Stres çarkları kan testi için kullanılabilir

Anlamsız aletler söz konusu olduğunda stres çarkı ilk sıralara oynayabilecek bir alet. Ama Tayvan Ulusal Üniversitesinden bilimciler bu aletin fakir bölgelerde kan örneği analizi için kullanılabileceğini keşfetti.

Stres çarkları genellikle ağırlığı olan üç farklı noktadan ve bunların bağlandığı ortadaki bir rulmandan oluşuyor. İnsanlar ortadaki rulmanın bulunduğu bölgeyi tutarak dış kısımdaki ağırlık olan bölgeleri parmaklarıyla çeviriyor ve stres atıyorlar. Benzer bir mekanizmayı kullanan bir diğer alet ise santrifüj (merkezkaç) aygıtı. Bu aygıt, merkezkaç kuvvetinden faydalanarak kan örneklerindeki kan hücrelerini plazmadan ayırıyor. Plazmanın içinde proteinler, virüsler ve hastalık belirten diğer maddeler bulunuyor. Santrifüj maliyetli olabiliyor ve bir güç kaynağına ihtiyaç duyuyor. Bu faktörler, aygıtın gelişmekte olan ülkelerde ve kırsal kesimlerde kullanımını zorlaştırıyor.

Bunun üzerine çalışma yürüten Chien-Fu Chen, Chien-Cheng Changve arkadaşları, bir stres çarkını aynı amaçla kullanmayı denedi. Bunu yapmak için insan kan örneklerini üç küçük tüpe yerleştirdiler ve tüplerin uçlarını kapattılar. Daha sonra her bir tüp, stres çarkının birer ucuna yerleştirildi.

İşlem başarıyla gerçekleştirildi

Araştırmacılar, stres çarkının parmakla üç ila beş kez döndürülmesiyle kandaki plazmanın yüzde 30’unun, yüzde 99 saflıkla ayrıştırılabildiğini gördü. Bu süreç sadece 4-7 dakika sürdü. Ayrıştırılan plazma kağıt bazlı bir teste tabi tutuldu ve HIV-1 proteini eklenen kan başarıyla tespit edildi.

Konu hakkında, Analytical Chemistry dergisinde bir makale yayımlandı. Birkaç yıl önce de Rice Üniversitesinden öğrenciler bir salata karıştırıcısının da insan gücüyle çalışan, ucuz bir kan santrifüj aygıtı olarak kullanılabileceğini göstermişti.

Kaynak: New Atlas