Yetişkin bir AIDS hastası HIV’den tamamen kurtuldu

Londra’da tedavi gören HIV pozitif bir adam, HIV’ye dayanıklı birinden alınan kemik iliği nakli ile AIDS virüsünden tamamen kurtulan ikinci kişi oldu. Yaklaşık 3 yıl önce gerçekleşen kemik iliği kök hücre naklinin ardından antiretroviral ilaç kullanan adam bu ilaçları da 18 ay önce bırakmıştı. Doktorlar bugün adamın vücudunda AIDS virüsü tespit edemiyor.

Tedaviyi yöneten profesörlerden Ravindra Gupta “Hiçbir virüse rastlamadık. Vücutta herhangi bir şey tespit edemiyoruz.” diyor. Bu durumun, bilimcilerin gelecekte AIDS’i tedavi edebilir hale geleceğinin bir kanıtı olduğunu söyleyen doktorlar yine de HIV’nin tedavisi bulunduğunu söylemek için erken olduğunu belirtiyor.

Gupta hastasının işlevsel olarak tedavi olduğunu ve hastalığının gerileme döneminde olduğunu söylüyor ancak ‘iyileşti’ demek için henüz erken olduğunu belirtiyor. Tedavi gören adama Lonrda hastası deniyor çünkü bu durum daha önce HIV’den aynı yöntemle kurtulan Amerikan hasta Timothy Brown’ın durumuna benziyor. Brown’ın tedavisi Almanya’nın Berlin şehrinde yapıldığı için ona da Berlin hastası deniyordu. 2007’de tedavi olan Brown tedavisinin ardından ABD’ye yerleşti ve şu anda sağlıklı bir şekilde hayatına devam ediyor.

Dünya genelinde 37 milyon kişi HIV taşıyor ve 1980’de yayılmaya başladığından beri AIDS 35 milyon kişinin ölümüne yol açtı. Bilimsel araştırmalar sayesinde virüs bugün düzenli ilaç kullanımı ile baskılanabiliyor.

İlik nakli son şansıydı

Şu anda Cambridge Üniversitesinde çalışan Gupta Londra hastasını tedavi ettiğinde Londra Üniversitesi Akademisinde görev alıyordu. Hasta 2003’te AIDS’e yakalanmış ayrıca 2012’de hastaya Hodgkin Lösemisi olarak bilinen bir kan kanseri teşhisi konulmuştu. 2016 yılında hasta kanser sebebiyle çok güçsüz düşmüş ve doktorlar organ nakli için arayışlara başlamıştı. Gupta “Bu, hastanın hayatta kalmak için son şansıydı.” diyor.

Bağışçının hastayla bir akrabalık bağı yoktu ve CCR5 delta 32 olarak bilinen bir genetik mutasyona sahipti. Bu mutasyon HIV’ye karşı direnç sağlıyor. Nakil işlemi başarıyla gerçekleşti ama bazı yan etkiler oluştu. Bunlardan biri de graft-versus-host (yama-konak uyuşmazlığı) hastalığıydı. Bu hastalıkta vücuda nakille gelen bağışıklık hücreleri, kişinin kendi bağışıklık hücrelerine saldırıyor.

Çoğu uzman bu gibi tedavilerin tüm hastaları iyileştirmek için kullanılamayacağını düşünüyor. Bu prosedür oldukça pahalı, karmaşık ve riskli. Başka kişilerde bu tedavinin uygulanması için tam uyumlu bağışçılar bulunması lazım. CCR5 mutasyonu sadece kuzey Avrupa’da bir grup insanda görülüyor. Bu kadar az kişi arasından uyumlu bağışçı bulmak oldukça güç.

Yan etki tedavinin bir parçası olabilir

Uzmanlar CCR5’in tek başına yeterli olup olmadığından da emin değil. Graft-versus-host hastalığının da tedavide rol oynayabileceği düşünülüyor. Hem Berlin hastası hem de Londra hastası bu yan etkiyi yaşadı. Bu durum HIV bulaşan hücrelerin yok edilmesinde rol oynamış olabilir.

Avustralya Doherty Enstitüsünden Sharon Lewin, Reuters’a yaptığı açıklamada, Londra hastasının tedavisiyle birlikte yeni çalışma alanlarının önünün açıldığını söylüyor. Lewin “HIV’yi tedavi etmedik ama bu vaka bize gelecekte virüsü ortadan kaldırmanın mümkün olabileceğini gösteriyor.” diyor.

Gupta ekibin bu bulguları kullanarak yeni HIV tedavi stratejileri geliştirmek için çalışacağını söyledi. HIV taşıyıcılarında CCR5 mutasyonunu tetiklemek için gerekli gen tedavisinin geliştirilmesi üzerine çalışmalar yürütülecek.

Londra hastası tedavi ekibine adının, yaşının, milliyetinin ve diğer kişisel bilgilerinin açıklanmasını istemediğini söyledi.

Kaynak: Reuters