İran’ın Uber’i yaşamı dönüştürüyor

İran’ın dışa kapalı politikaları sebebiyle küresel markalar İran’a yerleşmekte zorlanıyor. Bu durum vatandaşların bazı hizmetlere ve ürünlere erişimini kısıtlasa da küresel oyuncuların yer almadığı sektörlerde İran çıkışlı girişimlerin de kolayca gelişmesine imkan sağlıyor. Bu girişimlerden birisi de İran’ın Uber’i olarak adlandırılabilecek Snapp adlı uygulama. Müşterilerin kendilerine özel taksi çağırmasını sağlayan uygulama sayesinde hem yolcular konforlu ve ucuz ulaşıma erişebiliyor hem de bir çok kişi ek iş olarak şoförlük yapabiliyor.

İran’da taksi, diğer ülkelerdekinin aksine paylaşılan bir ulaşım aracı. Eğer bir yolcu taksinin o yolculukta sadece kendisine hizmet vermesini istiyorsa ‘derbest’ (kapı kapalı) diyor. Böylece o taksi, yolcu inene kadar başka yolcu almıyor. Tabii yolculuğun maliyeti de artıyor. Snapp ise her yolculuğu kişiye özel ve ucuz bir şekilde sunarak ülkedeki ulaşım alışkanlıklarını değiştiriyor. Öyle ki artık ülkede ‘derbest’ ve ‘Snapp’ eş anlamlı olarak kullanılmaya başlamış.

Kısa sürede başarıya ulaştı

Snapp’in 32 yaşındaki CEO’su Shahram Shahkar, İngiltere ve Kanada’da eğitim aldıktan sonra 2014’te ülkesine dönmeye karar verdiğinde ailesinden büyük tepki görmüş. Ailesi Shahkar’ın yurt dışında daha iyi bir hayat sahip olacağına inanırken o ülkesine dönüp, daha önce yatırım yapılmamış bir alanda girişim başlatma kararı almış. Sonuç: geçtiğimiz yıl 60 çalışanı olan Snapp’in bugün 500 çalışanı var. Ülkede 100 bin civarı kişi Snapp sürücüsü olarak çalışıyor.

İran aslında 2000’lerin başından bu yana metro ve otobüs gibi toplu taşıma servislerine yatırım yaptı. Ancak vatandaşlar sadece ulaşım alanında değil, genel olarak aldıkları herhangi bir hizmette önceliği müşteri memnuniyeti olan bir işletme ile karşılaşmaya alışkın değiller. Bu sebeple Snapp’in yolcularının görüşlerini dinlemesi ve buna göre değişikliklere gitmesi, müşterileri ziyadesiyle memnun ediyor. Ayrıca ücretlerin sıradan taksilerin yarısından bile düşük olması bir başka tercih sebebi.

Kadın yolcuya kadın sürücü

Söz konusu İran olunca geleneksellik ve dini inanışlar da işin içine fazlasıyla giriyor. Bazı kadın yolcular, erkek şoförlerle seyahat etmekten çok memnun değil. Bu sebeple Snapp, sadece kadın sürücülerin çalıştığı ve kadın ve çocuklara hizmet veren Snapprose adlı yeni bir hizmet geliştirmiş. Böylece herhangi bir sebeple, erkek sürücü istemeyen kadınlar bu servisi kullanabiliyor. Ancak Snapp bünyesindeki tüm kadın şoförler, sadece Snapprose’da çalışmıyor. Kadın-erkek tüm yolculara hizmet veren kadın şoförler de Snapp bünyesinde çalışıyor. Kadınların bu şekilde iş gücüne katılması ve aile bütçesine katkıda bulunması da İran için olumlu bir gelişme.

Used Iranian mobile app Snap (Iran's homegrown version of Uber) in Tehran today & my driver was a lovely young woman! pic.twitter.com/G3UtVBrQBO

— Sharmine Narwani (@snarwani) July 8, 2017

Tabii tüm dünyada Uber ve benzeri servislerin geleneksel taksicilerden gördükleri tepkinin bir benzeri de İran’da Snapp’e karşı yaşandı. Müşteri kaybeden taksiciler, Snapp’i protesto etmeye başladı. Ancak neticede son tercih halkın olacak ve İran vatandaşları Snapp’in sunduğu hizmetten gayet memnun.

Kaynak: The Guardian