Haftanın Özeti: 216

Genel Gündem

Ankara-Konya seferini yapmak için yola çıkan yüksek hızlı tren, Ankara’nın Yenimahalle ilçesine bağlı Marşandiz İstasyonu’nda, aynı güzergahta yol kontrolü yapan kılavuz trenle çarpıştı. 13 Aralık sabahı 06.36’da gerçekleşen kazada üçü makinist olmak üzere 9 kişi hayatını kaybetti, 86 kişi de yaralandı. Birleşik Taşımacılık Sendikası Başkanı Hasan Bektaş, kazanın yaşandığı alanın sinyalizasyon sistemi olmadan açıldığını iddia etti. Bu iddia Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan’a soruldu. “Sinyalizasyon olmazsa olmaz bir sistem değildir” diyen Turhan şöyle konuştu: “Bu soru doğru bir soru değil. Sinyalizasyon sistemleri demiryolu hatlarında bulunan bir sistem.” Söz konusu olay, 22 Temmuz 2004’te Pamukova’da yaşanan ve 41 kişinin yaşamını yitirmesine sebep olan hızlandırılmış tren kazasının ardından Türkiye’de gerçekleşen 8’inci ölümlü tren kazası. BBC Türkçe bu kazaları ve sonrasında yaşananları derledi.

Plastik market poşetlerinin ücretli olmasını öngören kanunun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi, geride bıraktığımız haftanın en çok tartışılan konularından biri oldu. Kanuna göre çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için plastik poşet ve ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması, kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması gibi mekanizmalar kullanılacak. Market poşetleri için uygulanacak taban ücret 25 kuruştan az olmamak kaydıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulacak komisyon aracılığıyla belirlenecek ve her yıl güncellenecek. Kanundan şikayetçi olanlar kadar çözüm önerileri sunanlar da var:

Plastik poşetlerin yasaklanmasını sağlığımız açısından istiyoruz . Lösev Anne Atölyelerinde el emeği, göz nuru ile dikilen bez çantaları tercih etmenizi arzu ediyoruz . Yüzlerce çeşit şık kumaş çantalardan elde edilen gelir ile Lösemili Çocuklarımız ücretsiz tedavi ediliyor pic.twitter.com/QICWt3jd2v

— Dr. Üstün Ezer (@ustunezer) December 13, 2018

ABD’de de “2019 kriz yılı mı olacak?” soruları sorulmaya başlandı. New York Times “2019 finans krizine hazır mısınız?” başlığıyla yayımladığı bir makalede geçmiş krizlerle bağlantılar kuruluyor ve 5 noktaya dikkat çekiliyor: Öğrenci kredilerinin geri ödenmesinde yaşanması muhtemel sorunlar, Çin’le gerilen ilişkiler, kolay paranın sonuna gelinmiş olması, İtalya’nın Avrupa Birliği’nden çıkma isteği, Amerika’da yükselen ‘milyarder karşıtlığı’.

Araştırma şirketi Gallup “Dünyanın En Cömert Ülkeleri” başlıklı çalışmasının sonuçlarını paylaştı. 2017 yılında, 146 ülkeden 153 bin kişiyle görüşülerek hazırlanan endeksin ilk sıralarında Endonezya, Avustralya, Yeni Zelanda ve ABD yer alırken, Türkiye 132’nci sırada kendine yer buldu. (Bu durum hayır hasenat işlerini gizli tutma isteğimizden olabilir mi?) Listenin son üç sırasında Çin, Yunanistan ve Yemen bulunuyor. Görüşülen kişilere sorulan sorular şunlar:

• Son birkaç ay içinde bir hayır kuruluşuna para bağışladınız mı?
• Bir kuruluşta gönüllü çalışma yaptınız mı?
• İhtiyacı olan bir yabancıya ya da tanımadığınız birine yardım ettiniz mi?

Öte yandan Türkiye, dünyada en çok mülteci bulunduran ülke konumunda. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından açıklanan 2018 istatistik verilerine göre ülkemizde 3,9 milyon mülteci yaşıyor. Bizi 1,4 milyon kişiyle Pakistan ve Uganda, 998 bin kişiyle de Lübnan takip ediyor.

Azerbaycan’da 4 bin yıllık olduğu düşünülen bir ‘masa oyunu’ keşfedildi. Gobustan Ulusal Parkı’nda bulunan tarihi bir kaya sığınağının zeminindeki deliklerin, günümüzdeki masa oyunlarına benzer bir oyun için açıldığı belirtiliyor. Kazı ekibi bu oymaların, 58 Delik, Tazılar ya da Çakallar adı verilen ve geçmişte Mısır, Anadolu ve Mezopotamya’da oynanan bir oyunun kalıntıları olduğuna inanıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan arkeolog Walter Crist, oyunların sadece eğlenmek için değil iş birliğini geliştirmek için de kullanıldığına dikkat çekiyor: “Yerdeki boş kutucuklarda taşları gezdirmenin günlük hayatımıza pek etkisi yok ama başka bir insanla etkileşim kurmamızı sağlıyor. Oyunlar aslında etkileşim araçlarıdır. Bir tür dildir. İnsanlarla etkileşim kurabilmenin ortak bir yoludur.”

Japonya’da ortalama yaşam süresinin uzadığını ve dolayısıyla yaşlı nüfusun arttığını biliyoruz. Ülkede basit hırsızlık suçundan hapse giren 65 yaş üstü kişilerin sayısında büyük artış var. Bunun ana sebebi ekonomik zorluklar ama umutsuzluk da önemli bir etken. Evde yatalak bir eşe bakmaktan bunalan veya yalnız bir hayat yaşayan çok sayıda yaşlı Japon hırsızlık yapıyor ve adeta gönüllü olarak hapse giriyor. Basit hırsızlık olaylarının yaklaşık yüzde 40’ında suçlu yaşlılar.

Yaklaşık 5 bin maymun Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’yi istila etti. Yiyecek ve cep telefonlarını çalan maymunlardan bazıları bakanlık binalarına da ‘dadandı’. Yetkililer, alışkanlık yaratmaması açısından maymunlara yiyecek verilememesi konusunda uyarılarda bulunuyor.

İngiltere ve Arjantin, 1982 yılında Arjantin açıklarındaki Falkland Adaları savaşa tutuşmuştu. Yaklaşık 1,2 milyar Dolar harcanan savaşın üzerinden 36 yıl geçmişken Falkland yine gündemde. Ama mevzu bu kez epey farklı. 6 bin koyun, 125 büyükbaş hayvan ve sayısız kuş, deniz aslanı ve penguene ev sahipliği yapan Pebble adlı minik bir ada satılığa çıkarıldı. Falkland Adaları’ndan biri olan Pebble için emlakçılar henüz değer biçebilmiş değil.

Almanya’daki son yer altı kömür madeni de kapanıyor. Bu karar çevre politikalarından ziyade ekonomik koşullara dayanıyor. Kömürün ülkedeki enerji üretiminde payı hala yüzde 14 ama kömür madenciliği yıllardır ‘zarar yazıyordu’. Almanya bu ihtiyacını Rusya, Türkiye ve Kolombiya gibi ülkelerden karşılıyor. Yenilenebilir enerji üretimi maliyetlerinin günden güne düştüğünü de not edelim.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.