Otonom araçlara 15 maddelik düzenleme

ABD’de Ulaştırma Bakanlığı, yarı otonom ve sürücüsüz araçların güvenli seyahati için ilk kontrol listesini yayınladı. Yarı otonom ve otonom araçlar yola çıkmadan önce bu listedeki 15 konuda yeterliliğini kanıtlamış olması gerekecek. Bu konular şu şekilde:

Veri paylaşımı: Otonom araçlar aslında kocaman tekerlekli bilgisayarlar ve sürüş sırasında sürekli veri topluyorlar. Otomobil üreticileri bu verileri depolayarak olası bir kaza ya da bozulma durumunda neyin yanlış gittiğini düzenleme kuruluşlarına gösterebilmeli.

Mahremiyet: Otomobil sahipleri araçlarının ne gibi bilgileri toplayacağını önceden bilmeli. Ayrıca sürücülerin, aracın biyometrik veri ya da sürücü davranışı gibi kişisel verileri toplamasına da itiraz etme hakkı bulunmalı.

Sistem güvenliği: Otomobiller; yazılım hataları, çevredeki kazalar, çekiş gücü kaybı ve diğer risklere güvenli bir şekilde yanıt verebilecek şekilde geliştirilmelidir. Otomobil üreticileri, güvenlik sistemlerini bağımsız kuruluşlara onaylatmalı ve araçlarının teknolojik problemler ortaya çıktığında bile güvenli bir şekilde çalışabildiğini kanıtlamalıdır.

Dijital güvenlik: Araçlar online saldırılara karşı güvenlik sistemleri ile donatılmalıdır. Otomobil üreticileri tüm programlama kararlarını ve güvenlik testlerini kayıt altında tutmalı ve bu verileri endüstrideki diğer şirketlerle paylaşmalıdır.

İnsan-makine arayüzü: Otomobil üreticileri araçlarının güvenli bir şekilde otopilot ve insan kontrol arasında değişim yapabildiğini göstermelidir. İnsan sürücüler otomatik sürüşün hangi koşullarda kullanılamayacağı bilgisine kolaylıkla erişebilmelidir. Otomobil üreticileri ayrıca otopilot modundayken yoldaki yayalar ve diğer araçlarla iletişim konusunda yöntemler geliştirmelidir. Tam otonom araçların kontrol mekanizmaları engelli sürücülere uygun olarak tasarlanmalıdır.

Çarpışma dayanıklılığı: Sürücüsüz araçlar, Ulusal Otoyol Trafiği Güvenlik Dairesi’nin genel çarpışma dayanıklılığı standartlarına uymalı ya da araçların çarpışma durumunda içindeki kişileri koruyacak şekilde tasarlandığını kanıtlamalıdır. Eğer otonom bir araç kaza yaparsa, ortaya çıkan zarar aynı tipte bir başka aracın oluşturacağı zarardan daha fazlasını ortaya çıkarmamalıdır.

Müşteri eğitimi: Otomobil üreticileri, satış temsilcilerini ve diğer elemanlarını otopilotun nasıl çalıştığı konusunda eğitmeli, böylece bu çalışanlar oto galerileri ve dağıtıcılara eğitim verebilmelidir. Üretici ve satıcı aynı zamanda müşterilere otonom araçların yetenekleri ve sınırları ve muhtemel acil durum senaryoları konusunda bilgiler vermelidir.

Sertifikalandırma: Tüm yazılım güncellemeleri ve yeni sürücüsüz araç özellikleri Ulusal Otoyol Trafiği Güvenlik Dairesi’ne bildirilmelidir.

Çarpışma sonrası davranış: Otomobil üreticileri araçların çarpışmanın ardından kullanım için uygun olduğunu kanıtlamalıdır. Örneğin kazada sensörleri ya da güvenli kontrol sistemleri bozulan bir araç, bu sistemler tamir edilmeden sürücüsüz modda kullanılamamalıdır.

Kanunlar ve uygulamalar: Araçlar çeşitli eyaletlerin ve yerel bölgelerin kurallarına ve uygulamalarına göre hareket edebilmelidir. Örneğin farklı şehirlerdeki hız limitleri algılanabilmeli, hangi eyalette kırmızı ışıkta U dönüşü yapmaya izin verdiği bilinmelidir. Ayrıca araçlar, kazayı önlemek için bazen kurallara aykırı davranabilmelidir. (Sollama yasağı olan bir yolda, şerit kapalıysa diğer şeride geçmek gibi)

Etiğe dair görüşler: İnsan sürücülerin kararlarının etik sonuçları olduğu gibi bir otomobilin programlanmasının da etik sonuçları vardır. Örneğin bir kaza esnasında otomobiller kendi içindeki kişileri mi yoksa diğer sürücüleri mi korumaya çalışacak. Bu tarz konularda aracın nasıl davranacağını belirten programlama kararları Ulusal Otoyol Trafiği Güvenlik Dairesi’ne bildirilmelidir.

Çalışma tasarımı: Sürücüsüz sistemin nerede, nasıl ve hangi koşullar altında çalışacağını açıklayan bir el kitabı oluşturulmalı. Üreticiler araçlarının bu el kitabında belirtilen koşullarda çalışabildiğini kanıtlamalıdır.

Tanı ve tepki: Otomobil üreticileri aracın, hem normal trafik koşullarında nasıl davranacağını hem de -yola hayvan çıkması ya da ağaç düşmesi gibi- büyük sürprizler karşısında nasıl tepki vereceğini göstermek zorundadır.

Sürücüsüz modun iptali: Araç teknolojik bir sorun olduğunda sürücüsüz moddan sürücülü moda kolay bir şekilde geçebilmeli. Ancak bunu yaparken sürücünün de bu değişimden haberdar olduğunun farkında olmalı. Şoförün sarhoş ya da otomobil süremeyecek durumda olduğunu algılayıp ona göre karar alabilmeli.

Onaylama: Otomobil üreticileri, sürücüsüz araçlarda bulunan geniş çapta teknolojilerin test edilmesi ve onaylanması için yöntemler geliştirmeli. Testler simülasyon, pistte test ve yolda test aşamalarını içermeli.

Kaynak: New York Times