Haftanın Özeti: 188

İnternet, Girişimler

Uzun süredir tartışmaların odağında olan Uber için Türkiye’de işler pek yolunda gitmiyor. Özellikle bu yılın başından beri “Uber aracı saldırıya uğradı” haberleri gündemden hiç eksik olmuyor. İstanbul’da yılın ilk 5 ayında yapılan trafik denetimlerinde 6 bin 295 sürücüye 18 milyon 922 bin TL ceza kesildi. Hükümet tarafından yapılan yönetmelik değişikliği sonrası faaliyetleri zora giren şirket bir açıklama yaptı ve şu sözlere yer verdi: Türkiye’deki şehirlerin ulaşım seçeneklerini geliştirmek amacıyla tüm ilgili yerel paydaşlarla iş birliği içinde çalışmak istiyoruz ve uzun vadeli sadık bir iş ortağı olarak Türkiye’ye sonuna kadar bağlıyız.” 1 Haziran akşamı halk otobüsçüleri iftar yemeğinde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Bir de Uber muber diye bir şey çıkmış. O iş bitti, artık öyle bir şey yok” diyerek mevzuya noktayı koydu. Bu arada, yılın ilk çeyreğinde 2,5 milyar Dolar gelir elde eden Uber, 2019’da halka açılmayı planladığını açıkladı.

2012 yılında İstanbul’da kurulan mobil oyun şirketi Gram Games, 250 milyon Dolar karşılığında alanının en büyüklerinden olan Zynga’ya satıldı. İstanbul ve Londra’da 77 kişilik ekibiyle faaliyet gösteren şirket, Merge Dragons, Six ve 1010 adlı oyunlarıyla tanınıyor. Günlük 3 milyon aktif kullanıcıya sahip olan Gram Games’in ücretsiz oyunları 170 milyondan fazla kez indirildi. Zynga geçtiğimiz yıl da yine Türkiye merkezli Peak Games’in bir bölümünü 100 milyon Dolar’a satın almıştı.

Facebook’un sahte haberlerin platform içinde yayılmasını önlemek için 10’dan fazla ülkede uyguladığı üçüncü taraf haber doğrulama programı, Türkiye’de teyit.org iş birliğiyle hayata geçiyor. 2016 yılında başlayan program, bugüne kadar Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Almanya, Hollanda, İtalya, Filipinler, Meksika, Brezilya, Endonezya, Kolombiya, Hindistan, Arjantin ve İrlanda’daki doğrulama organizasyonlarıyla iş birliği içerisinde uygulanmaya başlamıştı.

8 milyon nüfuslu Asya ülkesi Papua Yeni Gine, Facebook’u bir aylığına kapatma kararı aldığını açıkladı. Bu süre zarfında Facebook’taki pornografi ve yalan haber gibi tartışmalı içerikleri inceleyeceklerini duyuran hükümet ayrıca yerli bir alternatif geliştirmeyi de planlıyor. Ülkede Facebook kullananların oranı sadece yüzde 12. Bu yüzden söz konusu yasağın aşırı tepki görmesi beklenmiyor.

Doğu Afrika ülkesi Uganda ise adeta el yükselterek, bundan böyle sosyal medya kullanım vergisi toplanacağını duyurdu. Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım sitelerinin yanı sıra WhatsApp gibi mesajlaşma servisleri için de günlük 200 Şilin (yaklaşık 25 Kuruş) vergi uygulanacak. Kişi başına düşen yıllık gelirin yaklaşık 3 bin TL civarı olduğu göz önünde bulundurulunca iş daha da ciddileşiyor. Uganda Başkanı Yoweri Museveni sosyal medya kullanımının dedikoduyu artırdığını düşünüyor. 2016’daki seçimlerden önce sosyal ağların erişime engellendiğini söylemeye gerek yoktur sanırım. Kanun 1 Temmuz‘da yürürlüğe girecek ama vergilerin nasıl toplanacağı henüz soru işareti.

Ünlü risk sermayedarı Mary Meeker, her yıl yayınladığı internet trendleri raporunun 2018 sürümünü paylaştı. Rapordan bir bölüm: “Abonelik sistemine ilgi artıyor. Netflix geçtiğimiz yıla göre yüzde 25, New York Times yüzde 43, Spotify da yüzde 48 daha fazla aboneye sahip. Ücretsiz sunulan hizmetler, kullanıcıların abone olma ihtimalini de artırıyor.” Öne çıkan başlıklarla ilgili özet niteliğinde derlemeyi şurada bulabilirsiniz.

Sosyal medyanın gelişimiyle beraber, haber sitelerinin ve televizyon kanallarının haberi ilk veren olma yarışı daha da kızıştı. Kimi zaman bu uğurda haberi teyit etme kuralının çiğnendiğini de görüyoruz. 2008’de Japonya’da kurulan JX Press adlı sitenin bu yarışta yeni bir silahı var: Yapay zeka. Sosyal medyayı tarayan ve sıradan kullanıcıların son dakika paylaşımlarını analiz eden teknoloji, işe yarar bir şey bulduğunda editöre ihtiyaç duymadan haberi düzenleyip dolaşıma sokuyor. Tokyo merkezli şirketin 24 çalışanı var ve bunların üçte ikisi mühendis. Muhabire ihtiyaç duyulmuyor. Evet, meşhur yapay zeka haberciler için de geliyor.

Birkaç hafta önce ABD’nin Oregon şehrinde bir kadın, eşinin iş arkadaşından gelen telefonla şaşkına döndü. Telefonun ucundaki kişi, Amazon Echo akıllı hoparlörlerinin konuşmalarını kaydettiğini ve kendisine gönderdiğini söyledi. Ne kadın, ne de eşi Amazon Echo‘ya böyle bir şey yapması için talimat vermişti. Echo da böyle bir eylem gerçekleştirdiğine dair hiçbir uyarıda bulunmadı. Durumu Amazon‘a bildiren kadın, şirketin olayı tamamen doğruladığını ve defalarca özür dilediğini söylüyor. Şirket her ne kadar kullanıcılarının mahremiyetine önem verdiğini vurgulasa da geçtiğimiz ay aldığı patent durumu karmaşıklaştırıyor. Patente göre bu cihazlar ya da evinizdeki herhangi bir mikrofon, günlük konuşmalarımızı analiz ederek reklam önerilerine çevirebilecek.

Bir izinsiz bilgi paylaşma haberi de Hindistan‘dan geldi. Ülkenin en popüler dijital cüzdanı Paytm‘in kullanıcı bilgilerini devletle paylaştığı iddia edildi. 230 milyondan fazla kullanıcısı olan şirketin başkan yardımcısı Ajay Shekhar Sharma, verilerin güvende olduğunu, sadece ‘suça karışan bir grubun’ bilgilerinin hükümet yetkilileriyle paylaşıldığını söyledi. 2010’da kurulan Paytm’in güncel değeri yaklaşık 8 milyar Dolar.

Herkes ödemelerini banka kartıyla yaparsa, kimse nakit kullanmazsa sokak müzisyenlerine nasıl para vereceğiz? Londra bu soruna çözüm olarak sokak müzisyenlerinin temassız ödeme alabilmesi için özel terminaller tahsis ediyor. Proje geçtiğimiz hafta sonu şehrin belediye başkanı Sadiq Khan tarafından, 32 farklı noktada hizmete  sunuldu. Kart okuyucuların ödeme almak için bir akıllı telefona ya da tablete ihtiyacı var. Bağışların miktarı sokak sanatçısı tarafından ayarlanabiliyor. Temassız kartlar, akıllı telefonlar ve saatlerle bağış yapmak mümkün. Öte yandan, şehirden nakit paranın uzaklaşması halinde toplumun yoksul kesiminin önüne bir engel daha koyulacağını düşünen uzmanlar da var. Banka hesabınız ya da internet erişiminiz yoksa bu nakitsiz dünyada hayat sizin için daha da zor olmaz mı?

Cisco‘nun siber istihbarat birimi, 54 farklı ülkede en az 500 bin modem ve depolama aygıtının karmaşık bir zararlı yazılım içerdiğini tespit etti. Ekip bu yazılımın Rus hükümeti tarafından Ukrayna’ya siber saldırı gerçekleştirmek için geliştirildiğini düşünüyor. VPN Filter adlı yazılımın en son saldırısı Rusya’nın önceki siber saldırılarındaki kodun aynısını kullanıyor. Yapılan açıklamada “Bu tehlikeye karşı savunma yapmak, etkilenen cihazların doğası gereği oldukça güç. Çoğu direkt olarak internete bağlı. Potansiyel saldırganlara karşı arada hiçbir güvenlik cihazı ya da hizmeti bulunmuyor. Bu güçlük, ortalama bir kullanıcının düzeltemeyeceği güvenlik açıkları bulunması sebebiyle daha vahim bir hal alıyor” ifadelerine yer verildi.

Unutulma hakkı 2014’te Avrupa’nın en yüksek mahkemesince kabul edilmişti. Kanuna göre isteyen herkes, hakkında internette bulunan ve yanlış, yetersiz, alakasız ya da aşırı bilgiler içeren sayfaların arama sonuçlarından çıkarılmasını talep edebiliyor. Doğruluk payı varsa eğer, Google istekleri yerine getirmek zorunda. Google’ın son şeffaflık raporuna göre 2014’ten bu yana 655 binin üzerinde talep alındı. Bu taleplerde toplamda 2,5 milyon linkin arama sonuçlarından çıkarılması istendi. Şirket bu linklerin yüzde 43,4’ünü kaldırmayı kabul etti. Toplamda taleplerin yarısının arkasında Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık vatandaşları var. Bu kişilerin sadece yüzde 0,25’ini oluşturan bin kişilik bir grup ise tüm taleplerin yüzde 15’ini gerçekleştirdi.

Oyun dünyasının kilometre taşlarından biri olan Atari‘nin kurucularından Ted Dabney 81 yaşında hayatını kaybetti. Bir süredir kanser tedavisi gören Dabney’in Computer Space oyunuyla 1971’de başlayan Atari yolculuğu, kurucu ortağı Nolan Bushnell ile anlaşmazlığa düşmesiyle noktalanmış ama oyunseverlerin gözündeki saygınlığı devam etmişti.

Bir süre önce başladığımız ve alanında uzman kişilere 4 soru sorup net ve kısa cevaplar aldığımız Gözden Kaçanlar serimizin yeni konuğu, Webrazzi‘den ve “Türkiye’nin İnternet Girişimleri” adlı kitap projesinden tanıdığımız Fırat Demirel oldu. Kendisine, girişimciliğin ilk adımlarında yapılan hataları, göz ardı edilen gerçekleri sorduk. Yolun başındakilere faydalı olabilecek birkaç ipucu bulabilirsiniz.

Girişimcinin en büyük ihtiyaçlarından biri de şüphesiz ki yol gösterici. Teknoloji odaklı girişimleri desteklemek için kurulan Workup da bu yol göstericilerden biri. Ürün ve pazar uyumu için ihtiyaç duyulan finansal kaynaklara erişim dahil her alanda destek sağlayan programa dahil olanlar otomatikman Kolektif House üyesi de oluyor. Zaman aralığı olmaksızın, her an başvuru yapılabiliyor. Araştırma ve müşteri geliştirme, basit finans ve muhasebe, gelir modelleri, pazarlama gibi farklı eğitimler de sunan Workup’ın sağladığı imkanlar kabaca şöyle:

• Ürün ve iş geliştirme danışmanlığı.
• Teknik ve altyapı desteği.
• Muhasebe ve mali müşavirlik.
• Hukuk danışmanlığı.
• Kolektif House üyeliği.
• Uzman ve mentor desteği.
• Melek yatırımcı bağlantıları.
• İş bağlantıları.
• Eğitimler.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.