Haftanın Özeti: 220

Genel Gündem

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından il düzeyinde yapılan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) hesaplamalarına göre 2017 yılında İstanbul 970 milyar 189 milyon TL ile toplam GSYH’den yüzde 31,2 pay aldı. Rapordan notlar:

• İstanbul’u 280 milyar 581 milyon TL ve yüzde 9,0 payla Ankara, 191 milyar 468 milyon TL ve yüzde 6,2 payla İzmir izledi.
• Son üç sırada 2 milyar 787 milyon TL ile Tunceli, 2 milyar 276 milyon TL ile Ardahan ve 1 milyar 812 milyon TL ile Bayburt yer aldı.
• Kişi başına GSYH’de 2017 yılında, İstanbul 65 bin 41 TL ile ilk sırada yer aldı. Onu 64 bin 659 TL ile Kocaeli ve 52 bin TL ile Ankara izledi.
• Kişi başına GSYH, 2017 yılında 10 il için Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti.

Ipsos tarafından düzenlenen ve biten yılı değerlendirip gelen yılın iklimi konusunda bilgi vermeyi amaçlayan “Türkiye Barometresi Yeni Yıl Özel Raporu” açıklandı. Birkaç not:

• “Gelecek yıl genel olarak Türkiye ekonomisinin durumu sizce nasıl olur?” sorusuna “daha kötü olur” cevabını verenlerin oranı 2017 sonunda yüzde 20 iken bu yıl yüzde 35.
• 2018 sonu itibarıyla toplumun yarısı için en önemli sorun ekonomi olarak görülüyor.
• 2018 başında “en önemli sorun terördür” diyenler toplumun yüzde 51’ini oluştururken Aralık ayında bu oran yüzde 13’e gerilemiş durumda.
• Tüketicilerin üçte biri satın alma güçlerinin hissedilir şekilde azaldığını ifade ediyor.
• Tüketicilerin yüzde 20’si ek bir iş yapmaya çalışacağını söylüyor.
• Mevcut harcama dağılımı içinde toplamın yüzde 24,7’sini kira ve konut harcamaları oluşturuyor. Ulaşım harcamaları ise yüzde 18,7.
• En fazla tasarrufun amaçlandığı tüketim kategorileri giyim, eğlence ve kişisel bakım.
• Fiyat artışlarının en fazla algılandığı ürün kategorisi kağıt havlu ve tuvalet kağıdı.

Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan Türkiye İsraf Araştırması’na göre haftada iki ekmek israf ediliyor.

• Satın aldığı ekmeği tüketemeden çöpe attığını ifade edenlerin oranı yüzde 11,7.
• Gıdaların tüketilmeden çöpe atıldığını belirtenlerin oranı yüzde 22,8.
• Ortalama 3,7 yılda bir cep telefonu değiştiriliyor. Cep telefonu değiştirme nedenleri arasında bozulma ve piyasaya çıkan yeni modele sahip olma isteği öne çıkıyor.
• Otomobil değiştirme sıklığı ise 8 yıl ve üzeri olarak belirtiliyor.
• Son bir yılda aylık gelirinin bir bölümünü biriktirerek tasarruf yapanların oranı 2017’de yüzde 13,6 iken, 2018’de yüzde 38,1’e yükseldi.

Bolu’da ‘zengin Araplar için’ yapılan ve Disneyland’deki şatoları andıran lüks konutlar, tabiri caizse elde kaldı.

Marketlerdeki plastik poşetlerin parayla satılması uygulamasının yankıları sürüyor. “Dünyada durum nedir?” diye merak edenler için BloombergHT’nin bir infografiği var:

Venezuela’da Nicolas Maduro’nun başkanlığını tanımayan muhalefet bir geçiş hükümeti kurulması talebiyle halkı sokağa çağırıyor. Önceki hafta 12 Latin Amerika ülkesi, Maduro hükümetini tanımayacaklarını açıklamış ve iktidarın muhalefetin çoğunlukta olduğu Ulusal Meclis’e bırakılması yönünde çağrıda bulunmuştu. Muhalefet lideri Juan Guaido, Mayıs 2018’de yüzde 46’lık katılımla gerçekleşen başkanlık seçiminin yeniden yapılmasını istiyor. Maduro cephesi ise yapılan çağrıları vatana ihanet ve darbe kışkırtıcılığı olarak tanımlıyor. Makedonya, Yunanistan’la yapılan anlaşma gereğince, ülkenin NATO ve Avrupa Birliği’ne (AB) katılmasının önünü açacak olan isim değişikliği yasasını onayladı. Parlamentoda yapılan oylama sonucu, ülke artık resmen Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak anılacak. Yunanistan, kendi sınırları içinde Makedonya isimli bir bölge bulunduğu gerekçesiyle ülkenin isminin değiştirilmesini talep ediyordu. Bu talep, Makedonya’nın AB ve NATO’ya üye olmasının önüne geçiyordu.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi (CASS) tarafından hazırlanan rapora göre ülke nüfusu 2029 yılında 1 milyar 440 milyona ulaşacak ve sonrasında önüne geçilemez şekilde düşüş yaşanacak. Çin nüfusunun 2050 yılında 1 milyar 360 milyona gerileyeceğini öngören rapor ayrıca işgücündeki azalma ve yaşlı nüfusundaki artışa karşı önlem alınması gerektiğini vurguluyor. Nüfus konusunda Çin’in tek rakibi olan Hindistan’da ise ortak yaşam akımının 2022 yılında 2 milyar Dolar’lık bir pazar oluşturması bekleniyor. Son bir yılda yüzde 100’lük büyüme yaşayan ortak yaşam sektöründe yeni projeler ‘yükselmeye’ devam ediyor. Bu yaşam tarzını tercih eden iki grup var. Birincisi, çoğunluğu ülke dışından gelen beyaz yakalılar, ikincisi ise öğrenciler. 18-23 yaş arası kesimde ortak yaşam alanlarını tercih edeceğini belirtenlerin oranı yüzde 72.

Meseleyi yalnızlık korkusuna bağlamak da mümkün:

Çocukluğumuzdan beri çember grafikler, çizgi grafikler ya da çubuk grafikler görmeye alışkınız. Peki her gördüğümüz grafiği olması gerektiği gibi okuyabiliyor muyuz? NASA’da çalışan veri görselleştirme uzmanı Başak Alper ve Koç Üniversitesi’nden Metin Sezgin’in de aralarında bulunduğu bir ekip bu sorunun yanıtını aramak için bir araştırma yürüttü. Araştırmacılar, çocukların okul sıralarında grafik okumayı öğrenmelerinin çalışma hayatlarına da etki edeceğini belirtiyor. Veri okuyabilmek, gelecekte en çok ihtiyaç duyulacak becerilerden biri olacak. Ekip tarafından geliştirilen, Microsoft destekli C’est La Vis adlı uygulama, çocuklara önce benzer nesneleri gruplamayı daha sonra bunları üst üste koyarak kolayca karşılaştırmayı öğretiyor. Ancak uygulamanın başarısı konusunda henüz bir deney yapılmış değil. Kesin olan bir şey var ki, görselleştirilmiş verileri okuyabilmek sadece bireyler için değil, toplumun geleceği için de önem arz ediyor.

Çocuklardan devam edelim. Çocuğun yaptığı fenalıkları kaydedip, onu cezalandırmak veya utandırmak amacıyla sosyal medyada paylaşan ebeveynlerin ve öğretmenlerin sayısında önemli bir artış görülüyor. Bu cümleyi okurken, gözünüzde o videolardan en az bir tanesi canlanmıştır. The Next Web bu davranışın işleri daha da kötü hale getirdiğini, milyonlarca kişinin ‘önüne atılan’ o çocukların söz konusu fenalıktan dönme şansının düştüğünü tartışan bir analiz yayımladı. Bir çeşit siber zorbalık olarak tanımlanan bu cezalandırma yönteminin en büyük sakıncalarından biri de, paylaşılan videonun, paylaşan kişilerin de kontrolünden çıkarak internette sonsuza dek özgürce dolaşacak olması. Hazır The Next Web’e kadar gitmişken, fotoğraf çekme takıntımızın geçmişi hatırlama şeklimizi de değiştireceğini öne süren şu makaleye de göz atmak istersiniz belki.

Anadolu Ajansı haftanın fotoğrafları başlığı altında, Türkiye ve dünyada yaşanan gelişmeleri özetleyen derlemeler paylaşıyor. Bu haftaki derlemede, Şanlıurfa’nın Bozova ilçesinde etkili olan yağış sebebiyle tarlada mahsur kalan koyunların kurtarılışını gösteren, Halil Fidan imzalı bu kare de var:

Bu bölümü, geride bıraktığımız haftanın önemli bölümünde baş rolde olan kar manzaralarıyla kapatalım:

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.