Haftanın Özeti: 218

Bilim, Yazılım, Donanım

Lux Research adlı teknolojik danışmanlık şirketi 2019’a damga vuracağını düşündüğü teknolojileri sıraladı. Bu özeti takip edenlerin yabancısı olmadığı öngörülerdir muhtemelen ama derli toplu bir liste olduğu için buraya da not edelim. Detaylarını Fortune’da bulabilirsiniz.

• Yapay zeka ve makine öğrenimi.
• Giyilebilir teknolojiler.
• 3D yazıcılar.
• Gen mühendisliği.
• Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik.
• Hızlı akü şarj teknolojisi.
• Grafen ve 2D malzemeler.
• Dronlar.
• Hassas tıp.
• Perovskit kullanılan güneş panelleri.
• Doğal dil işleme.
• Üretken tasarım.
• Adrese teslim hizmetleri.
• Blok zinciri.
• Mikrobiyom, 5G, malzeme teknolojileri gibi diğer alanlar.

CNBC’nin de 2019’a dair bazı beklentileri var:

Önümüzdeki yıl en çok konuşacağımız konulardan biri şüphesiz ki 5G teknolojisi olacak. Bu teknolojinin tek getirisi ‘daha hızlı video indirme deneyimi’ olmayacak tabii. İçinde gelecek geçen cümlelerde sıkça sözünü ettiğimiz akıllı şehirler, sürücüsüz otomobiller ve robotlar gibi pek çok yeniliğin ‘yakıtı’ 5G olacak.

The Verge ekibi 2018’de ortaya çıkan teknolojik cihazlar arasından en beğendiklerini derledi:

Robotlar sayesinde gerçekleşecek yeni bir teknoloji patlamasına şahitlik edeceğimiz kesin. Artık robotlarla savaşacağız, robotlar sayesinde hayatta kalacağız; robotlar bizim yerimize çalışacak, alışveriş yapacak ve ev işlerine koşturacak. Yıl boyunca pek çok kez bahsettiğimiz üzere, yeni dönem pek çok olumlu ve olumsuz gelişmeyi beraberinde getirecek. Bilgilerinizin üzerinden şöyle bir geçmek isterseniz şurada bir durum analizi var.

Peki Türkiye robot çağına hazır mı? DW Türkçe bu sorunun cevabını aramış:

Bu arada yapay zekanın cezai sorumluluklarına kafa yoruyorsanız, Türk Ceza Hukuku Derneği tarafından 7 Ocak’ta İstanbul Barosu Konferans Salonu’nda düzenlenecek olan bu etkinlik ilginizi çekebilir.

TCHD ve İstanbul Barosu işbirliğinde düzenlenen 2019'un ilk #PazartesiForumları'nda, “Yapay Zeka ve Robot Eylemlerinden Doğan Cezai Sorumluluk” konuşulacak. Prof. Dr. Serap Keskin Kiziroğlu'nun yöneteceği Forumda, Av. M. Gökhan Ahi konuşacak. #yapayzeka https://t.co/zXDsowBV4l pic.twitter.com/oOADkajylX

— Türk Ceza Hukuku Derneği (@TchdOrgTr) December 25, 2018

Yapay zeka hemen her alanda olduğu gibi sağlıkta da kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladı. The Next Web’e göre önümüzdeki yıllarda şu 3 alanda yapay zekanın yükselişine şahit olacağız:

• Tıbbi görüntüleme sistemleriyle yapay zekayı birleştiren girişimler yatırım almaya devam edecek.
• Sağlık alanında yaşanan iletişimsizlik sorunu yapay zeka sayesinde azalacak.
• Dozaj belirleme sürecindeki hatalar yapay zeka ile minimuma indirilecek.

Sokakta kişisel alana yeterli saygıyı gösterdiğimiz pek söylenemez. Hollanda’da bulunan bir tren istasyonundaki yayaların hareketlerini inceleyen bilimciler, diğer yayalara çarpmadan yürümek için arada en az 75 santimetrelik mesafe bırakmamız gerektiği sonucuna vardı. 6 ay süren ve yaklaşık 5 milyon kişinin hareketlerini inceleyen çalışmanın bir sonraki adımı -elbette- kalabalık bir alandaki yaya hareketleri tahmin edebilen bir bilgisayar modeli geliştirmek ve onu eğitmek olacak.

İrlanda’da uzun zamandır iyileştirici özellikleri olduğu düşünülen bir toprağı inceleyen araştırmacılar, antibiyotiklere dayanıklılık gösteren 4 adet süper bakteriye karşı etkili olan bir bakteri türü keşfetti. Streptomyces sp. myrophorea adı verilen bakterinin bulunduğu toprağın, yıllardır diş ağrısından boğaz ve boyun enfeksiyonlarına kadar birçok hastalık için ilaç niyetine kullanıldığı belirtildi. İlginç bir şekilde, bin 500 yıl önce bu bölgede, dönemin din adamları ve şifacıları olarak bilinen Druid’lerin yaşadığı biliniyor. Antibiyotik dirençli süper bakterilerin 2050’ye kadar sadece Avrupa’da 1,3 milyon kişinin ölümüne sebep olabileceği düşünülüyor. Henüz yeni türdeki hangi bileşenin patojenlerin büyümesini engellediği tespit edilemedi ancak ekip araştırmalarını sürdürüyor.

Japonya’da öğrencilerin görme yeteneği kötüleşiyor ve hükümet bunun suçlusunun akıllı telefonlar olduğunu düşünüyor. Okullarda yapılan araştırmalar, 1.0 (normal) görüş skoruna sahip olmayan öğrenci sayısının tüm zamanların en üst seviyesine çıktığını gösteriyor. Lise öğrencilerinde 1.0 skoruna erişemeyenlerin oranının yüzde 67, ilkokul öğrencilerinde ise yüzde 34 olduğu belirlendi. Japonya dünyanın en büyük üçüncü oyun pazarı. Mobil oyunlar ülkede oldukça popüler. Yine de uzun süre ekrana bakmanın görüş bozukluğuna yol açtığı kanıtlanmış bir gerçek değil. Dünyanın en büyük oyun pazarı Çin de çocukların gözlerini korumak için bir eylem planı hazırladığını duyurmuştu. Dünya Sağlık Örgütü’nün, çocuklarda en yüksek miyop oranının Çin’de görüldüğüne dair raporu da bu eylem planında etkili oldu.

Küçük bir magazin haberi sıkıştıralım araya. 186 milyon günlük aktif kullanıcısı olan Snapchat’in kurucusu Evan Spiegel ve eşi Miranda Kerr, (Kerr’in ilk evliliğinden olan) 7 yaşındaki çocuklarının akıllı telefon ve tablet kullanımına sınırlama getirmiş. Çocuğun haftada bir buçuk saat ekrana bakmasını yeterli bulan Spiegel’in küçükken televizyon izleme izninin olmadığını da yine bu haberden öğrenmiş olduk. Apple CEO’su Tim Cook ve Microsoft Kurucusu Bill Gates’in de çocuklar için benzer kısıtlamalara sıcak baktığını biliyoruz.

Satürn’ü, ikonik halkaları olmadan düşünmek çok zor ama aslında bu halkalar gezegenin ‘sabit’ bir özelliği değil. Bir gün o da havalı halkalarından vazgeçerek diğer gezegenler gibi olacak. NASA’nın yaptığı yeni bir çalışma halkaların tahmin edilenden çok daha önce yok olacağını gösteriyor. Satürn’ün 4 milyar yıl önce, Güneş Sistemi ile birlikte oluştuğu düşünülüyor. Halkaların ise çok daha yakın bir geçmişte oluşmuş olabileceği tahmin ediliyor. Kesin olarak bildiğimiz şey ise halkaların çoğunlukla buz halindeki sudan oluştuğu. Halkalardaki parçacıklar Satürn’ün kütle çekim kuvvetiyle gezegene doğru çekiliyor. Aynı zamanda yörüngedeki hızları sebebiyle de dışa doğru itiliyorlar. Bu iki güç arasındaki denge halkaların yerinde durmasını sağlıyor. Eldeki veriler, halkaların muhtemelen 100 milyon yıldan daha kısa süredir orada olduğunu gösteriyor. Güneş’in morötesi ışınları ve yakınlardaki plazma bulutları sebebiyle halkalardaki buz parçaları elektrik yüklü hale geliyor. Bu da parçacıkların Satürn’ün manyetik alanı tarafından çekilmesine ve yağmur gibi gezegene yağmasına sebep oluyor. Yapılan son çalışmalar, söz konusu halkaların 100 milyon yıl içinde biteceğini öngörüyor.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.