Okyanusun ortasındaki uzay aracı mezarlığı

Dünya üzerindeki en uzak noktanın adı Nemo Noktası (Point Nemo). Latince’de ‘hiç kimse’ anlamına geliyor. Nemo Noktası, 48°52.6′ Güney ve 123°23.6′ Batı koordinatlarında yer alıyor. En yakın kara parçasına uzaklığı yaklaşık 2 bin 700 kilometre. Böyle olunca da ölü uzay araçlarını atmak için en uygun yer haline geliyor. Bu yüzden NASA, bu noktaya ‘uzay aracı mezarlığı’ diyor. Uzay mühendisi Bill Ailor, Nemo Noktası’nı, ‘hiçbir şeye zarar vermeden kurtulmak istediğiniz şeyleri koymak için en uygun yer’ olarak adlandırıyor.

1971’den beri 260 uzay aracı atıldı

NASA, nispeten küçük uyduların Nemo Noktası’na ulaşmadığını zira Dünya’ya ulaşmadan yanıp yok olduklarını söylüyor. Fakat, Çin’in uzay istasyonu Tiangong-1 gibi çok daha büyük objeler sorun teşkil ediyor. Çin, uzay istasyonunun kontrolünü kaybettiği için Tiangong-1’in 2018’in ilk aylarında Dünya’ya çakılması bekleniyor. Fakat nereye düşeceğini kimse bilmiyor. Kar amacı gütmeyen Aerospace Corporation adına çalışan Ailor, uzay istasyonu Dünya atmosferine girmeden 5 gün önceye kadar bir tahminde bulunmayacaklarını belirtti. Tiangong-1 atmosfere girdikten sonra çeşitli büyüklüklerdeki parçalar gökten yağabilir. Çin, uzay istasyonunu kontrol edemediği için Tiangong-1’in Nemo Noktası’na düşeceğini garanti edemiyor. Popular Science’a göre 1971-2016 yılları arasında uzay ajansları Nemo Noktası’na en az 260 tane uzay aracı attı. Tiangong-1 uzay mezarlığına düşmese bile düşen parçaların yeryüzündeki herhangi bir insana zarar vermesi çok çok düşük bir ihtimal. Ailor, “İmkansız değil. Uzay çağının başlangıcından beri Oklahoma’da omzuna bir metal parçası düşen kadın haricinde kimsenin başına bir şey gelmedi.” diyor.

İşi biten uzay araçlarını yörüngede bırakmak daha tehlikeli

Dünyanın yörüngesinde, farklı yüksekliklerde yaklaşık 4 bin uydu yer alıyor. Hatta SpaceX’in yakın zamanda fırlatmayı düşündüğü 4 bin 425 adet uydu için bile yer var. Fakat kalabalığın giderek arttığını anlamak zor değil. Space-Track.org’a göre bütün bu uyduların yanı sıra yörüngede gezinen binlerce roket parçası, bir yumruktan daha büyük 12 bin kadar yapay obje var. Sayılması mümkün olmayan vidalardan, metal parçalarından, cıvatalardan bahsetmeye gerek bile yok.

Ailor,” Ülkeler, uzay çöpü ürettikçe kendi sistemleri ve vatandaşları için tehlike oluşturduklarını yıllar içinde anladı.” diyor. Avrupa Uzay Ajansı’na göre risklerin en büyüğü, uzay çöplerinden birinin bir diğerine çarpması olur. Bu tür uydu çarpışmaları nadir, fakat gerçekleşebiliyor. Bunun bir örneğini 1996’da, 2009’da ve iki örneğini de 2013 yılında gördük. Uzay uydularının kasıtlı olarak yok edilmesi ve uydu çarpışmaları, yörüngedeki uyduları tehdit etmesi mümkün olan sayısız uzay çöpü üretiyor.

“Ülkeler el ele vermeli”

Eski uzay araçlarının yörüngeden çıkartılması, uzay çöpü üretimini engellemenin temelini oluşturuyor. Birçok uzay ajansı, uzay araçlarını işleri bittiği zaman uzay aracı mezarlığına dönmelerini sağlayan sistemlerle üretiyor. Fakat Ailor ve diğer yetkililer, yörüngede bize tehdit oluşturan, kontrol edilmeyen parçaları yörüngeden indirmek için yeni teknolojiler geliştirilmesi için teşviklerde bulunuyor. ‘Temizlenmesi’ gereken en önemli şeylerden biri de yeryüzündeki politikalar olabilir. Ailor, “Bu sadece teknik bir mesele değil. ABD’ye ait bir uyduya başka bir ülkenin dokunma izni yok. Aksi takdirde savaş bile çıkabilir. Bütün ülkelerin anlaşmaya vararak işe yaramayan ya da kontrolden çıkan uzay objeleri için harekete geçmesi lazım.” diyor.

Kaynak: Business Insider