Haftanın Özeti: 84

Bilim / Yazılım / Donanım

• Çin’de 1,4 milyon işçisi bulunan yüksek teknoloji üretim şirketi Foxconn, fabrikalarındaki üretim maliyetini düşürmek amacıyla üretim aşamasında kullanılmak üzere robotlar satın aldı. Otomasyon çalışmalarının ardından 60 bin kişinin işten çıkarıldığı ifade ediliyor. Bu hamlenin ardından bölgede faaliyet gösteren diğer şirketlerin de benzer yatırımlar yapabileceği ve bir işsizlik dalgası oluşabileceği tahmin ediliyor. Foxconn otomasyon faaliyetini doğrularken rakam vermekten kaçındı.

• Artırılmış gerçeklik odaklı startup Magic Leap’in yapay zeka ve robotlar üzerine de çalıştığı şirketin taraf olduğu bir dava sürecinde verilen ifadeler sayesinde öğrenilmiş oldu. Gizli bilgi ve teknolojik mülkiyetin başka şirketlerin menfaatine kullanıldığı iddiası ile 2 eski çalışanından davacı olan şirket yapay zeka üzerine çalışmalar konusunda açıklama yapmadı.

• Birleşik Devletler’de işsizlik oranının yüzde 5’te sabitlenmesi ve tarım dışı alanlarda iş imkanlarının iyileşmesi gibi olumlu gelişmeler bilgisayar ve ağ sektöründe de işlerin süt liman gittiği anlamına gelmiyor. İşte 2016’nın ilk yarısına damgasını vuran devasa işten çıkarmaların bir listesi:
  • Microsoft: Pek çoğu Finlandiya Nokia’dan olmak üzere bin 850 çalışanının işine son veriyor. Bu sayısa 500 küresel çalışanın da eklenmesi bekleniyor.
  • Nokia: Alcatel – Lucent ile birleşmesinin neticesinde binlerce çalışanı ile vedalaşmak zorunda kalacak.
  • VMWare: Sanallaştırma öncüsü yıla 800 işten çıkarma ve bulut bilişim sektöründe de gözü olduğu açıklaması ile başladı.
  • Intel: Çiplerin efendisi şeylerin interneti teknolojisine yönelme kararı doğrultusunda dünya genelinde 12 bin çalışanı ile yollarını ayıracağını duyurdu. Bu sayı şirketin çalışanlarının yüzde 11’ine karşılık geliyor.
  • IBM: Büyük Mavi’nin düşen kar oranları ve bulut bilişim sektörüne yönelişi sebebiyle yol verdiği çalışan sayısı 14 bin. Tazminat ödemesini ise bir zamanlar olduğu gibi 6 aylık maaş şeklinde değil tek maaş olarak yapıyor.
  • Broadcom: Avago ile birleşmesi sonucu bin 900 kişinin işine son veriliyor.
  • BlackBerry: Mobilin yorgun devi Şubat ayında Waterloo merkez ofisinden 200 kişinin işine son verdi. Şirketin siber güvenlik danışmanlığı ve şeylerin interneti alanlarına yöneleceği açıklandı.

• Pek çok Android telefonda kullanılan çipleri tasarlayan ARM firması, 2017’de üretilecek telefonlar için geliştirdiği Cortex A73 ve G71 adındaki çiplerde sanal gerçekliği ve 4K çözünürlüklü ekranları baz aldı. Firmaya göre önümüzdeki yıl bu özellikleri bulunan telefonlarda büyük bir artış yaşanacak. ARM çip üreticilerinin 2016’nın sonunda bu çipleri üretmeye başlayacağını ve 2017’nin ilk çeyreğinde bu çipleri kullanan telefonların piyasaya sürüleceğini tahmin ediyor.

• Çinli akıllı telefon devi Xiaomi Microsoft’un çoğu mobil yazılımla alakalı bin 500 patentini satın alacağını duyurdu. Bu hamle şirketin Batı’ya doğru genişleme hedefi için attığı önemli bir adım olarak görülüyor. Kendi evinde yüzde 26’lık (ve hızla büyümeye devam eden) bir payla pazarı domine eden Androidçi Xiaomi’nin dışarıda büyümesinin önündeki en büyük engel ise fikri mülkiyet.

• Son dönemde yayınlanan haberlerle birlikte ortaya atılan iddialara göre Microsoft dört adet yeni Xbox modeli ile oyunseverlerin karşısına çıkacak. Gerçek isimleri bu şekilde olmasa da ‘Xbox One Slim’ önceki modellere göre çok daha ince olacak, Xbox One VR çok yüksek performansıyla Oculus Rift gibi sanal gerçeklik gözlüklerini destekleyecek, Xbox One Mini basit oyunları ve uygulamaları çalıştıran küçük bir Xbox versiyonu olacak, Xbox Stick ise Xbox üzerinden oynanan oyunları başka ekranlara kablosuz olarak aktarabilecek.

• Daha iyi kamera, daha iyi batarya ya da suya dayanıklılık… Yeni bir modelin elinizdeki teknolojinin iyileştirilmiş bir halini sunması mümkün fakat yepyeni bir teknoloji ile gelmesi artık öyle sık görülen bir şey değil. iPhone’un bu yıl gelmesi beklenen büyük güncellemesinin şirketin OLED ekran, 3D touch gibi majör tasarım değişiklikleri ve iyileştirmelere odaklanacağı sebebiyle 1 sene erteleneceği söylentiler arasında. Büyük güncelleme yerine küçük çaplı – adaptif bir güncelleme yapılıp yapılmayacağı ise merak konusu.

• Sirin Labs mevcut teknoloji ile mümkün olan en gelişmiş mahremiyet korumasını sağlayan yüksek kalitede bir telefon üretti. 2 yıllık bir çalışmanın ürünü olan Solarin, özellikle uluslararası hassas bilgi ve belge taşıyan iş adamları için kullanılabilirlik, kalite ve tasarım konularından ödün vermeden güvenli iletişim kurabilme konforu sunuyor – ve bu konfor 14 bin dolar.

• Her geçen gün insanlara biraz daha benzeyen yapay zekalı robotların gelecekte bir benlik algısı olabileceğini ifade eden Oxford Üniversitesi öğretim görevlisi Marcus du Sautoy, bu robotların da insanlar gibi haklara sahip olması gerektiğini savundu. Sautoy bu alanda sıkça gelişmelerin yaşandığı günümüzde artık bu konuları konuşmanın vaktinin geldiğini söylüyor.

• Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde Prof. Uğur Şahin önderliğinde gerçekleştirilen çalışmada, kanser tümörünün RNA kodu negatif elektrik yüklü bir yağ kapsülü içinde dolaşım sistemine enjekte edildi. Elektrik yükü sayesinde bu kapsülü zararlı olarak tanımlayan bağışıklık sistemi tüm vücutta bu RNA kodunu barındıran hücrelerle savaşmak üzere yeni hücreler üretti. Bu şekilde vücudun o kanser türüne karşı bağışıklık edinmesi sağlandı.

• Ulsan Ulusal Bilim ve Teknoloji Enstitüsü kampüsüne kurulan Science Walden Pavilion adlı labortuvar insan dışkısını enerji üretimi için kullanabiliyor. Laboratuvarda bulunan tuvaletten alınan dışkı kuru bir kompost haline getirildikten sonra mikroplarla dolu bir haznede çözülüyor. Buradan elde edilen karbondioksit ile biyoyakıt olarak kullanılmak üzere yeşil alg üretiliyor. Elde edilen metan gazı ise ısınma amaçlı yakıt olarak kullanılıyor. Dışkının maddi değerini ölçen bir uygulama geliştiren ekip gelecekte tuvaleti kullananlara para ödemeyi planlıyor.

• 27 Mayıs’ta Brüksel’de düzenlenen Rekabet Konseyi toplantısında, bilim, inovasyon ve girişim için ciddi etkileri olacak düzenlemeler yapıldı. 2020’den itibaren, kamu fonu ile gerçekleştirilen tüm bilimsel araştırmaların sonuçlarının yeniden kullanıma uygun bir şekilde, ücretsiz olarak paylaşılması kararı alındı. Ayrıca girişimcilere AB’ye giriş ve yatırım konusunda destek verilmesi kararlaştırıldı. Böylece hem yeni iş imkanları sağlanması hem de toplumsal sorunlara daha hızlı çözümler üretilmesi amaçlanıyor.

• Kör olasıca şarkılar olmasa çoktan unuturdum diyenlere müjde! ‘Lekesiz aklın sonsuz günışığı’ fantazisine bir adım daha yaklaştık. Beyinde asetilkolin salınımının anıların etki süresi üzerine çalışma yapan Stony Brook üniversitesinden bir araştırma ekibi, optogenetik yöntemini kullanarak farelerin beynindeki travmatik anıları zayıflatmayı ve tamamen silmeyi başardı. Bu çalışmanın gelecekte travma sonrası stres bozukluğu yaşayan hastaların tedavisinde ya da bunama sebebiyle hafıza kaybı yaşayan hastalara iyi anıların hatırlatılmasında kullanılabileceği düşünülüyor.

• 43 katılımcı ile kalıp yargılar üzerine bir deney gerçekleştiren araştırmacılar Jonathan Freeman ve Ryan Stolier, insanların yüzüne baktığımızda beynin iki farklı bölgesinin algımızı etkilemek için harekete geçtiğini gördü. Karşılaşılan kişiyi kategorize etmeye ve belirli bir kalıba sokmaya çalışan bu bölgelerin nihai algılamada etkili olmasa da insanların ilk tepkilerine ve daha sonraki davranışlarına etki edebildiği vurgulandı. Kalıp yargıların sonradan öğrendiğini belirten araştırmacılar bunların nasıl öğrenildiğini ve bu durumun nasıl değiştirilebileceğini araştıracak.

• Airbus demode olmaya yüz tutmuş uydu teknolojisini yüksekten uçan insansız hava araçları ile devirmeyi planlıyor. Bombalama ya da kargolama değil ‘yalancı’ uyduluk yapacak şekilde tasarlanacak araçlar bir yandan uydular tarafından yürütülen işleri yaparken diğer yandan yeni teknoloji ve batarya için düzenli olarak geri dönebilecek. Askeri ve istihbari hedefler, orman yangınları ya da çeşitli acil durumlar güneş enerjisi ile çalışan bir dronelar kümesi tarafından izlenebilecek. Uydulardan daha alçak uçabildikleri için dünyamızı daha net görüntüleyebilecek olan dronelar aynı zamanda yüksek bant genişliği ve lazer gibi teknolojiler sayesinde iletişimde de ciddi iyileştirmelere gebe.

• Ünlü girişimci Elon Musk, sahibi olduğu SpaceX firmasının 2024 yılında Mars’a ilk insanlı uçuşu gerçekleştireceğini, roketin 2025’te Mars’a ulaşacağını açıkladı. Daha sonra her 26 ayda bir Mars’taki koloniye yeni malzemeler götürüleceğini belirten Musk, hedefinin insanlığı çok gezegenli bir tür haline getirmek ve bir gün uygarlığımızı Güneş Sistemi’nin de ötesindeki gezegenlere ulaştırmak olduğunu ifade etti.

• E-ticaret devi Amazon’un kurucusu ve CEO’su Jeff Bezos, Recode Yazılım Konferansı’nda yaptığı konuşmada pek çok farklı konuya değindi. Ağır sanayiyi Dünya’dan uzaklaştırıp uzayda kurulacak fabrikalarda yapmayı öneren Bezos, yapay zeka için de ‘bir altın çağın başlangıcı’ ifadesini kullandı. Milyarderlerin basına müdahale etme çabalarını eleştiren ünlü iş adamı “Eleştirileri kaldıramıyorsanız ilginç şeyler yapmayın” dedi. Bezos mahremiyet konusunda önemli olanın şeffaflık olduğuna dikkat çekerken, posta servisleri ile de yarış içinde değil işbirliği içinde olduklarını belirtti.

• Teknoloji ile birlikte hızla değişen cihazların, kullanım şekillerinin ve alışkanlıklarımızın yenemediği 6 demode teknolojiye bir dönüp bakın istemişler:
  • Disket: Birleşik Devletler Savunma Bakanlığı depolama çözümü olarak halen 1970’lerden kalma IBM Series / 1 sistemli diskleri kullanıyor. Nükleer teknoloji sevimli floppy’lere emanet diyebilir miyiz?
  • Çevirmeli ağ: Ev telefonu çalınca interneti kesilen, kendisi internete bağlıyken telefonu kullanması gereken aile fertlerine sıkı yönetim uygulayan, onların haberleşme özgürlüklerini hiçe sayan insanlar hala aramızda. Amerika’da 10 milyondan fazla kişi bu zor koşullar altında yaşıyor.
  • Telefon rehberi: Dantelle örtülü ev telefonlarımızın hemen yanında tercihen üzerinde bir kalemle yıllar yılı yaşayıp gitmiş evin en karizmatik demirbaşlarından olan rehberler ölmedi. 2012’de Amerikalılar 7 milyon değerinde 100 bin adet telefon rehberi satın aldı. ‘Rehberdeki bütün numaralar silinmiş ya kusura bakma’ günlerinde hayata sıkı sıkı tutunan bu küçük defterlere hayranlık duymamak elde değil.
  • Ankesörlü telefon: Sokakların façalı, emektar telefonları vandalizme odak olmak dışında bir işe yarıyor ki hala vergilerimizin bir kısmı onların bakım ve onarımına ayrılıyor.
  • Kasetler ve VHS kasetler: 2012 yılında Amerika’da 13 milyon boş VHS ve normal kaset satılmış. Geçmişten gelip yüklü miktarda kaset satın alan ajanlar dışında bir açıklama pek mümkün görünmüyor.
  • Fax makineleri: Stajyerler için yaratılmış en büyük iş alanlarından biri olduğu için ofislere bir muadili gelene kadar inatla kullanılmaya devam edilmesi bekleniyor. Yoksa e-postanın yapamadığı bir işi yok. Hatta ‘fax çektim geldi mi?’ diye arayanlar yerlerini ‘bi mail attım bakabildin mi?’ diye arayanlara çoktan bırakmış durumda.

Gelişmeler devam ediyor! Sıradaki sayfaya aşağıdan geçebilirsiniz.