AB, ‘tamir etme hakkı’ üstünde çalışıyor

Elektronik atıklarla ve üreticilerin kötüye kullandığı uygulamalarla mücadele etmek isteyen AB, müşterilere ‘tamir etme hakkı’ sunmaya hazırlanıyor. Bu düzenleme gerçekleşirse elektronik cihaz üreticilerinin ürünleri daha uzun süre dayanacak ve kolayca tamir edilebilecek şekilde üretmeleri gerekecek.

Şimdilik tartışma aşamasında olan bu düzenleme bazı AB üyelerinin onayını almış durumda. Ayrıca Greenpeace gibi, üreticilerin uygulamalarını eleştiren bazı organizasyonlar da düzenlemenin gerçekleşmesini talep ediyor. ‘Planlı eskime‘ olarak bilinen uygulama, Greenpeace’in karşı çıktığı uygulamaların başında geliyor. Üreticiler cihazları garanti süresi dolduktan kısa bir süre sonra bozulacak şekilde tasarlayarak müşterileri yeni cihaz satın almaya zorluyor. Greenpeace bu uygulama sebebiyle yıllar içinde çok fazla elektronik atık biriktiğini ve bunların çevreye zarar vermesinin engellenemediğini ifade ediyor.

Dayanıklı ve tamir edilebilir ürünler

Yeni düzenleme ile AB, Avrupa’da ürün satmak isteyen şirketlere bazı kurallar getirmeyi amaçlıyor. Bu kurallar arasında ürünlerin dayanıklı olacak şekilde üretilmesi ve tamir edilebilir olması bulunuyor. AB’nin konu ile ilgili hazırladığı raporda ayrıca kullanıcıların cihazlarını diledikleri tamir dükkanında tamir ettirebilmesi hakkı da yer alıyor. Şu anda üreticiler müşterilerin cihazları tamir etmelerini ya da onaylanmamış dükkanlarda tamir ettirmelerini engellemek için kilitleme programları kullanıyor. Büyük şirketler, cihazların onaylı mağazalar dışında tamir edilmesi durumunda garanti kapsamı dışında kalacağına dair kontratlar kullanıyor. Yeni düzenleme bunun önüne geçmeyi amaçlıyor.

Şirketler ayrıca cihazların tamir edilip uzun süreler boyunca kullanılmasını engellemek için parçaları değiştirilemeyecek şekilde üretiyor. Pek çok elektronik cihaz üreticisi LED ekranları ve bataryaları sabit bir şekilde tasarladığı için, tek bir parçası bozulan cihazları tamamen değiştirmekten başka bir seçenek kalmıyor. AB, yeni düzenlemede, cihazların ‘tamir edilebilirlik’ göz önünde bulundurularak üretilmesini talep ediyor. Sadece bozulan parçaların değiştirilmesiyle, elektronik atığın azalması ve kolayca geri dönüştürülebilmesi hedefleniyor.

Yeni iş imkanları

‘Tamir etme hakkı’ ile birlikte, geçmişte işlerini kaybeden tamirciler için de yeni iş imkanları sunulması hedefleniyor.

Bu düzenleme ABD’de de uzun süredir tartışılıyor. Şu anda 11 adet ABD eyaleti, müşterilere cihazlarını tamir etme hakkı tanıyor. Ancak bu düzenlemelerin gerçekleşmesi için çok uzun süren tartışma aşamalarının aşılması gerekti. AB’de sürecin biraz daha hızlı işlemesi bekleniyor.

Kaynak: Bleeping Computer