve tabiri caizse poposuna atılan birkaç şaplakla bu işten sıyrıldı.

Facebook’un piyasa değeri, yeni geliştirdiği dijital para birimi Libra için engel teşkil edebilir. ABD’li milletvekilleri Facebook gibi büyük teknoloji şirketlerinin finans alanında çalışmasını istemiyor. Bu hafta Temsilciler Meclisi’nde yapılan görüşmelerde Facebook yetkilileri temsilcilere Libra’yı nasıl düzenleyebileceklerine dair açıklamalarda bulundu. Ancak özellikle demokrat yetkililer Facebook’un finans sektöründen tamamen çıkmasını istiyor. Yeni hazırlanan bir yasa tasarısı da bu talep için yasal düzenleme getirmeyi amaçlıyor. Tasarıya göre piyasa değeri 25 milyar Dolar’dan fazla olan şirketlerin ve bu şirketlerle ilişkisi bulunan diğer kişi ve kuruluşların finans sektöründe çalışması yasaklanacak. Böyle bir düzenleme PayPal ya da Square gibi şirketlerin piyasa değerinin 25 milyar Dolar’ı aşması halinde sorun yaratabilir. Ancak tasarı henüz son haline ulaşmış değil. Meclise sunulduğunda büyük ihtimalle bu gibi durumlar için de bir düzenleme önerilecektir. Kesin olan bir şey varsa: ABD yönetimi Libra’ya hiç sıcak bakmıyor.

Kamuoyunda 51. Bölge olarak bilinen ABD Hava Kuvvetleri’ne ait eğitim tesisi birçok komplo teorisine konu olmuş bir bölge. Bu teoriler genellikle ABD ordusunun aslında uzaylılarla karşılaştığı ve bu uzaylıları 51. bölgede kapalı tuttuğu yönünde. Facebook’ta organize olan bazı internet kullanıcıları, çok fazla kişinin bu bölgeye girmeye çalışması durumunda içeride olduğuna inanılan uzaylıları görebileceklerini hatta bu uzaylıları bölgeden çıkarabileceklerini düşünüyor. Şimdiden 1,7 milyon kişinin katılacağını söylediği, 1,3 milyon kişinin de ilgilendiğini belirttiği bu etkinliğin 20 Eylül’de yapılması planlanıyor. Elbette katılımcıların çoğu bunun eğlence amacıyla yapıldığının farkında ancak bu etkinliği ciddiye alıp gerçekten 51. Bölge’ye girmeye çalışacak kişiler için uyarı ABD Hava Kuvvetleri Sözcüsü Laura McAndrews’ten geldi. Sözcü, 51. Bölge’nin askeri bir tesis olduğunu ve Amerikan ordusunun daima savunmaya hazırlıklı olduğunu hatırlatarak bölgeye izinsiz girmeye çalışan kişilere silahlı müdahalede bulunulabileceğini ima etti.

Symantec adlı yazılım şirketinde çalışan araştırmacılar, hacker’ların WhatsApp ve Telegram gibi uygulamalar aracılığıyla gönderilen medya dosyalarını değiştirmeye yarayan kötü amaçlı bir uygulama kullandığını ortaya çıkardı. Android işletim sisteminde, uygulamalar fotoğraf ya da ses dosyası gibi medya dosyalarını, sadece uygulama vasıtasıyla erişilebilen iç belleğe ya da dış belleğe kaydetmeyi seçebiliyor. WhatsApp varsayılan olarak medya dosyalarını dış belleğe kaydediyor. Telegram ise sadece uygulamanın ‘galeriye kaydet’ özelliği aktif hale getirildiğinde dış belleğe kaydediyor. Araştırmacılara göre, bu tasarım, dış bellek erişimi yapabilen kötü amaçlı yazılım kullanarak WhatsApp ve Telegram üzerinden gönderilen medya dosyalarına erişmeyi sağlıyor. Mesela kullanıcı kötü amaçlı bir yazılım indirirse ve daha sonra WhatsApp üzerinden kendisine bir fotoğraf gönderilirse, bir hacker kullanıcının haberi olmaksızın fotoğrafa erişebilir.

Twitter, sohbet zincirlerini takip etmeyi kolaylaştıran yeni bir yöntem deniyor. Orijinal tweet’in sahibi tweet zincirinin bir yerinde yeniden yanıt yazarsa o tweet’teki profil fotoğrafının köşesine küçük bir mikrofon simgesi koyulacak. Orijinal tweet’te etiketlenen kişilerden veya Twitter’da zaten takip ettiğiniz kişilerden gelen yanıtlar olursa o tweet’ler de bu durumu belirtecek şekilde etiketlenecek.

Firefox, kullanıcılarının kayıtlı giriş bilgilerini inceleyerek önceki siber saldırılarda bu giriş bilgilerinin sızıp sızmadığını kontrol edecek. Veri sızıntılarını raporlayan Have I Been Pwned adlı internet sitesi ile ortak çalışan Firefox, kullanıcılarını, çalınan hesap bilgileri konusunda uyaracak. Bu özelliğin çalışması için kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin Firefox’un otomatik doldurma özelliğine kaydedilmiş olması ve veri sızıntısında hackerların şifre bilgilerini de paylaşmış olması gerekiyor.

Kanada’nın Montreal şehrinde yaşayan ve yedinci sınıfa geçen 3 bin 826 genci dört yıl boyunca izleyen araştırmacılar, çocuk ve gençlerdeki depresif davranışların dört farklı ekran kullanımıyla (bilgisayar kullanma, sosyal medyada gezinme, televizyon seyretme ve video oyunları oynama) bağlantısına odaklandı. Bu tarz araştırmalar önceden de yapıldı ancak bu son araştırmanın farkı; video oyunlarının gençlerde görülen depresyondan sorumlu olmadığına işaret etmesi. Bunun sebebi, video oyunlarının insanları ya da gençleri tasvir etmemesi olabilir. Öte yandan sosyal medya ve televizyon, ‘ideal yaşam tasvirleri’ yaptığı için gençlerin öz güvenini düşürmekten sorumlu. Bu ideal yaşam tasvirleri, çocukların ve gençlerin kendilerini gerçek olmayan, gösterişli, filtrelenmiş insanlarla ve yaşamlarla karşılaştırmalarına sebep oluyor. Video oyunları ise genellikle gerçek olmayan mekanlarda geçiyor ve gerçekçi olmayan karakterler içeriyor.

İrlandalı oyun yayıncısı Daniel Condren (RTGame adıyla tanınıyor) 200 takipçisini tek bir Minecraft sunucusunda toplayıp devasa bir Starbucks inşa etti. The Verge’e açıklama yapan Condren, “Takipçilerimi biraz daha işin içine katmak istedim. Çok takipçisi olan oyun yayıncılarının sadece kendilerinin oyun oynadığı ve takipçilerinin onları seyretmekle kaldığı yayınlar gördüm. Bence bu büyük bir potansiyel kaybı. Bu yüzden ben seyircilerimin de sürece dahil olup katılmalarını istedim.” ifadelerini kullandı.

Electronic Arts, Juventus ile isim anlaşmasının bitmesi sebebiyle FIFA 2020’de Torino ekibinin Piemonte Calcio ismiyle yer alacağını açıkladı. Açıklama sonrası EA’in Nasdaq hisselerinin yüzde 3,5 değer kaybetmesi şirkete 750 milyon Dolar civarında zarara uğrattı. Cristiano Ronaldo’yu takımında barındıran Juventus isim haklarını Konami’ye verdi. Yani futbol severler önümüzdeki yıl Juventus takımı ile oynamak istiyorlarsa FIFA yerine PES’i tercih etmeleri gerekiyor.

Amazon’un Prime Day adlı indirim etkinliği Pazartesi ve Salı günlerini içine alan 48 saatlik bir sürede gerçekleşti. Amazon çalışanlarının protestoları ve grevlerinin gölgesinde geçen etkinlik yine de önemli miktarda satışa sahne oldu. Yıllık cirosu 1 milyar Dolar’ın üzerinde olan satıcıların Prime Day’de, normal bir pazartesi gününe göre yüzde 64 daha fazla satış yaptığı kaydedildi. Bir önceki yıl Prime Day’de yaşanan artış yüzde 54 olarak ölçülmüştü. Yıllık cirosu 5 milyon Dolar’ın altında olan şirketlerde ise Prime Day satışlarında yüzde 30 civarında artış gözlendi. Amazon’un bu etkinlikle müşterileri kendisine çekmesi, diğer perakende satıcılarından da yanıt gördü. Walmart’ta “Yaz İndirim Günleri” adında bir etkinlik düzenlenirken, eBay, BestBuy ve Target gibi şirketlerin de ürünlerinde önemli indirimlere gittiği görüldü.

Amazon’un ABD’de perakende satış alanında rakipleri olmasına rağmen şirket son dönemde çok büyük bir büyüme kaydetti. Bu büyüme de Avrupa Birliği’nin gözüne takıldı. Daha önce Google, Apple ve Facebook’a tekelleşme davaları açan Avrupa Birliği Rekabet Komisyonu Başkanı Margrethe Vestager, Amazon’un hem e-ticaret platformu hem de satıcı firma konumunu incelemeye aldı. Amazon’un, kendi platformu üzerinden satış yapan küçük şirketlere dair detaylı veriler topladığını kaydeden rekabet komisyonu, şirketin bu verileri kullanarak kendi platformundaki şirketlere karşı haksız rekabet yürüttüğünü düşünüyor. ABD’de yapılan incelemede ise Amazon sözcüsü, şirketin küçük firmaların verilerini inceleyerek, yeni çıkaracağı ürünlere karar verdiğine dair iddiaları reddetmişti. AB’nin Amazon’u tekelleşme konusunda suçlu bulması durumunda bir önceki yılda elde edilen cironun yüzde 10’u kadar ceza kesmesi mümkün. Bu da Amazon’un 23 milyar Dolar gibi bir cezaya çarptırılabileceği anlamına geliyor.

Apple, 17 Temmuz Dünya Emoji Günü şerefine, bu sonbaharda iOS cihazlara gelecek yeni emojilerin detaylarını paylaştı. Toplamda 230 tane yeni emoji sunulacak. Sunulacak emojiler arasında hayvan, yiyecek emojileri olduğu gibi erişebilirliğe dikkat çeken emojiler de var. Mesela artık işitme cihazlı bir kulak, sağır insan, mekanik kol/bacak, bastonlu insan, tekerlekli sandalye kullanan insan, rehber köpek, tekerlekli sandalye (hem elle kullanılan hem de motorlu) ve beyaz baston emojileri kullanabileceğiz.

Kazakistan’da internet kullanıcıları Çarşamba gününden itibaren internet sitelerini ziyaret etmeye çalıştıklarında, devletin hazırladığı bir sertifikayı bilgisayarlarına yüklemeleri gerektiğini söyleyen bir sayfaya yönlendirildi. Bu sertifikayı yükleyen kullanıcıların tüm HTTPS trafiği önce devlet birimlerine gönderiliyor. Burada içeriği incelenen site daha sonra kullanıcıya gösteriliyor. Dijital Gelişme, İnovasyon ve Havacılık Bakanlığından yapılan açıklamada bu uygulamanın sadece başkent Nur-Sultan’da geçerli olduğu söylense de ülke çapında tüm kullanıcıların (mobil ve masaüstü) devlet sertifikasını yükleme uyarısı aldığı belirtiliyor. Devletin açıklamasında bu uygulamanın siber saldırılara karşı korunma amaçlı olduğu belirtildi.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.