Haftanın Özeti: 221

Genel Gündem

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim ayı işgücü istatistiklerini açıkladı. İşsizlik oranının 1,3 puanlık artışla yüzde 11,6’ya yükseldiğini gösteren rapordan birkaç not:

• 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Ekim döneminde, önceki yılın aynı dönemine göre 501 bin kişi artarak 3 milyon 788 bin kişi oldu.
• Tarım dışı işsizlik oranı 1,3 puanlık artış ile yüzde 13,6 olarak tahmin edildi.
• Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 3 puanlık artış ile yüzde 22,3 oldu.
• İstihdam edilenlerin sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 225 bin kişi artışla 28 milyon 870 bin kişi, istihdam oranı ise 0,1 puanlık azalışla yüzde 47,5 oldu.
• İstihdam edilenlerin yüzde 18,5’i tarım, yüzde 19,7’si sanayi, yüzde 6,7’si inşaat, yüzde 55’i ise hizmet sektöründe yer aldı.
• Kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 33,7 oldu.

Yine TÜİK rakamlarına göre 2018’de konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 2,4 oranında azaldı.

• Yıl boyunca ülke genelinde toplam 1 milyon 375 bin 398 konut el değiştirdi.
• İstanbul 234 bin 55 konut satışıyla ilk sırada yer alırken, Hakkari 159 konutla son sırada.
• İpotekli satılan konutların sayısı 276 bin 820, ilk defa satılan konutların sayısı ise 69 bin 861.
• Ülke genelinde yabancılara 39 bin 663 konut satıldı. Bu alanda ilk sırada Irak (8 bin 205) yer alırken onu İran (3 bin 652), Suudi Arabistan (2 bin 718), Rusya (2 bin 297) ve Kuveyt (2 bin 199) takip etti.

Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Ednan Arslan’ın girişimiyle Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre son 5 yılda 1 milyon 115 bin üniversite öğrencisi okulu bıraktı veya kaydını dondurdu. 2017-2018 döneminde üniversiteyi bırakan öğrenci sayısı, bir önceki yıla oranla yüzde 92,2 artışla 408 bini aştı.

‘Eğitim sistemiyle meşhur’ Finlandiya Ukrayna eğitim sisteminin geliştirilmesi için maddi destek sağlıyor. “Yeni Bir Ukrayna Okulu” adlı 6 milyon Dolar’lık projeyle 90 bin öğretmene yeni yöntemler öğretilecek.

ABD’nin Georgia eyaletinde, insan kaçakçılığına dikkat çekmek amacıyla 72 okul otobüsünden oluşan bir konvoyla eylem yapıldı. “Georgia’da her yıl 3 bin 600 çocuk seks için satılıyor” mesajını taşıyan otobüslerin sayısı da, 3 bin 600 çocuğun taşınabilmesi için gerekli olan araç sayısını temsil ediyordu. 2 Ocak’ta, kar amacı gütmeyen Street Grace isimli kurum tarafından gerçekleştirilen eylem, aynı zamanda insan kaçakçılığı farkındalık ayının da başlangıcı oldu.

İngiltere Parlamentosu, Başbakan Theresa May’in Avrupa Birliği (AB) ile vardığı Brexit anlaşmasını 202’ye karşı 432 oyla reddetti. Bu ‘yenilgi’ üzerine muhalefet güven oylaması talep ederken, AB liderleri de yaptıkları ortak açıklamada durumun bir an önce netleştirilmesini istedi: “Oylamanın sonucundan üzgünüz. İngiliz hükümetini bundan sonraki süreç için niyetini bir an önce belli etmeye davet ediyoruz.” Daha sonra yapılan güven oylamasından, Theresa May hükümeti 19 oy farkla başarıyla çıktı.

“Şimdi bu Brexit olayını çok karıştırdılar” diyenler için Diken 8 soruda meseleyi özetliyor. Euronews de 1957’den 2019’a İngilizlerin sancılı AB hikayesini derleyip toparlıyor. Yetmezse BBC tarafından hazırlanan şöyle açıklayıcı bir video var:

ABD Başkanı Donald Trump’ın dünyayla bir dargın bir barışık halleri devam ediyor. Trump’ın Kuzey Kore Lideri Kim Jong Un ile Şubat ayı sonunda ikinci kez bir araya geleceği açıklandı. Zirvede Kore yarımadasının nükleerden arındırılması planının masaya yatırılması bekleniyor.

Öte yandan Meksika sınırına örülecek duvar için istenen ek bütçenin verilmemesiyle başlayan ve hükümetin kapanmasına yol açan sürecin etkileri sürüyor. Hükümet kapalı olduğu için Beyaz Saray aşçıları da izinde. Hal böyle olunca, Donald Trump, kolej futbol şampiyonu Clemson Tigers’ın oyuncularını ağırladığı esnada dışarıdan fast food siparişi verdi. Trump, hesabı kendi parasıyla ödediğini vurgulamayı da unutmadı.

Standard Chartered tarafından yayımlanan rapora göre Çin’in gayrisafi yurt içi hasılası önümüzdeki yıl ABD’yi geçecek. Dahası, 10 yıl içinde Hindistan’ın da ABD’yi geçeceği düşünülüyor. ABD’nin liderliği uzun süredir sallantıdaydı ama değişim Trump yönetimi altında gerçekleşebilir. Tüm bunlar olurken Türkiye’nin de 10 yıl içinde dünyanın en büyük 5 ekonomisinden biri haline gelmesi bekleniyor. Bu rapora karşı çıkanlar da var elbette.

21. yüzyılın ilk yıllarında dünya genelinde akıl sağlığının kötüye gidişine ve buna bağlı gelişen hastalıklara tanıklık ettik. Günümüzde yaklaşık 275 milyon kişi anksiyeteden (kaygı bozukluğu) muzdarip. Bu kişilerin yüzde 62’si kadın. 2030 yılında akıl sağlığı sorunlarının küresel ekonomiye maliyetinin 16 trilyon Dolar olacağı düşünülüyor. Günümüzün sağlık sistemleri akıl hastalıklarının yüküne tam olarak karşılık veremiyor. Sonuç olarak da anksiyetesi olanlara yeterli tedavi sağlanamıyor. Düşük ve orta gelirli ülkelerde, akıl hastalığı olan kişilerin en az yüzde 76’sı hiç tedavi olmuyor. Yüksek gelirli ülkelerde ise bu oran yüzde 35-50 arasında. Bu arada Fransa’da yüzden fazla doktor aşırı yoğunluk ve kaynak yetersizliği sebebiyle, ciddi psikiyatri sorunu yaşayan hastaların sokakta kaldığı konusunda sağlık bakanlığını uyardı.

Günlerimiz mutluluğu, o da olmadı huzuru aramakla; en olmadı akıl sağlığımızı korumaya çalışmakla geçiyor. Rusya’da, saatine 35 Dolar verip rakun terapisine giren insanlar da bu çabanın yılmaz neferlerinden:

Karamsarlık, gerçek mutluluğu arayanlar için gelecekteki güzel günlere dair gerçeklikten kopuk hayallerden daha faydalı olabilir mi? The Guardian’da yayımlanan ve Medyascope’ta çevirisini bulabileceğiniz şu yazı bu soruyu tartışıyor. Karamsarlığın, kişisel gelişim uzmanlarının yeni gözdesi olma yolunda ilerlediğine de değinen yazıdan kısa bir bölüm: “Örneğin, Julie Norem ve Nancy Cantor tarafından yürütülen bir çalışma, insanların karamsar tavır takınmalarındaki sebebin gelecekte karşılaşabilecekleri hayal kırıklıklarına karşı kendilerini korumak olduğunu; bu tavrın, diğer şekilde ‘üstesinden gelinemez’ olarak algılanan işleri üstlenmeleri için insanları motive ettiğini ortaya çıkarmış.”

Bireysel silahlanma konusunda çalışmalar yapan Umut Vakfı’nın araştırmasına göre, son dört yılda şiddet olaylarının sayısı yüzde 69 oranında arttı. Basına yansıyan silahlı şiddet vakalarından derlenen Türkiye Silahlı Şiddet Haritası, en hızlı artışın Marmara (yüzde 88) ve İç Anadolu’da (yüzde 128) kaydedildiğini gösteriyor. Raporda, Türkiye’de yüzde 85’i ruhsatsız en az 25 milyon silah bulunduğu bilgisine de yer veriliyor.

Bu bölümü Van Gölü Canavarı’nı hatırlayarak bitirelim:

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.