İnternet, Girişimler
Malezya’nın Sarawak eyaletinin başkenti Kuching’de yaşayan 16 yaşında bir genç kız, sosyal medya platformu Instagram’da yaptığı bir anket sonucu yaşamına son verdi. Instagram’ın Hikayeler özelliğindeki Anket seçeneği vasıtasıyla takipçilerine ‘’Gerçekten önemli, karar vermeme yardım edin: Ö/Y’’ diye soran genç kız, cevap olarak yüzde 69 ‘’Ö’’ çıkması sonucu intihar etti. Ö/Y’nin Öl/Yaşa kelimelerinin kısaltması olduğu düşünülüyor.
Tor Project’in dünya üzerindeki çevrimiçi sansürlerin izini süren yapısı OONI (Open Observatory of Network Interference), Çin hükumetinin 25 Nisan’dan beri ülke sınırları içinde Wikipedia’ya erişimi engellediğini belirledi. Wikipedia’nın Çince versiyonu ülkede Kasım 2016 yılından beridir sansürlü olmasına rağmen diğer dillerde siteye erişim mümkündü. Yeni düzenlemeyle birlikte Çin’de herhangi bir dilde Wikipedia’ya ulaşılamıyor. OONI’nin belirttiği üzere, Çin Telekomu, bütün Wikipedia alan adlarını DNS Injection ve SNI filtreleri yoluyla engellemiş durumda. Web sitesinin neden yasaklandığıyla ilgili ise henüz yapılmış bir açıklama yok.
ABD tarafından, Çin adına casusluk yapmakla suçlanan telekomünikasyon malzemeleri üreticisi Huawei, Avrupa’daki ülkelere casusluk yapmayacağına dair anlaşma imzalamayı önerdi. Huawei, Çin hükumetinin kendilerinden ürünlerine herhangi bir ‘arka kapı’ yerleştirmelerini talep etmediğini söyleyerek, bu tarz uygulamalarda bulunmayacağına dair anlaşma imzalamaya hazır olduğunu belirtti. Özellikle Büyük Britanya, Huawei ürünlerini kullanma konusunda kararsız. Politikacılar bir yandan Çin ürünlerinin ucuzluğunu göz önünde bulundururken diğer yandan, ucuz altyapı kurmak adına güvenlikten vazgeçmenin mümkün olmadığını söylüyorlar. Alman hükumeti ise Çin yönetiminin Huawei’ye destek olmak üzere, casusluk yapılmayacağına dair herhangi bir anlaşma sunmadığının altını çizerek Huawei’nin önerisinin temelsiz olduğunu belirtiyor.
Öte yandan ABD, Çin ürünleri karşıtlığında ibreyi son seviyeye getirmiş durumda. Başkan Donald Trump, devlete iletişim alanında üstün yetkiler veren ulusal acil durum ilanını imzaladı. Böylece halihazırda devlet kurumlarında Huawei ve ZTE ürünlerini kullanmayı yasaklayan ABD yönetimi, artık özel telekomünikasyon şirketlerinin ticari anlaşmalarında da söz sahibi olabilecek. Bu durum özellikle kırsal kesimde ucuz Çin ürünleri ile kurulan hızlı internet altyapılarını etkileyecek. Şirketlerin bu altyapıları başka şirketlerden alınmış telekomünikasyon cihazları ile değiştirmesi gerekecek. Bu değişikliğin maliyeti bazı altyapılarda 100 milyon Dolar’ı aşabilir.
Twitter, platform dahilinde aşıyla ilgili arama yapan kullanıcılarını “güvenilir sağlık kaynaklarına” yönlendireceğini açıkladı. Twitter’ın bu kararında da kamuoyu baskısının önemli yeri olduğu düşünülüyor. Bu değişiklikle birlikte şimdi Twitter aşıyla ilgili arama yapan kullanıcılarının önüne, arama sonucu olarak “Gerçekleri bilelim” temalı bir mesaj getirecek. ABD’de bu bilgiler Sağlık Bakanlığınca yönetilen vaccines.gov kaynağından gelecek. Diğer ülkeler de bulundukları bölgeden uygun kaynakları bulmakla yükümlü olacaklar. Aşıyla ilgili sahte bilgi veren hashtag’leri engelleyen Instagram’dan farklı olarak Twitter herhangi bir arama sonucuna ulaşmayı engellemeyecek, sadece doğru bilgiye de yönlendirme yapacak.
Türkiye’de yurt dışından sipariş edilen ürünlerde, bedeli 22 Avro’yu aşmayan ürünler vergiden muaf sayılıyordu. Yeni yasayla artık bu vergi muafiyeti tarihe karıştı. Artık AliExpress, Amazon, Ebay gibi internet sitelerinden yapılan her alışveriş gümrük vergisine tabi tutulacak. Vergi miktarı AB ülkelerinden gelen ürünlerde yüzde 18, diğer ülkelerden gelen ürünlerde yüzde 20 olacak. Karar 30 Mayıs’tan itibaren yürürlüğe girecek. Kararla birlikte ürünlere sadece gümrük vergisi değil ayrıca yüzde 18 KDV ve yüzde 20 ÖTV de eklenecek. Böylece daha önce sadece ürün bedeli olarak 20 Avro (136 Lira) ödeyerek alabildiğimiz bir ürünü yeni yasayla birlikte 231 Lira’ya satın alabileceğiz.
Habertürk’ten Necdet Çalışkan’ın hazırladığı tablo yeni fiyatlandırmayı net bir şekilde gösteriyor:
Apple’ın AppStore’u işletme tarzı bir süredir tartışılıyor ve yeni mahkeme kararı Apple’ın başını daha da ağrıtacak gibi. ABD’li Apple kullanıcısı Robert Pepper, şirkete AppStore’u bir tekel gibi yönettiği gerekçesiyle dava açmıştı. Apple ise son kullanıcıların AppStore’un direkt müşterisi olmadığını savunarak bu kullanıcıların uygulama ücretleri sebebiyle Apple’a ya da AppStore’a değil, uygulamayı geliştiren kişilere dava açması gerektiğini savunmuştu. Temyiz mahkemesi Apple’ın iddialarını 4’e karşılık 5 oyla reddederek müşterilerin uygulama fiyatlandırmaları sebebiyle Apple’a direkt olarak dava açabileceğine kanaat getirdi. Bu karar Apple’ın tekelleştiği iddiaları konusunda bir görüş belirtmiyor. Sadece müşterilere Apple’a dava açma hakkı tanıyor.
Apple geliştiricilerin uygulamalarını AppStore dışında bir uygulama mağazasından ya da internet sitesinden dağıtmasına izin vermiyor. App Store’dan uygulama satmak isteyen geliştiriciler de önce Apple’a üyelik ücreti ödüyor ve daha sonra uygulamaların satışından elde ettikleri gelirin yüzde 30’unu Apple’a veriyor. Bu oran ilk yılın sonunda yüzde 15’e düşüyor. Apple’ın aksine, Android platformunda farklı uygulama mağazalarından ya da şirketlerin kendi internet sitelerinden uygulama indirilebiliyor. Google’ın uygulama mağazasını kullanmayan şirketler de uygulamalarını satmak için Google’a ödeme yapmak zorunda kalmıyor.
Photoshop, Illustrator ve Premiere gibi birçok popüler yazılımın üreticisi Adobe, ürettiği yazılımların eski versiyonlarını satın almış olan kullanıcılarına gönderdiği e-postada bu ürünlere artık destek verilmediğini ve kullanıcı anlaşması gereği bu ürünlerin artık kullanılamayacağını söyledi. Kullanıcıları yeni versiyonları satın almaya yönlendiren Adobe, eski versiyonları kullanmaya devam eden kullanıcıların üçüncü şahıslar tarafından anlaşmanın ihlali iddialarına maruz kalabileceğini belirtti. Yani Adobe kullanıcıları para ödeyip satın aldıklarını düşündükleri yazılımları aslında Adobe izin verdiği sürece kiraladıklarını öğrendiler. Kullanıcı anlaşmasının kuralları gereği Adobe’nin böyle bir uygulamada bulunma hakkı var. Kullanıcıların yapabileceği tek şey ise müşterilerini yeni ürünleri almaya zorlayan şirketlerden alışveriş yapmamak olabilir.
ABD Sermaye Piyasası Kurulu, Silikon Vadisi merkezli ulusal hisse senedi borsası LTSE’nin (Uzun Vadeli Borsa) açılmasını onayladı. Borsa şirketlerin yönetimi ve oy hakkı konusunda eşsiz bir yaklaşıma sahip olduğunu ve şirketleri kısa vadeli başarı baskısından kurtaracağını iddia ediyor. LTSE’nin amacı, şirketlerin çeyrek rakamları ile yatırımcıları etkilemeye çalışmasının önüne geçerek uzun vadede daha büyük yenilikler getirmeyi hedefleyen şirketlerin, kar etmedikleri dönemde de yatırım alabilmesini sağlamak. Borsadaki şirketler yöneticilerine çeyrek rakamlarına göre verilen bonuslarda kısıtlamaya gidecek ve şirketin hisselerini uzun süredir elinde bulunduran yatırımcıların, yönetim kurulunda daha fazla oy hakkı olacak.
Facebook’un kurucularından Chris Hughes Facebook’un şimdiki haliyle çok güçlü bir platform olduğunu ve bütün gücün Mark Zuckerberg’ün elinde olduğunu belirterek Facebook’un bölünmesi gerektiğini söylemişti. Bu yazıya yanıt olarak başka bir yazı kaleme alan Facebook Küresel İlişkiler ve İletişim Müdürü Nick Clegg, Facebook’un bölünmesinin iyi bir fikir olmadığını savundu. Clegg, sosyal medya şirketlerinin eylemlerinden sorumlu tutulması gerektiği görüşüne kendisinin de katıldığını ancak Facebook’un bölünmesi ile sosyal medyadaki nefret söylemlerinin ya da seçimlerde manipülasyon yapılması için yürütülen çalışmaların son bulmayacağını belirtti. Clegg’in yazısında Mark Zuckerberg’ün elinde bulundurduğu güce değinmemesi dikkat çekti. Mark Zuckerberg de Clegg ile benzer konulara değinen bir yazı yazarak, “Hughes’un yapmamızı önerdiği şeyler problemlerin çözülmesini sağlamayacak.” dedi.
Facebook ve şirkete bağlı diğer iletişim araçları Instagram, WhatsApp ve Facebook Messenger her ay 2,7 milyar kişi tarafından kullanılıyor. Kullanıcıların 2,1 milyarı bu uygulamalardan en az birini her gün kullanıyor. Bu da Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg’e tek bir kararla dünyanın yaklaşık üçte birini etkileme gücü veriyor.
Elon Musk’ın insan beynini bilgisayarlara bağlamak amacıyla kurduğu girişimi Neuralink’in planlanan 51 milyon Dolar’lık yatırım turunda 39 milyon Dolar yatırım topladığı açıklandı. Yatırımı yapan kişilerin geleneksel yatırım şirketleri mi yoksa Elon Musk ve diğer Neuralink çalışanları mı olduğu açıklanmadı. Şirket iki yıl önce de 27 milyon Dolar yatırım topladığını açıklamıştı. Çeşitli üniversitelerle birlikte çalışan Neuralink, Kaliforniya Davis Üniversitesinden bir laboratuvar ile primatlar üzerinde araştırma yapma konusunda anlaşmıştı.
New York Times geçtiğimiz Pazar yaptığı bir haberde, Rusya’yla ya da aşırı sağ gruplarla bağlantılı birkaç web sitesi ve sosyal medya hesabının AB seçimlerinin birkaç hafta önce politik ihtilaf yaratmak için yanlış bilgileri dolaşıma soktuğunu yazdı. AB soruşturmacılarının The Times’a yaptığı açıklamaya göre bahsi geçen kampanya, 2016 yılındaki ABD başkanlık seçimlerinde Rusya’dan yapılan saldırılarının özelliklerini paylaşıyor. İtalya ve Almanya’daki gruplar, Kremlin-yanlısı web sitelerinin ya da Demokratik Ulusal Komite sitesine giren Rus hacker’lar tarafından kullanılan paylaşım servislerinin elektronik imzasını taşıyor. Dezenformasyon Rusya’nın dış politika stratejisinin uzun zamandır bir parçası ve sosyal medya bu çabaların viral hale gelmesine izin veriyor. 2017 yılında Facebook, Rusya’nın ABD’deki başkanlık seçimlerinde sosyal ağı kullanarak Amerikan vatandaşları arasında huzursuzluk yarattığına dair kanıtları ortaya çıkarmıştı.
ABD’de Uber ve Lyft gibi servislerin en çok kullanıldığı şehirlerden San Francisco’da trafik sıkışıklığının 2010-2016 arasında yüzde 69 arttığını belirleyen araştırmacılar, bu artışının ne kadarının araç çağırma servislerinden kaynaklandığını belirlemek için bir simülasyon hazırladı. Simülasyonda Uber ve Lyft’in araçları trafikten çıkarıldığında, trafik sıkışıklığındaki artışın sadece yüzde 22 olduğu görüldü. Yani Uber ve Lyft yüzde 69’luk artışın yarısından fazlasında rol sahibi. Ancak Lyft’ten yapılan açıklamada çalışmanın turizm sebebiyle şehre aracıyla gelen kişileri ve Amazon gibi şirketlerin kargo araçlarını hesaba katmadığı için elde edilen sonuçların güvenilir olmadığını söyledi.
ABD ve Avrupa’dan yetkililerin yaptığı açıklamaya göre tüm dünyada on binlerce bilgisayarı etkileyen kötü amaçlı yazılımları üretip yaydığı tespit edilen 10 kişi doğu Avrupa’da yakalandı. Saldırganların yaydığı kötü amaçlı yazılımların aralarında hukuk şirketi, kilise, mobilya şirketi ve kumarhanenin de bulunduğu birçok işletmeyi ve özel bilgisayarı hedef aldığı belirtildi. Gerçekmiş gibi görünen e-postalara gizlenen yazılım, bu e-postaların açılması ile kurbanların bilgisayarına yükleniyor ve saldırganların bilgisayardaki banka hesaplarını kontrol etmesine imkan sağlıyor. Saldırganların bu şekilde 100 milyon Dolar’ın üzerinde para elde ettiğini ve bunları Bitcoin’e çevirdiği belirtildi. ABD saldırganların iadesini isteyip yıllarca bu işle uğraşmaktansa tutuklandıkları ülkelerde cezalarını çekmeleri için Gürcistan, Ukrayna ve Moldova ile anlaşma yoluna gitti.
Fransız televizyonu M6’nın hazırladığı bir belgeselde, Amazon’un Fransa’daki depolarında satılmayan bazı ürünlerin çöp olarak işlem gördüğü ve parçalandığı belgelendi. Depoya kimliğini gizleyerek giren gazeteci, kullanılabilir durumdaki ürünlerin sırf satılmadığı için bir parçalama alanına götürüldüğünü ve burada parçalandığını gösteren görüntüler kaydetti. Parçalanan ürünler arasında oyuncaklar, kitaplar hatta televizyonlar bulunuyor. Benzer bir çalışmayı İngiltere’de gerçekleştiren bir başka gazeteci de depodaki bir görevliye satılmayan ürünleri ne yaptıklarını sordu. Görevli bazı ürünleri geri gönderdiklerini bazılarını da parçaladıklarını söyledi. Amazon’dan yapılan açıklamada satılmayan ürünlerin bazı hayır kurumlarına verilerek ihtiyaç sahiplerine iletildiğini söyledi ama bu durumun tüm ürünler için geçerli olmadığı kesin.
Amazon satamadığı ürünlere ne yaptığını tam olarak açıklamak istemese de sattığı ürünler yeni yatırımlara dönüşmeye devam ediyor. Şirket Kentucky’de bir havaalanı kurmak için Cincinnati/Kuzey Kentucky Uluslararası Havaalanı içinde yaklaşık 4000 dönümlük bir araziyi 50 sene için kiraladı. Amazon, böylece nakliyat işlerinin daha büyük bölümünü şirket içinde çözebilecek. Projenin ne zaman başlayacağı henüz açıklanmasa da, havaalanının açıldığı zaman 2000’den fazla kişiye istihdam sağlayacağı tahmin ediliyor.
Bu haftanın en sarsıcı haberlerinden biri tüm dünyada bir milyarın üzerinde kullanıcısı olan mesajlaşma uygulaması WhatsApp’in İsrail menşeli istihbarat şirketi NSO Group tarafından hack’lenmesiydi. WhatsApp tarafından yapılan açıklamaya göre uygulamaya sızan bir casus yazılım, sizi WhatsApp üzerinden arayarak telefonunuzu ele geçirebiliyor. Casus yazılım uygulamada daha önce fark edilmeyen bir güvenlik açığı aracılığıyla telefonlara sızıyor ve telefonun arama, mesaj atma gibi işlevleriyle, kamera ve mikrofonuna da ulaşıp bunları uzaktan kullanabiliyor. Neyse ki uygulamayı güncellemek, kullanıcıları casus yazılımdan korumak için yeterli oluyor.
Her sektörde olduğu gibi internet fenomenleri arasında da cinsiyete göre gelir adaletsizliği yaşanıyor. Sosyal medya fenomenleri çoğunlukla kadınlardan oluşsa da sektördeki kadınların erkeklere göre daha az kazandığı belirlendi. Klear adlı sosyal medya menajerlik şirketi tarafından 2 bin 500 fenomen ile yapılan araştırmada sosyal medya üzerinden para kazanan kişilerin yüzde 75’inin kadın olduğu görüldü. Kadınların ve erkeklerin gönderi başına aldığı ücretlerde ise erkeklerin bariz üstünlüğü göze çarpıyor. Bir kadın fenomen, sponsorlu bir gönderi başına ortalama 351 Dolar kazanırken erkeklerde ise ortalama 459 Dolar olarak ölçüldü. Burada kadın fenomenler arasındaki rekabetin daha fazla olması da etkili olmuş olabilir. Erkeklere yönelik ürünler satan şirketler kendi ürünlerini tanıtacak erkek fenomen bulmakta zorlandığı için erkekler daha fazla kazanma şansı yakalayabilir. Bir diğer açıklama da diğer sektörlerde olduğu gibi kadınların emeğinin hak ettiği değeri görmemesi.
Kaliforniya Berkeley Üniversitesinden araştırmacılar, farklı kişilerin kriz anında ellerindeki silahları nasıl kullanacağını incelemek için bir savaş oyunu geliştirdi. SIGNAL adı verilen oyunda oyuncular tıpkı klasik strateji oyunlarında olduğu gibi belirli bir haritadaki bölgeleri ele geçirmeye çalışıyor. Oyuncular bu bölgelere askeri ya da sivil binalar dikebilir, rakip oyuncularla ticaret yapabilir ya da diğer ülkelere saldırabilir. Araştırmacılar, oyuncuların ellerindeki nükleer silahları hangi durumlarda ve ne şekilde kullandığını inceleyerek bu bilgileri gerçek hayatta yaşanabilecek nükleer krizleri öngörebilmek için kullanmak istiyorlar. SIGNAL 15 Mayıs’tan itibaren her çarşamba ve perşembe günü TSİ 23:00 – 03:00 saatleri arasında oynanabilecek. Oyunun popülerliğine bağlı olarak oyun süreleri uzatılabilir.
İnternet haberlerimizi acı bir haberle noktalıyoruz. Asla gülmeyen yüzüyle internet mimlerine konu olan ve yıllardır insanların internet üzerinde memnuniyetsizliklerini ifade etmelerine yardımcı olan ‘huysuz kedi’ (Grumpy Cat) 14 Mayıs Salı günü yaşamını yitirdi. 7 yaşında, idrar yolu enfeksiyonu sebebiyle hayata gözlerini yumdu. Grumpy Cat resmi Instagram hesabından yapılan duyuruda huysuz kedinin gülmeyen yüzünün tüm dünyada insanları güldürebildiği hatırlatıldı.
Özet Başlıkları
- Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
- Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
- Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
- Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
- Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.
Yorum Ekle