Haftanın Özeti: 69

Bilim / Yazılım / Donanım

Yazılım, donanım, bilim, teknoloji, uzay ve ötesi.

• Bilimciler belleğimizdeki anıları düzenlemeye; hatta sıfırdan yenilerini yaratmaya izin veren bir yöntem geliştirdi. Böylece korkuları oluşturan ya da acı veren anıların silinmesi mümkün hale geliyor.
• Bugün bilgilerimizi saklamak için kullandığımız kayıt teknolojilerinin hepsi sandığımızdan çok daha az ömre sahip. Ancak alternatifler açısından da çaresiz durumdayız. Ya da şimdiye kadar öyleydi. Günde 10 milyon Blu-ray diskini dolduracak kadar bilgi üretilen bu dönemde neyse ki artık yeni bir seçeneğimiz var. Southampton Üniversitesi’nin icadı 5 boyutlu yüzey teknolojisi bir DVD boyutuna 360 terabayt (başka bir deyişle 360 bin gigabayt) bilgi depolayabiliyor. Üstelik bu bilgiler 13,8 milyar yıl bozulmadan kalabiliyor.

• İlk cep telefonu Motorola tarafından Dyna TAC 8000X koduyla üretildi ve ilk cep telefonu görüşmesi 3 Nisan 1973 tarihinde yapıldı. İlk akıllı telefon IBM tarafından 1994 yılında Simon adıyla üretildi. Bunlar cep telefonu dünyasına ait 10 ilginç bilgiden birkaçı. Kalanı Techcrunch derlemesinde.
• Ortada dolaşan haberlere göre Apple yeni iPhone çiplerinde Samsung ile çalışmayacak.
• Utah Üniversitesi Mühendisleri düz ve çok ince bir yüzeyde görüntüleme yapmayı başardı. Geleneksel lenslerle aynı sonucu verebilen sistem 5 yıl içinde kağıt inceliğinde fotoğraf makinası ve kameraları mümkün kılacak.

• Seksenleri yaşayabilmiş kuşak için bitmeyen krediye sahip markalardan biri de Commodore. En çok istismar edilen markaların başında gelmesi de aynı sebepten. Nostalji ateşi közlenmemişlerin büyük heyecanla karşıladığı Commodore Pet markalı (Android tabanlı) akıllı telefona yönelik heyecan boşa değildi anlayacağınız. Ancak bir tutkunu tarafından yapılan inceleme -yine- büyük bir hüsran ve hayalkırıklığını yüreğimize saçtı (350 Euro).

• Umulmadık bir şekilde Commodore gibi nostaljik bir kavrama dönüşen Nokia’yı kim öldürdü? Finlandiyalı iki profesörün ortak makalesine göre bizzat Nokia’nın kendisi. İlginç bir analiz.

• Nokia’yı devralan (ve Lumia markasını tercih ederek bir anlamda öldüren) Microsoft bu hafta Lumia 650 kodlu yeni telefonunu tanıttı. Windows 10 işletim sistemini kullanan dördüncü model olan 650, 5 inçlik ekranlı ince formu içinde 4 çekirdekli 1,3GHz hızında Snapdragon 212 işlemci, 1GB bellek, 16GB kapasite ve 8/5 megapiksel kameraya sahip (Nokia’nın muhteşem tasarımlarından ve bilgi birikiminden Android dünyasını mahrum bırakmasını hala kabullenemiyorum).

https://www.youtube.com/watch?v=15nAJorLmHY

• Lenovo ise cep telefonunda Dolby teknolojisini deneyecek.

A gorgeous new device has been engineered from scratch to deliver the #Knockout punch. Brace yourselves. pic.twitter.com/PKwuxkaJEg

— Lenovo India (@Lenovo_in) February 12, 2016

• Samsung’un Endonezya organizasyonuna ait Youtube hesabı Galaxy S7’nin videosunu ‘yanlışlıkla’ paylaştı (Yersen AŞ). Firma bu cihazı resmi olarak bugün (21 Şubat 2016’da) tanıtacak.

https://www.youtube.com/watch?v=EHaxUZPyomg

• Bütün bu teknoloji (ve maliyet) yarışına inat Hindistan dünyanın en ucuz akıllı telefonunu piyasaya sürerek bütün alternatifleri anlamsızlaştırdı. Android işletim sistemi kullanan 4 inç ekranlı Freedom 251 kodlu telefon sadece 4 dolara satılacak. Tasarımı pek yabancı gelmedi, değil mi? BONUS BİLGİ: 220 milyon abonesiyle Hindistan dünyanın en büyük 2. cep telefonu pazarı. Ancak halen nüfusunun üçte ikisi cep telefonu sahibi değil. Ucuz cihazlar bu yüzden önemli.

• Microsoft’un bir patent başvurusu yeni bir cihaz kategorisinin habercisi oldu. Modüler bir masaüstü sistemini andıran çizimlerdeki platform Surface serisi cihazların ‘dock’ benzeri bir sistemle masaüstü yapıya dönüşebilmesini sağlıyor.

• Daralan pazar, düşen gelirler ve artan rekabet PC dünyasında kaçınılmaz birleşmeyi hızlandırdı. Sızan haberlere göre Japonya kökenli üç PC devi; Vaio, Fujitsu ve Toshiba yeni bir birlik oluşturarak ortak üretime geçecek.
• Geçtiğimiz haftaki sayımızda Intel’in Kurucusu Gordon Moore’un her 18 ayda işlemci yüzeyine yerleştirilebilecek devre sayısının ikiye katlanarak artacağını öngören meşhur yasasının teknik açıdan imkansızlığa yaklaştığından bahsetmiştik. Ancak Utah Üniversitesi sancağı düşürmedi ve yeni bir materyal kullanarak yasanın devamlılğını sağlayacak bir yapı geliştirdi. Yeni teknoloji bilgisayar ve mobil cihazları mevcut durumdan 100 kat hızlı çalıştırabilecek ve daha az ısınarak daha az enerji harcayacak (Türkçesi: daha uzun şarj ömrü).

• Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitry Rogozin, uzayda çalışmak üzere geliştirilen Fyodor kodlu robotu tanıttı. Robot, hassasiyet gerektiren görevlerde kullanılacak. Rogozin basın toplantısında “insansı robotlar, sentetik görüş ve yapay zeka hikaye değil” şeklinde konuyu özetledi (seyrederken aklına Terminator filmi gelenler fav).

• Georgia Teknik Üniversitesi robotların bilinçaltımızda yarattığı ürpertiyi bertaraf edecek bir metod geliştirdi. Öneriyi yapay zekaya sahip olacak robotlara ‘güzel, ahlaklı, irfanlı, feyizli’ kitaplar okutarak onları vatana, millete ve insanlığa hayırlı bir ‘birey’ olarak yetiştirmek şeklinde özetleyebiliriz.

• Dünyanın en büyük enerji tüketicisi Çin, önümüzdeki yıl okyanusta yüzecek nükleer enerji santrali inşa edecek. 2020 yılında tamamlanarak elektrik üretmesi beklenen bu santraller dünyada da bir ilk olacak. Benzer bir çabayı Rusya da Project 20870 kodlu çalışmayla yürütüyor. Çin’in nükleer deniz santralleri ülkeye bağlı adalara, sahil yerleşim birimlerine ve deniz üstü petrol sondaj platformlarına enerji dağıtacak.

• Sivrisineklerden insanlara geçen; ölüme ve hamile kadınlarda sakat doğumlara yol açabilen Zika virüsü gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Akla gelen en basit çözüm sivrisineklerden kurtulmak. Ancak bu o kadar kolay değil. Fakat yeni bir mücadele yöntemi bu emele ‘hınzırca’ ulaştırıyor. Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler virüsü yayan soydaşlarını etkisiz hale getiriyor. Peki bu sivrisineklerin genetiğini kim değiştiriyor? Brezilya’da bir fabrika! Sao Paulo’daki sivrisinek fabrikası sahip olduğu teknolojiyle yüz binlerce sivrisinek ‘imal ediyor‘. İlk olarak 2014’te benzer bir salgında denenen bu teknik fabrikaya oldukça popülerlik kazandırmış.

• Computer Perspective (Bilgisayar Perspektifi) başlıklı film 1972 yılında IBM için çekilmiş. Bilisayarın gelişiminin o dönemki ve bugünlere uzanacak etkilerine yönelik bir zihin cimnastiği. Anakronizmin bilişim için ne denli zor olduğunu hatırlatan gerçekten ilginç bir belge (Uzunluk: 09:45).

• Yukarıda değindiğimiz Commodore’dan hallice bir bilişim nostaljisi de Sinclair ZX Spectrum bilgisayarıdır (aynı bu satırları yazan kişinin de programlama yaptığı ilk bilgisayardır). Kitle fonlama sitesi Indiegogo’da hayata geçen Sinclair ZX Spectrum Vega Plus adlı el konsolu İngilizlerin gururunu (1.000 lisanslı oyunla yüklü şekilde) avcumuza yerleştiriyor. Ekranda hiç de fena görünmüyor (fakat Sinclair için donanım bazlı bir emülatör gerçekten ihtiyaç mıdır tartışılır. Bence 90 Paundluk replikası daha da heyecan verici).

• Nostalji deryasına Retro Appstore ile veda ediyoruz. 30 yıl önce Apple ve Android uygulama merkezlerini nasıl kullanırdık? İşte böyle. Türkçe desteği bile var!

• GitHub kullanan uygulama geliştiriciler için Tweetdeck‘i andıran bir arayüz: DevSpace.

• Granada Üniversitesi insanlığın en derin sorularından birine bilimsel kesinliğe sahip cevabı veriyor: acaba beni seviyor mu? Sistem vücuttaki her tür ısı değişimini hassasiyetle ölçebilen termografik kameraları temel alıyor. Kullanılan tekniğiyse laboratuvar çalışmaları oluşturmuş. Buna göre hoşlanılan, aşık olunan kişilerin fotoğraflarına maruz kalanların el, gögüs, ağız çevresi ve cinsel organlarında ısıyı 2 derece arttıran ‘hararet’ oluşuyor.

• Lisan öğrenmenin gerekliliği üstüne bir şey yazmaya gerek yok. Ancak nasıl olacağına dair arayış hala sürüyor. En yeni yöntemlerden biri Speaken. Cep telefonuna yüklediğiniz uygulaması sayesinde öğrenmek istediğiniz dili, o dili konuşan ve size öğretmeye gönüllü bir başka Speaken kullanıcısından öğreniyorsunuz. #iyifikir! BONUS BİLGİ: Speaken’ı incelerken aklıma Brezilya’da hizmet veren CNA adlı dil okulunun bol ödüllü kampanyası geldi. İngilizce öğrenmek isteyenleri Speaken ile benzer şekilde (kendi yazılımını kullanarak) anadili İngilizce olanlara bağlıyor ve pratik yaptırıyordu. Üstelik birileriyle konuşmaya hasret olan birilerine. Huzurevindeki yaşlılara! Bir fikir bu kadar mı güzel olur? MUTLAKA izleyin (her izlediğimde gözlerim dolu dolu oluyor).

• Bilgisayarınızda bir belgeye yapıştırmak üzere bir şey kopyaladınız. Ama sonra bir önceki kopyaladığınıza yeniden ihtiyacınız oldu. Ya da 20 şey kopyalamanız gerek ama tek tek uğraşmak istemiyorsunuz. (Mac için geliştirilen) Paste adlı uygulama kopyaladığınız her şeyi hatırlıyor, ayrı ayrı yapıştırıyor. Bazı durumlarda zaman, bazı durumlarda hayat kurtarıyor. Aklınızda bulunsun.

• Duke Üniversitesi Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde bulunan Homo naledi adlı insan fosilini merak eden istisnasız herkesle paylaşıyor. Bunun için üniversitesinin 2013’te açtığı MorphoSource adlı özel siteye girerek 3D planlarını (tamamen ücretsiz) indirmeniz gerekiyor. Fosili elinizde incelemek için yapmanız gereken tek şey  bir 3D yazıcı bulmak ve bu dosyayı bastırmak. Site buna benzer 9 bin obje barındırıyor.

• Çin, 9 bin vatandaşının yaşadığı bir köyü boşaltıyor. Fakat akla ilk geldiği gibi (Çin’de de sıkça gerçekleşen) ‘kentsel dönüşüm’ amacıyla değil. Çin devleti bu alana FAST (Five hundred meter Aperture Spherical Telescope) adını verdiği, 184 milyon dolara mal olan, 500 metre çapında ve 4 bin 450 üçgen panelden oluşan bir teleskop yerleştirecek. Çeperindeki 5km’lik alan da boşaltılacak. İnşa edilen yapının muazzamlığını The Guardian gazetesi şöyle özetlemiş: eğer içi şarap dolu olsaydı, dünyada yaşayan herkes için 1 şişe şarap taşırdı. Bu devasa teleskobun amacı da ilginç: dünya dışı varlıkları gözlemek.

• HRL Laboratuvarı araştırmacıları tarafından geliştirilen bir uçuş simülatörü, önce usta pilotların uçuş esnasındaki beyin dalgalarını kaydetti. Ardından bu veriler beyne doğrudan akım yollayabilen bir kask ile amatör pilotlara ‘yükledi‘. Sonuç: amatör pilotlarda yüzde 33 performans artışı! Türevlerini düşünürseniz pekala dünyayı değiştirebilecek bir buluştan söz ediyoruz.

• Penn Üniversitesi tarafından yürütülen bir çalışmaya göre çocukken daha az yavaş dalga modunda uyuyan erkeklerde tip 2 diyabet hastalık ihtimali belirgin şekilde artıyor. SWS olarak da bilinen ‘slow-wave sleep’, aynı zamanda hafızanın bütünleştirilmesine de yarıyor.

• New York Üniversitesi’nden bir araştırma grubu fareler üstünde yürüttüğü deneyde bu hayvanların öfke mekanizmasını uzaktan kumanda ederek ‘açıp-kapamayı’ başardı. Beynin lateral septum denen bölgesinin merkez alındığı çalışmada cerrahi operasyon ile bu bölgeye sonda yerleştirilmiş farelerde öfke hali bir robot gibi başlatılıp durdurulabildi.

Gelişmeler burada bitmiyor! Diğer kategori başlıklarına aşağıdaki menüden ulaşabilirsiniz.