Haftanın Özeti: 204

Genel Gündem

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde yapılan basın toplantısında “Yeni Ekonomi Programı” adı verilen orta vadeli programın detaylarını açıkladı. 2019 – 2021 yılları arasını kapsayan program üç ana temel üzerine oturtuldu: Dengelenme, Değişim ve Disiplin. Enflasyon hedeflerinin 2018 için yüzde 20,8, 2019 için yüzde 15,9, 2020 için yüzde 9,8 ve 2021 için yüzde 6 olarak verilen toplantıda açıklanan diğer hedefleri aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.

Ticaret Bakanlığı tarafından, Türkiye’de üreten, yatırım yapan, istihdam sağlayan firmaların ayrımını yapabilmek adına geliştirilen Yerli Üretim Logosu bir basın toplantısıyla tanıtıldı. Logo, Türkiye’de üreten yabancı firmaların ürünlerinde de kullanılacak.

İlk sayısı 7 Şubat 1921’de çıkan Resmi Gazete, kağıt ve baskı maliyetlerinde yaşanan artış sebebiyle artık basılmayacak. Hayatına ‘dijital ortamda’ devam edecek olan Resmi Gazete’nin basıldığı Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletmesi geçen ay yayımlanan bir KHK ile kapatılmış ve çalışanları başka kurumlara kaydırılmıştı. Gazete 8 bin civarında basılıyordu ama son dönemde bu sayı 2 binlere kadar düşmüştü.

Türkiye İstatistik Kurumu‘nun yaptığı, 2017’yi kapsayan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması‘na göre Türkiye’nin en yüksek geliri olan yüzde 20’lik kesimi toplam gelirin yarısına yakın kısmına sahip. En düşük geliri olan yüzde 20’de ise bu oran yüzde 6,3. Araştırmadan birkaç not:

• Sürekli yoksulluk oranı yüzde 14.
• 2016’da 32,9 olan maddi yoksunluk (finansal sıkıntıda olma durumu) 2017’de 4,2 puan düşerek yüzde 28,7 olarak gerçekleşti.
• Okur-yazar olmayanların yüzde 25,4’ü, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 21,7’si, lise altı eğitimlilerin yüzde 11,7’si, lise ve dengi okul mezunlarının yüzde 5,5’i, yükseköğretim mezunlarının ise yüzde 1,5’i yoksul.
• Nüfusun yüzde 69,2’sinin konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları var.
• Nüfusun yüzde 60,8’i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını karşılayamıyor.
• Nüfusun yüzde 13,4’ü konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan ediyor.

İki hafta önceki özetimizde Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) yerleştirme sonuçlarına ilişkin bazı veriler paylaşmıştık. Doğruluk Payı o verileri tabloya dökmüş. Lisans programlarına yerleşme açısından en başarılı grup Fen Lisesi mezunları (yüzde 52). İmam Hatip Lisesi mezunlarının yüzde 15’inin, Teknik Lise ve Meslek Lisesi mezunlarının ise yüzde 4’ü lisans programlarına yerleştirildiği görülüyor.

Enis Berberoğlu, 15 ay 7 gün önce Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili olarak girdiği Maltepe Cezaevi’nden tahliye edildi. “MİT Tırları Davası” olarak bilinen dava kapsamında onanan 5 yıl 10 aylık cezanın infazı, milletvekilliği sona erinceye kadar durduruldu.

Önceki özetimizde ABD’nin Güney Carolina, Kuzey Carolina ve Virginia eyaletlerine yaklaşmakta olan Florence Kasırgası‘ndan bahsetmiştik. Beklendiği gibi etkili olan kasırga 40’tan fazla kişinin ölümüne sebep oldu, binlerce kişi evsiz kaldı. Kasırganın vurduğu bölgeleri ziyaret eden ABD Başkanı Donald Trump‘ın gafları da gündeme geldi. Eline gıda yardımı tutuşturduğu bir vatandaşa “Keyfini çıkar” demesi, rüzgarın etkisiyle arka bahçelerine bir teknenin sürüklendiği aileye “En azından bu işlerden bir tekne edinmişsiniz” diye takılması gibi detaylar tepki çekti.

Geride bıraktığımız hafta Filipinler ve Çin de Mangkhut adı verilen tayfunla boğuştu. Saatteki hızı 163 kilometreyi bulan tayfun sebebiyle 70’ten fazla kişi yaşamını yitirdi. Çin’de yaklaşık 2 buçuk milyon kişi evlerinden tahliye edildi. Çin’in en kalabalık eyaletlerinden Guangdong‘da halka evlerinden çıkmamaları yönünde çağrı yapıldı.

Tayfunun yarattığı dram yeterli gelmemiş olacak ki, 17 Eylül tarihli Show TV Ana Haber Bülteni‘nde tayfunun şiddetiyle iniş sırasında ters dönen bir uçağın ‘görüntüleri’ paylaşıldı. Konuya eğilen Teyit.org söz konusu görüntünün bilgisayar ortamında oluşturulduğunu ve geçtiğimiz yıl YouTube’da da paylaşıldığını ortaya koydu.

İran‘ın Ahvaz kentinde, askeri geçit töreni sırasında yapılan saldırıda 25 kişi öldü, 50’den fazla kişi de yaralandı. Kutsal Savunma Haftası kapsamında 22 Eylül günü gerçekleştirilen törene yapılan silahlı saldırı yaklaşık 20 dakika sürdü. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif olaydan ABD’yi ve ‘terörün bölgesel destekçilerini sorumlu tuttu.

Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan Avrupa Birliği’nden süreciyle birlikte iş kayıpları yaşanacağı ve ekonominin kötüye gideceği konusunda uyarılar yaparak ülkenin AB üyeliği için yeni bir referandum yapılmasını talep etti. İşçi Partisi mensubu Khan, Observer gazetesi için kaleme aldığı yazıda “Theresa May hükümeti her alanda hazırlıksız ve derinlikten uzak görünüyor, bu durum da birçok hatalı hamleyle sonuçlanıyor” ifadelerine yer verdi. Khan ayrıca kendisinden önce başkanlık yapan Boris Johnson‘a da siyasi hedeflerini, ülkenin çıkarlarının önüne koyduğu gerekçesiyle eleştiriler yöneltti.

Japonya’da 100 yaşın üzerindeki vatandaşların sayısı 69 bin 785 ile Eylül ayında yeni bir rekor kırdı. ‘Yüzlüklerin’ yüzde 88,1’ini kadınlar oluşturuyor. 48 yıldır aralıksız şekilde artan bu sayının 10 yıl sonra 170 bine ulaşması bekleniyor. Japonya’da 2017’de kadınlar için ortalama yaşam süresi beklentisi 87,26 erkekler için ise 81,09 olarak ölçüldü.

Lüks başkanlık uçağına binmek istemediğini açıklayan Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador‘un bu fikri, bindiği tarifeli uçağın 3 saat rötar yapmasıyla da değişmedi. 2 ay önce seçilen solcu lider, “Bu kadar yoksulluk varken lüks uçağa binmeye utanırım” diyerek 2012 yılında 218,7 milyon Dolar’a alınan uçağı satacağını belirtti.

2015’te daha yüksek sesle konuşulmaya başlanan ve farklı ülkelerde örnekleri ortaya çıkan cinsiyetsiz moda akımı Finlandiya’da da kendini gösterdi. Ülkenin en büyük giyim markalarından Stockmann, başkent Helsinki’deki mağazasının bir katını cinsiyetsiz kıyafetlere ayırdı. Müşterilerine, kuralları unutarak ön yargıdan uzak bir şekilde alışveriş yapabilmeleri için ilham vermeyi amaçlayan mağaza bu katı “One Way” olarak adlandırdı.

Coca-Cola‘nın piyasaya esrar içerikli içecekler sürmeyi planladığı iddiasının ardından Kanadalı esrar üreticilerinin hisselerinde ciddi bir artış görüldü. Şirket sözcüsü “Psikoaktif olmayan CBD maddesinin içeceklerde kullanımını yakından izliyoruz. Bu alan hızla gelişiyor. Şimdilik net bir karar alınmış değil” şeklinde konuştu. Coca-Cola bu alana ilgi duyan tek içecek markası değil.

Öte yandan Kanada hükümeti, sosyal medya platformlarını ve tarayarak vatandaşlarının esrar kullanım alışkanlıklarını takip etmek istiyor. Bunun için iş birliği yapabileceği bir şirket arayan hükümet, böylece yasal esrar kullanımına ilişkin veriler elde etmeyi planlıyor. Bilindiği üzere Kanada esrar kullanımının yasal olduğu ülkelerden biri.

Ülkeleri temel gereksinimler, kişilik hakları, sağlık, eğitim gibi kriterlere göre sıralayan Sosyal Gelişim Raporu yayımlandı. Listenin ilk 5 sırasında Norveç, İzlanda, İsviçre, Danimarka ve Finlandiya bulunuyor. Türkiye ise 146 ülke arasında 75’inci sırada.

Seyahat ve şehir rehberi anlamında dünyanın en köklü dergilerinden biri olan Time Out dünyanın en ‘cool’ 50 semtini belirledi. Yerel Time Out editörlerinin görüşlerinin yanı sıra 15 bin kişinin katıldığı bir ankete dayanan liste, turist gibi hissetmeden oranın yerlisi gibi takılınabilecek semtleri sıralıyor. Kadıköy‘ün 43’üncü sırada kendine yer bulduğu listenin ilk üç sırasında ise Madrid’den Embajadores, Seul’den Euljiro ve Medellin‘den Nueva Villa de Aburra bulunuyor.

Yetiştirdiği futbolcuları başka kulüplere satarak o parayla keçi alan Gülspor’dan daha önce de bahsetmiştik. DW Türkçe kulüp yönetimi ve futbolculara mikrofon uzatmış:

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.