Haftanın Özeti: 184

Bilim, Yazılım, Donanım

Bundan sadece 6 ay önce, Kasım 2017’de piyasaya sürülen iPhone X, yüksek fiyatı sebebiyle beklenen ilgiyi toplayamadı. Bankacılık grubu Mirabaud‘un başkan yardımcısı Neil Campling, yatırımcılar için hazırladığı raporda bu modelin artık üretilmeyeceğini belirtti. CNBC tarafından sızdırılan yazıda “Müşteriler yüksek fiyatlı akıllı telefonlara sırtını dönüyor” ifadelerine yer verilirken bu modelin satışlarına devam edileceği ancak yeni bir seri üretilmeyeceği öngörüldü.

Sanal gerçeklik denilince akla ilk gelen markalardan olan Oculus‘un geçen yıl tanıttığı kablosuz Oculus Go, aralarında Türkiye’nin olmadığı 23 ülkede satışa sunuldu. Akıllı telefona veya bilgisayara ihtiyaç duymayan sanal gerçeklik gözlüğünün fiyatı 199 Dolar‘dan başlıyor.
https://www.youtube.com//watch?v=momqQl-9-tg
Sanal gerçeklikteki fiziksel geri bildirim eksikliğine çözüm üretmek isteyen Disney Research araştırmacıları, Force Jacket (güç ceketi) adında bir ürün geliştirdi. Güç ceketi basınç ve gücü taklit etmek için şişirilebilen bölmelerden oluşuyor. Bu bölmelerin farklı hız ve şiddette şişirilmesi ve söndürülmesiyle birbirinden farklı birçok his taklit edilebiliyor. Bugüne kadar dokunsal geri bildirim aslında temas motoru kullanan pek çok sanal gerçeklik çalışmasında titreşimlerle sağlanıyordu. https://youtu.be/5BOFHEow608 Anılarda yer eden ve orada kaldığı düşünülen Atari, yeni oyun konsoluyla günümüze de nüfuz etmeyi planlıyor. Indiegogo‘da 30 Mayıs’ta ön siparişe sunulacak olan Atari VCS 4K çözünürlükle gelecek. 199 Dolar fiyatla sipariş edilebilecek olan konsolun içinde eski ve yeni oyunlar olacak. Piyasaya çıkış tarihi olarak ise 2019 baharı işaret ediliyor.

ABD Savunma Bakanlığı, araçlarla yapılan terör saldırılarını engellemek için, onların elektronik aksamını hedef alan yeni bir teknoloji geliştirdi. Pentagon’un Ölümcül Olmayan Silahlar Programı bünyesinde geliştirilen teknoloji, araçlara güçlü radyo frekansları göndererek elektronik aksamı çalışmaz hale getiriyor ve onları durduruyor.
https://www.youtube.com//watch?v=H-tNhWSLufA
Yüz tanıma teknolojileri, bazı durumlarda mahremiyet açısından ciddi sorunlar oluştursa da iyi niyetli kişilerin elinde büyük birer nimete dönüşebiliyor. Hindistan‘da geçtiğimiz ay yapılan bir çalışmada Yeni Delhi polisi, binlerce kayıp çocuğun yerini yüz tanıma teknolojisi sayesinde tespit etti. Benzer bir yöntemi Avustralya‘da kayıp insanlar odağında faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu da izliyor. Facebook’un fotoğraflarda yer alan kişileri otomatik olarak algılayıp etiketlemek için kişilerden izin istemesini bir fırsat olarak gören MPAN adlı kuruluş, Invisible Friends (Görünmez Arkadaşlar) adlı bir program başlattı. Program dahilinde, kayıp kişiler için Facebook profilleri açıldı ve başkalarının yüklediği halka açık fotoğraflarda bu kişilerin yüzünün algılanması halinde bildirim gelmesi için gerekli ayarlar yapıldı.

Robot kelimesi, ilk olarak 1921’deki Karel Čapek‘in bilim kurgu oyunu R.U.R.’de insan benzeri makineleri tanımlamak için kullanılmıştı. Bu terim, kölelik anlamına gelen Çek sözcüğü robotadan türetilmişti. Robot bilimi, son 15 yılda katlanarak ilerledi ancak tüm bu gelişmelere rağmen, bir robot devriminden biraz uzaktayız. Şurada robotun yakın dönem yolculuğuna göz atabilirsiniz.
https://www.youtube.com//watch?v=MCAyG8jerBU
2015’te gelişmiş ülkelerde her 10 bin çalışana ortalama 66 robot düşerken 2016’da bu rakam 74’e çıktı. Avrupa, her 10 bin insan çalışana karşılık ortalama 99 robotla tüm dünyada başı çekiyor. Amerika kıtasında bu rakam 84 olurken Asya’da ise 63 ile ortalamanın altında. Robotlaşma alanında en hızlı büyüyen ülkelerden biri Çin. Ancak Çin’in ya da diğer herhangi bir ülkenin rakamları, Güney Kore ile karşılaştırıldığında oldukça sönük kalıyor. Zira Güney Kore’de 2016 yılı itibarıyla her 10 bin çalışana ortalama 631 robot düşüyordu. Türkiye‘de ise bu rakamın 23 olduğu görülüyor.

Çin’de Hangzhou Zhongheng Electric adlı şirkette işçilerin güvenlik amacıyla kullandığı baretlere yerleştirilen EEG cihazları, beyin dalgalarını okuyarak onların duygu durumunu belirlemeye çalışıyor. Şirket bu uygulamanın amacının, duygu durumundaki ani değişiklikleri fark ederek işçilerin çalışma alanında depresyon, anksiyete ya da öfke gibi sorunlar yaşamasının önüne geçmek olduğunu söylüyor. Devlet destekli bir projenin ürünü olan bu uygulamanın tek bir şirketle sınırlı kalmadığı, Çin’de pek çok özel şirket ve devlet kurumu tarafından da kullanıldığı ifade ediliyor.

Beyinle uğraşan birileri daha var. UC Berkeley‘den bilimciler anı ve duygulara holografik düzenleme yapmanın yolunu buldu. Nöronların kontrol edilerek beyin aktivitelerinin kopyalanıp yapıştırılabileceğine inanan araştırmacılar bu yöntemi geliştirebilirse zaten bir sonraki adım Eternal Sunshine of the Spotless Mind.
https://www.youtube.com//watch?v=SrOjJBjkH_w
MIT araştırmacıları, insanların uykuya dalmadan hemen önce akıllarından geçen fikirleri kaydetmenin bir yolunu bulmaya çalışıyor. Dormio adı verilen cihaz, uyku halinden önce aklımıza gelen yaratıcı fikirleri kaydetmemizi ve daha sonra dinleyebilmemizi sağlamayı amaçlıyor.
https://www.youtube.com//watch?v=joYEbU2R57Q
Her yeni teknolojinin işinizi çok büyüteceğini, o teknolojiyi kullanmazsanız da yok olup gideceğinizi sıkça duyarsınız. Blok zinciri de onlardan biri. Dünya Ekonomik Forumu, işini blok zinciriyle büyütmeyi planlayanlar veya en azından aklından şöyle bir geçirenler için küçük bir rehber hazırlamış. Ana soru şu: Blok zinciri kendi işim için geçerli mi? Aşağıdaki görselde bu sorunun cevabı verilmeye çalışılmış.

Bilimciler neden bazı insanların saçlarının yer yer beyazladığı ya da derilerinde renksiz bölgeler oluştuğu konusunda açıklama elde ettiklerini düşünüyor. Vitiligo (akderi) adı verilen bu rahatsızlığın sebebinin vücuda renk veren melanin pigmentinin salgılanmasını sağlayan bir genin aynı zamanda vücudun bağışıklık sisteminin çalışmasına etki etmesi olarak gösteriliyor. Bazı kişilerin stresli bir sürecin ardından saçlarının hızla beyazlamasının da bu ilişkiyle açıklanabileceği düşünülüyor. Geçtiğimiz 150 yıl içinde ortalama boyumuz 10 santimetre uzadı. Ortalama yaşam süremiz ise modern tıpta yaşanan gelişmeler sayesinde, sadece 65 yıl içinde 20 yıl arttı. Kısa sürede yaşadığımız bu gelişmeler bin yıl içinde ne gibi bir hal alacak? AsapSCIENCE ekibi bugünün en heyecan verici bilimsel gelişmelerini inceleyerek türümüzün geleceği hakkında tahminlerde bulundu.
https://www.youtube.com//watch?v=Cs1uud8HiCQ
Uyku düzeninden yoksun bir gece kuşu iseniz yukarıdaki gelişmeler sizi pek ilgilendirmiyor olabilir. Gece geç saatlere kadar oturup sabahları yataktan sürünerek çıkanların, güneş batınca yatıp doğunca kalkanlara göre daha az yaşadığı ortaya çıktı. İngiltere’de 430 binden fazla kişiyle, 6 buçuk yılda yapılan araştırmada ‘gece kuşlarının‘ ölüm riskinin yüzde 10 daha fazla olduğu görüldü. “Yüzde 10 bir şey değilmiş” dediğinizi duyar gibiyim. Öte yandan günde 4 saat uykunun gayet yeterli olduğunu, bu sayede günü daha uzun yaşadığını iddia edenler de var. Oturup etraflıca hesap yapmak gerek.
https://www.youtube.com//watch?v=6yVLf_yE8Ug
2013’te laboratuvarda üretilen etle yapılan ilk hamburgerin maliyeti 325 bin Dolar‘dı. Bu maliyet hızla düşüyor. İsrail merkezli Future Meat Technologies adlı girişim, ilk ürünlerini bu yılın sonunda satmaya başlamayı planlıyor. Girişimin maliyetleri hala yüksek. Laboratuvarda üretilen bir pound (450 gram) etin maliyeti 363 Dolar. 2020’ye kadar bu rakamın pound başına 2,30 ila 4,50 Dolar arasına kadar düşmesi bekleniyor. Öte yandan sektörün bir başka büyük oyuncusu Memphis Meats, laboratuvarda tek biyopsiyle 10 bin inek değerindeki etin üretilebileceğini ve bu sayede 2021’de maliyetin olması istenen seviyeye ineceğini düşünüyor.
https://www.youtube.com//watch?v=tKLNkQYmOng
Microsoft Kurucusu Bill Gates bu kez farklı bir konuyla karşımıza çıktı. Kötü niyetli insanlar tarafından laboratuvarda üretilebilecek bulaşıcı hastalıklara dikkat çeken Gates, dünyanın böyle bir salgınla savaşmaya hazır olmadığını vurguladı. Gates’e göre bu senaryoda 6 ay içinde 30 milyon kişinin ölmesi sürpriz olmayacak.
https://www.youtube.com//watch?v=9afTl9z5JHQ