Haber Özeti
Tam Sürüm
Birçok kişinin dünyanın en gizemli kitabı olarak adlandırdığı Voynich Elyazması, karmaşık ve bilinmeyen bir dilde yazılmış, içinde şema ve çizimler de bulunan 240 sayfalık bir metin. El yazması 1912 yılında tesadüfen Polonyalı kitap satıcısı Wilfrid Voynich‘in eline geçmeden önce simyacı ve hükümdarlar tarafından tutuluyordu.
O zamandan beri sayısız kriptocu, kod kırıcı ve dilbilimci metnin sırrını çözme teşebbüsünde bulundu ama başarılı olamadı. Günümüzdeyse Kanadalı bilgisayar bilimcileri sayesinde konu yeniden gündeme geldi.
Alberta Üniversitesi’nde çalışan araştırmacılar, yapay zeka sayesinde algoritmik kripto çözme adı verilen tekniği kullanarak antik el yazmasının bazı kısımlarını çözdü. Algoritmayı İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 380 farklı çevirisi üzerinde test eden ekip, dil kökenini yüzde 97 oranında doğruluk payıyla tespit etti. Ekip metnin Arapça olduğundan şüphe ediyordu fakat yapay zeka en muhtemel kaynağın İbranice olabileceğine işaret etti.
Hesaplamalı dilbilimci Greg Kondrak “Metindeki sözcüklerin yüzde 80’inin İbranice sözlükte yer aldığını gördük fakat bu sözcükleri bir arada düşününce bir anlam ifade ediyor mu, henüz bilmiyoruz” diyor.
Bulguları doğrulayabilecek İbranice uzmanı bulamayan araştırmacılar en sonunda Google Çeviri’ye başvurdu. Google Çeviri’nin sonuçlara biraz da olsa tahmin kattığının farkında olan ekip, birtakım eşleşmeler olduğunu gördü. El yazmasının birkaç bitki çizimi içeren ‘Bitkiler’ bölümünde ışık, hava, çiftçi ve ateş gibi botanikle alakalı terimler olduğu fark edildi.
Yapay zekaya göre metnin ilk satırı şu şekilde:
“O (kadın), rahibe, evin erkeğine, bana ve insanlara tavsiyeler verdi.”
Belki de bahsedilen tavsiyeler bitkilerle ilgilidir? Ekip şu anda bundan emin olamıyor. Kondrak “Ortaya çıkan cümle dilbilgisi açısından doğru. Bir anlam ifade ediyor. Bir el yazmasına bu şekilde başlamak biraz tuhaf olsa da mantıksız değil” diyor.
Ekip, araştırmayı ilerletmek ve metni yanlış yorumlamadıklarına emin olmak için eski İbranice tarih bilimcilerin desteğine ihtiyaç duyduklarını söylüyor. Voynich üzerine çalışmalar yapan bütün bilimcilerin bu tür bir araştırma yöntemine güven duymadığını belirten Kondrak “Eğer İbranice hipotezi doğrulanırsa yeni keşiflerin de önü açılır” diyor. Yapılan araştırmanın sonuçları Transactions of the Association of Computational Linguistics adlı dergide yayımlandı.
Kaynak: Science Alert
Alberta Üniversitesi araştırmacıları, birçok insanın dünyanın en gizemli kitabı olarak adlandırdığı Voynich Elyazması'nın sırrını çözmek adına önemli bir adım attı. Yapay zekadan faydalanan araştırmacılar algoritmik kripto çözme adı verilen teknikle metni inceledi. Metnin dil kökeninin Arapça olduğunu tahmin eden araştırmacıların aksine yapay zeka dilin İbranice kökenli olduğunu öne sürdü. Bulguları doğrulayabilecek İbranice uzmanı bulamayan araştırmacılar Google Çeviri'ye başvurdu ve birtakım eşleşmeler olduğunu gördü. Voynich Elyazması'nın birkaç bitki çizimi içeren 'Bitkiler' bölümünde ışık, hava, çiftçi ve ateş gibi botanikle alakalı terimler olduğu fark edildi. Bilimciler, araştırmanın ilerlemesi için eski İbranice uzmanlarıyla çalışmaları gerektiğini söylüyor.
Yorum Ekle