Haber Özeti
Tam Sürüm
Singapur vatandaşlarının ‘üç ebeveynli bebek‘ fikrine nasıl baktıklarına karar vermek için sadece iki günleri var. Sıradan iki ebeveynli çocukların genetik hastalıklarının önüne geçmek için üçüncü bir kişiden alınan genlerin de çocuğun DNA’sına işlenmesi ile gerçekleştirilen bu yöntem şu anda dünya üzerinde sadece Birleşik Krallık’ta yasal olarak gerçekleştirilebiliyor.
15 Haziran’da, başkanlığını Prof. Dr. Oi Lian Kon’un yaptığı Biyoetik Danışma Komitesi vatandaşlardan ve dini gruplardan konu ile ilgili görüş almayı sonlandıracak. Mitokondri değişim terapisi (MRT) adı verilen işlemde DNA’nın küçük bir kısmı, hücrenin geri kalan kısmından ayrıştırılıyor ve üçüncü bir kişiden alınan genlerle değiştiriliyor. Araştırmacılar bu şekilde felç ya da epilepsi gibi bazı durumların önüne geçebiliyor. Bu işlemin genetik mühendislik olup olmadığı konusunda karar verilmesi, konu hakkında süregelen etik tartışmaların da neticeye varması için önemli.
Bu prosedür hakkında devam eden tartışmalar bazı biyolojik farklılıklar üzerine yoğunlaşıyor. MRT’nin üçüncü kişiden DNA aldığı mitokondri, hücre içinde kendi DNA’sı bulunan küçük bir organel. Bu DNA tüm DNA’nın sadece yüzde 0,000005’ini oluşturuyor. Bazen bu mitokondri DNA’sı (mtDNA) tehlikeli hastalıklar taşıyor. Bu yüzden MRT işleminde sağlıklı bir bireyden alına mtDNA, bu hastalıklara sahip olma riski bulunan embriyonun mitokondrisine enjekte ediliyor. Ancak MRT’de, orijinal mtDNA yok edilmiyor ya da müdahaleye uğramıyor. Bunun yerine tüm mitokondri değiştiriliyor.
“Organ naklinden farkı yok”
Pazartesi günü yayımlanan bir röportajda Prof. Kon MRT’nin ‘mühendislik’ kapsamına girmediğini, bu işlemin böbrek naklinden bir farkı olmadığını dile getirdi. MRT’yi yasallaştıran ilk ülke olan Birleşik Krallık da sınırı belirlemek için aynı farklılığı kullandı (mtDNA’yı değiştirmek yerine DNA’nın kendisini değiştirmek). 2016’da Hukuk ve Biyobilimler Dergisi’nde yazılan bir raporda “Erkek üreme hücresini oluşturmak için MRT’nin kullanımı genetik ya da germ hattı düzenlemesini içermiyor.” ifadelerine yer verildi. ABD’nin MRT’ye yaklaşımı ise 2014’te Hücre, Doku ve Gen Terapileri Danışma Komitesi tarafından yayımlanan bir rapor da benzer bir çizgide ilerliyordu. Raporda MRT’nin “çok farklı bir genetik değişim” olduğu ifade edildi. Ancak ABD halen konu hakkında klinik incelemelere devam ediyor.
MRT konusunda asıl tartışma ‘değiştirme’ ve ‘düzenleme’ arasındaki farka dayanıyor. Çocuklarda genom düzenlemesinin bazı ciddi etik sonuçları olabileceğini söyleyen araştırmacılar, Gattaca gibi bilim kurgu eserlerinde görülen durumların gerçekleşmesinden çekiniyor. DNA’nın ‘değiştirilmesi’ şimdiye kadar MRT’nin yasallaşması konusunda izlenmesi gereken yol olarak belirlenmiş durumda (en azından Birleşik Krallık hükumeti için).
Eğer Singapur bu işleme onay verirse, ‘değiştirme’ işlemi galibiyet hanesine bir sayı daha ekleyebilir.
Kaynak: Inverse
Singapur'da embriyonun mitokondrisinin, üçüncü bir kişiden alınan sağlıklı mitokondriyle değiştirilmesi işlemi için iki gün içinde karar alınması gerekiyor. Bebeğin üç farklı kişiden DNA alması manasına gelen bu işlem genel olarak 'üç ebeveynli bebek' olarak adlandırılıyor. Kimileri, MRT olarak adlandırılan bu işlemin etiğe uygun olmadığını düşünürken, işlemin savunucuları mitokondri naklinin gen düzenlemesinden ziyade organ nakline benzediğini ifade ediyor. Bu işlem günümüzde sadece Birleşik Krallık'ta yasal olarak gerçekleştirilebiliyor.
Yorum Ekle