Haftanın Özeti: 201

Bilim, Yazılım, Donanım

Önceki bölümün son maddeleriyle alakalı olabilecek bir haber: Apple, Google, IBM gibi teknoloji devleri artık işe alımlarda diplomayla o kadar da ilgilenmiyor. Yani şirketler deneyim ve yetenekleri işe en çok uyan kişileri alıyor. Bunların çoğunun zaten üniversite diploması var ama bazılarının da yok ve bu bir sorun teşkil etmiyor. Google birkaç yıl önce, üniversite transkriptlerinin ve sınav sonuçlarının kişinin daha sonraki iş performansı konusunda değersiz yol göstericiler olduğunu kabul etmişti. IBM CEO’su Ginni Rometty, çoğu pozisyonda, iş kurslarının ve iş yerinde edinilen deneyimin dört yıllık üniversite eğitiminden daha değerli olduğunu söylüyor. Önemli olan kişinin neyi bildiği, bunu nasıl öğrendiği değil. Tabii efsanelere çok da kapılmamak gerek:

Avrupa’nın en büyük teknoloji etkinliklerinden IFA 2018 (Uluslararası Elektronik Ürünleri Fuarı) 31 Ağustos – 5 Eylül tarihleri arasında Berlin’de düzenleniyor. Merak edenler için Cnet‘in çok geniş kapsamlı bir fuar dosyası var. Kalem kalem fuarın öne çıkanlarını takip etmek için güzel bir kaynak. Video isteyenler için de Engadget‘in YouTube kanalı epey hareketli.

Apple’ın yeni iPhone modellerini tanıtacağı gün belli oldu. 12 Eylül’de buralar hep “iPhone çok bozdu“, “Ne gereği vardı ki“, “Ben böyle acayip telefon görmedim” yorumlarıyla dolacak.

Google’ın akıllı saatler için geliştirdiği ve ilk dönemde Android Wear olarak andığı işletim sistemi Wear OS yenilendi. Google Asistan‘la daha sıkı iş birliği, egzersiz koçu gibi özellikleri sunacak olan güncellemenin akıllı saat alanına heyecan getirip getirmeyeceğini zaman gösterecek.

Teknoloji yardımıyla hava olaylarını yönetmek, en azından küçük değişiklikler yapmak mümkün mü? Örneğin Volkswagen‘in Brezilya’daki üretim tesisini doludan korumak için bulutlara gönderdiği dolu topları yöre çiftçilerinin tepkisini çekmekten başka işe yarıyor mu? Dünya Meteoroloji Örgütü ve Hollandalı Meteorolog Jon Wieringa bu çabaların para ve zaman kaybından başka bir şey olmadığı görüşünde. Bulut tohumlama, yağış kontrolü konusunda daha etkili bir yöntem olarak göze çarpıyor. Bu yöntemde bulutların içine -genellikle küçük bir hava aracından- kimyasallar serpiştirilerek yağmur ya da kar yağması sağlanıyor. Dünyada 50’den fazla ülkede uygulanan bu yöntemi kimileri havalimanlarının etrafındaki sisi dağıtmak için, kimileri de yaz aylarında kuraklığın önüne geçmek için kullanıyor. Çin Tibet Platosu‘na yağmur yağdırmak için dünyanın en büyük bulut tohumlama projesini uyguluyor. Alanın büyüklüğü düşünülünce Çin’in yapmaya çalıştığı şey iklimi komple değiştirmek de denilebilir. Böyle çalışmalar yapılıyor elbette ama olay henüz şiddetli yağışları dış güçlere bağlayacak boyutta değil.

Robotlar günlük hayatımıza biraz daha giriyor ama onları konuşurken duymak hala garip geliyor. Hele ki robotunuz “Hacker’lar merhaba diyor” derse işte o zaman kabus başlamış demektir. Washington Üniversitesi araştırmacılarının geliştirdiği Herb2 adlı robotun ‘ağzından’ bu sözler döküldü. Ona bu cümleyi söyletenler ise Brown Üniversitesi‘nden araştırmacılardı. Brown ekibinin çıkış noktası ise oldukça basit: Robotları hacklemek çok kolay! Birçok robot geliştiricisi, değerli zaman ve kaynaklardan tasarruf etmek için Robot İşletim Sistemi (ROS) adlı açık kaynaklı bir yazılım kütüphanesini kullanıyor. Bu da onları kolay hedef haline getiriyor. Brown ekibinin Herb2’yu kolayca alt edebilmesi tüm dünyadaki robot üreticileri için bir uyarı olmalı ancak bazı uzmanlar bunun da işe yarayacağından emin değil. Bilgisayar Bilimcisi George Clark, Wired‘a yaptığı açıklamada şöyle diyor: “Kimse bu ürünlerin güvenliğini düşünmüyor. Herkes bir an önce kendi ürününü piyasaya sunmak istiyor, özellikle de araştırma ortamındakiler. Benim endişem bu durumun endüstriyel tarafa ya da tüketici pazarına taşınması.”

Bir grup profesyonel e-spor oyuncusu dünyanın en gelişmiş yapay zeka algoritmalarından birini Dota 2‘de alt etmeyi başardı. Kanada’nın Vencouver şehrinde düzenlenen Uluslararası Dota 2 Şampiyonası‘nda gerçekleşen maç, insanların hala karmaşık görevlerde yapay zekadan daha başarılı olduğunu gösterdi. Algoritmalar daha önce, daha düşük seviyedeki oyuncuları yenmeyi başarmıştı. Dota 2 yapay zeka için zorlayıcı çünkü karmaşık, takım çalışması gerektiriyor ve zaman içinde şekilleniyor.

İnsanları hayvanlardan ayıran şeyin ne olduğu asırlardır tartışılıyor. Baş parmaklarımızı etkili bir şekilde kullanabilmemiz ve dil sayesinde bilgi aktarabilmemiz bizi çoğu hayvandan ayıran önemli özellikler. Ayrıca “İnsan düşünen hayvandır” gibi bir yaklaşım da söz konusu ancak diğer hayvanların da bizim gibi beyinleri olduğunu ve bu organı etkili şekilde kullandıklarını biliyoruz. Bilimciler insan beynini diğer canlılarınkinden farklı kılan özellikleri araştırırken daha önce başka bir canlıda görülmeyen bir hücre keşfetti. Yeni hücre, uluslararası bir araştırma ekibi tarafından, ölümü gerçekleşmiş beyin dokusu örneklerinde, korteksin üst tabakasında keşfedildi. Beynin bu bölgesinin insan bilinci ve diğer yüksek fonksiyonlardan sorumlu olduğu biliniyor. Hücreye şekli sebebiyle kuşburnu hücresi adı verildi.

Kuzey Carolina Üniversitesi‘nden araştırmacılar, içerdiği probiyotik nedeniyle bağışıklık sistemini güçlendiren bebek kakasını yeniden dönüşüme sokmak için çalışma yürütüyor. Bu cümleden rahatsız olanlar videoyu izlemeden son maddeye atlayabilir.

İngiltere Kent Üniversitesi araştırmacıları, dinozorların neden bu kadar farklı çeşit ve şekle sahip olduğunu açıklayan genetik sırrı ortaya çıkardı. Genetik çeşitlilik dinozorların değişen çevreye hızla uyum sağlamasını ve buna göre evrimleşmesini sağladı. Dinozorların bugünkü en yakın akrabaları kuşlar ve kaplumbağalardan faydalanılan çalışmaya göre işin sırrı kromozom sayılarının fazlalığında. Çok fazla kromozom sahibi olmak dinozorların genlerini diğer hayvan türlerine göre daha fazla karıştırabildiği anlamına geliyor. Bu karıştırma işlemi onların daha hızlı evrim geçirmesine ve gezegen değiştikçe hayatta kalabilmesine yardımcı oluyor. Tabii -yaygın kanıya göre- meteor çarpmasına karşı bir savunma sistemi geliştirmek için yeterli değil bunlar.

Meteor demişken 28 Ağustos gecesi Avustralya’nın batısında kaydedilen meteor geçişi görüntülerine göz atabiliriz:

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.