Parkinson beyinde değil; bağırsaklarda başlıyor

Trunkal vagotomi adı verilen bir ameliyat geçirerek, sindirim sistemi ile beyin arasındaki iletişimi sağlayan vagus sinirini aldıran hastalarda Parkinson ortaya çıkma ihtimalinin yüzde 40 düştüğü görüldü.

İsveç’te Karolinska Instituet’te Bojing Liu önderliğindeki bir ekip tarafından, beş yılda gerçekleştirilen araştırma, daha önce yapılan ve Parkinson başlangıcının karnımızda ortaya çıktığını iddia eden diğer çalışmaları da destekliyor. Eğer sindirim sistemi ile beyin arasındaki bağın Parkinson’a olan etkisini çözebilirsek hastalığı önleme şansımız da daha yüksek olacaktır.

Parkinson-bağırsak ilişkisini kanıtlıyor

Liu “Bu sonuçlar Parkinson’un bağırsaklarda başlıyor olabileceğine dair ilk kanıtları sunuyor. Bir diğer hipotez de Parkinson’a yakalanan insanların genellikle kabızlık gibi sindirim sorunlarına sahip olması. Bu sorunlar hastalık ortaya çıkmadan onlarca yıl önce görülebiliyor.” diyor.

Vagus siniri, kalp atış hızı ve sindirim gibi çeşitli bilinçsiz işlemlerin kontrolüne yardımcı oluyor. Genellikle hastanın midesi tehlikeli seviyede asit üretiyorsa ülserin alınması için yapılan ameliyat sırasında bu sinirin bazı parçalarının alınması gerekebiliyor.

Bu çalışma için araştırmacılar 40 yıllık İsveç ulusal kayıtlarını inceledi. Kayıtlarda vagotomi yaptıran 9 bin 430 kişi, genel nüfustan 377 bin 200 kişi ile karşılaştırıldı. Başlangıçta iki grubun da Parkinson hastalığı geliştirme ihtimali birbirine yakın çıktı. Ancak araştırmacılar daha sonra trunkal (tam) vagotomi ameliyatı olan kişileri incelediğinde bunlardan sadece 19’unun (yüzde 0,78’inin) ameliyattan sonra beş yıl içinde Parkinson’a yakalandığını belirledi. Aynı dönemde kısmi vagotomi geçiren hastaların yüzde 1,08’i (60 kişi) Parkinson’a yakalandı. Bu ameliyatları geçirmeyen kişilerde ise Parkinson’a yakalanma oranı yüzde 1,15 olarak belirlendi. Bu sonuçlar, vagus sinirinin Parkinson’un yayılmasına bir rolü olduğunu işaret ediyor.

Bir hipotez, bağırsaklarda proteinlerin yanlış şekilde katlanmaya başladığı yönünde. Bu genetik hata daha sonra vagus siniri yoluyla ya da başka bir yolla beyne ulaşıyor ve hücreden hücreye yayılıyor.

Hastalığın sebebini bulmak, hastalığı önlemeye yardımcı olabilir

Parkinson, beyinde nöronların ölmesiyle ortaya çıkıyor. Bu durum titremelere, kasılmalara ve hareket etmekte zorluk yaşanmasına sebep oluyor. Ancak bilimciler bu durumun nasıl ortaya çıktığından emin değil. Yeni araştırmalar hastalığın sebebini bulmak için nereye bakılması gerektiğine dair fikir veriyor.

İsveç’teki son araştırma, Parkinson ve sindirim sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya atan tek araştırma değil. 2016’da fareler üzerinde yapılan testler de bağırsak bakterilerinin Parkinson gelişiminde rol oynadığını işaret ediyordu. 2017’de ABD’de yapılan bir araştırma, Parkinson hastalarının bağırsak bakterileri ile bu hastalığa sahip olmayan kişilerin bakterileri arasındaki farkı gösteriyordu.

Tüm bunlar bilimcilerin Parkinson’u önlemek için çalışmasına yardımcı oluyor çünkü başlangıç noktasını bulabilirsek hastalığı başladığı noktada durdurabiliriz. Ancak bilimciler Parkinson’un tek bir sebebi olan basit bir hastalık olmadığını belirtiyor ve farklı değişkenler de göz önünde bulundurularak daha kapsamlı araştırmalar yapılması gerektiğini işaret ediyor.

Kaynak: Science Alert