Sanal gerçekliğin sağlığa yansımaları

Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) genellikle eğlence sektöründeki kullanımlarıyla karşımıza çıksa da aslında kullanım alanları bununla sınırlı değil. Özellikle tıp alanında son dönemde kullanılmaya başlanan teknolojiler, doktorların ve tıp öğrencilerinin işlerini oldukça kolaylaştırıyor.

Goldman Sachs’ın raporuna göre 2025 yılına gelindiğinde sağlık alanında kullanılan sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik pazarı 5,1 milyar doları bulacak. Yeni teknolojilerin insan simülasyonu, sanal ameliyat ve fobi tedavisinde kullanılabileceği ifade ediliyor.

Sanal gerçeklikle canlı ameliyat yayını

13 Nisan 2016’da Londra Royal Hastanesi’nden kanser cerrahı Dr. Shafi Ahmed, sanal gerçeklikle ilk canlı ameliyat yayınını gerçekleştirdi. 70 yaşındaki bir kolon kanseri hastası üzerinde gerçekleştirilen ameliyatın tüm ayrıntıları, Google Cardboard VR ve akıllı telefon kullanan tıp öğrencileri tarafından izlendi.

Ameliyat simülasyonu

Ameliyat simülasyonları tıp öğrencilerinin; kadavra, hayvan ya da bir hasta olmadan ameliyat deneyimi edinmelerine yardımcı oluyor. Kanadalı yazılım firması Conquer Mobile, tıp eğitiminde kullanılmak üzere bir sanal gerçeklik uygulaması geliştirdi. Bu teknoloji kullanılarak cerrahlar sanal bir hasta üzerinde pratik yaparak gerçekçi reaksiyonlar alabiliyor. Kanada Ulusal Araştırma Konseyi tarafından geliştirilen Neuro Touch adlı bir başka simülasyon da beyin tümörlerinin çıkarılmasında kullanılıyor.

Acı yönetimi

Acıyı algılamada psikoloji büyük bir rol oynuyor. Son yıllarda doktorlar sanal gerçekliği, hastaların dikkatini başka bir yöne çekerek hissettiği acıyı azaltmak için kullanıyor. Psikolog Ted Jones, ofisindeki Oculus sanal gerçeklik sistemini analjezi (acının dindirilmesi) amacıyla kullanıyor. İsveç’te de Max Ortiz Catalan adlı bir biyomedikal mühendisliği öğrencisi fantom ekstremite ağrısı çeken bir hastayı sanal gerçeklik kullanarak tedavi etti.

Savaş sonrasında askerlerin tedavisi

Bravemind adlı sanal gerçeklik uygulaması, videoları simülasyonlarla birleştiren bir maruz bırakma tedavisi. Tedavide hastalar bir terapist tarafından travma anıları ile yüzleşmeleri için yönlendiriliyor. Proje, Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde sanal gerçeklik araştırmaları yöneticisi olan Skip Rizzo tarafından geliştirildi. Rizzo’nun sanal gerçeklğin tıp alanında kullanılması üzerine yaptığı TedX konuşmasını aşağıda izleyebilirsiniz.

Fobi tedavisi

Sanal gerçeklik güvenli ortamlarda problemli durumların simülasyonu yaratılarak hastaların korkularını yenmesi için kullanılabiliyor. Oxford Üniversitesi’nden Prof. Daniel Freeman paranoya tedavisi için böyle bir yöntem kullanan ilk uzmanlardan biri. Bilgisayarda oluşturulan simülasyonda kalabalık korkusu olan hastalar metroda sanal yolculuklara çıkarak bu korkularını yenebiliyor.

Hasta katılımı

Eye Decide, hastaların görüşlerinin hangi bölümünde ne gibi bir sorun olduğunu anlayabilmesi için geliştirilen bir hasta katılımı uygulaması. Uygulama sayesinde hastalar doktorun bahsettiği tıbbi içeriği daha kolay anlayabiliyor. Uygulama Apple App Store’dan ücretsiz olarak indirilebiliyor.

Eğitim

Tıp eğitimi için uyarlanabilir dijital simülasyonlar üreten SimX firmasının CEO’su Ryan Ribera “Sanal hastalar fiziksel bir mankene göre çok daha esnek. Simülasyonda hastanız bir çocuk ya da bir yaşlı olabilir. Hamile bir kadın ameliyat sırasında doğum yapabilir. Bunun animasyonunu yapabiliriz.” diye konuştu.