Mona Lisa’nın algı analizi

Duygusu yüzyıllardır tartışılan Mona Lisa eseri üzerine yapılan bir araştırma, insanların bu resmi her zaman mutlu olarak algıladığını ortaya koyuyor.

Haber Özeti

Tam Sürüm

Leonardo da Vinci’nin ünlü eserinde Mona Lisa’nın dişleri birazcık görünseydi, bugün bu eser bu kadar popüler olmayabilirdi. Floransalı kumaş tüccarı Francesco Giocondo’nun eşi Lisa Gherardini’ye ait olduğu düşünülen portrede bulunan yarı gülümseme, çağlar boyunca insanlarda çok farklı duygular uyandırdı. Yeterince uzun süre esere baktığınızda Mona Lisa’nın yüzünde mutluluk, şefkat, huzursuzluk, melankoli, hüzün hatta belki gaz sancısı bile görmeniz mümkün. Ancak yeni bir araştırma tüm bu duyguların, sanatseverlerin kuruntusu olduğunu, Mona Lisa’nın aslında sadece mutlu göründüğünü ortaya koyuyor.

Freiburg Psikolojik ve Zihinsel Sağlık Enstitüsü’nden araştırmacıların yaptığı iki deney, Mona Lisa’nın nasıl algılandığına dair yeni sonuçlar elde etti. İlk deneyde 12 katılımcıya, Mona Lisa’nın ağız çevresi hafif değiştirilmiş 8 farklı versiyonunu ve orijinalini gösteren araştırmacılar, katılımcılardan bu resimlerin mutlu mu yoksa üzgün mü olduğunu belirtmesini istedi. Katılımcılara rastgele gösterilen görseller mutlu ve üzgün olarak nitelendirilirken orijinal görselin her katılımcı tarafından mutlu olarak tanımlandığı belirtildi. Araştırmacılardan Jürgen Kornmeier “Orijinal Mona Lisa’nın her seferinde ‘mutlu’ olarak nitelendirilmesi bizi oldukça şaşırttı. Bu durum, tarihçilerin genel bakış açısını sorgulamamız gerektiği anlamına gelebilir.” diyor.

Algılar adapte oluyor

İkinci deneyde ise araştırmacılar üzgün görsellere odaklandı. Orijinal görsel en mutlu versiyon olacak şekilde, önceki çalışmadan üç adet mutsuz Mona Lisa’nın yanına üç yeni üzgün versiyon daha ekleyen araştırmacılar, katılımcılardan bu yedi görseli sınıflandırmasını istedi. Katılımcıların daha önce gördükleri görselleri, yeni çalışmada ‘daha mutsuz’ olarak nitelendirdiği görüldü. Yani katılımcılar, diğer mutsuz görsellerle birlikte değerlendirdiklerinde eski görselleri daha mutsuz olarak algıladı. Kornmeier “Veriler, algılarımızın net olmadığını ve içinde bulunduğumuz ortama hızla uyum sağladığını gösteriyor.” dedi.

Tabii ki 12 adet Alman deney gönüllüsünün görüşleri yüzyıllar süren tartışmaları bitirecek değil. Diğer araştırmalar, da Vinci’nin aslında sanatseverleri yüzlerce yıl öteden beri trollediğini öne sürüyor. Ünlü sanatçının eserinde ‘algılanamayan gülümseme‘ adı verilen bir teknik kullandığı, böylece resmin geneline bakıldığında gülüyormuş gibi görünen yüzün, sadece ağız kısmı incelendiğinde mutsuz olarak algılanabileceği ifade ediliyor. Da Vinci’nin ne kadar usta bir ressam olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu etkinin bilinçli bir şekilde resme yerleştirildiğini düşünmek çok da garip değil. Yine de bu durum kanıtlanabilmiş değil.

Kaynak: Smithsonian

Yeterince uzun süre esere baktığınızda Mona Lisa'nın yüzünde mutluluk, şefkat, huzursuzluk, melankoli, hüzün hatta belki gaz sancısı bile görmeniz mümkün. Ancak yeni bir araştırma tüm bu duyguların, sanatseverlerin kuruntusu olduğunu, Mona Lisa'nın aslında sadece mutlu göründüğünü ortaya koyuyor. Resmin mutlu ve üzgün versiyonlarını hazırlayan araştırmacılar, katılımcılara bu görselleri gösterdiğinde, orijinal resim de katılımcılar tarafından mutlu versiyonlarla aynı kategoriye konuldu.

Yorum Ekle

Yorum yazmak için tıklayın

Yorumunuz:

e-Bülten Aboneliği