Bilgisayarla konuşarak muayene olun

Tıp her geçen yıl alışılmadık yeni yöntemlerle hastalıkları teşhis ve tedavi ediyor. Örneğin, yakında idrar testi ile kanserin ve akıllı telefon uygulamalarıyla cinsel yolla bulaşan hastalıkların tespiti mümkün olacak. Aynı şekilde botlarla da akıl sağlığına yönelik çalışmalar yapılacak. Bütün bunlara ek olarak bir teknik daha var: ses analiziyle hastalık tespiti. Tam olarak söylendiği gibi: siz konuşuyorsunuz, bilgisayar analiz yapıp sonuçları ekranda paylaşıyor.

Nasıl gerçekleşiyor?

Makine öğrenimi algoritması insan kulağının yakalayamayacağı hastalık belirtilerini tespit edebiliyor. Öyle ki burundan konuşma, heceleri uzatma, sesin titremesi, konuşurken zorlanma gibi ses bozukluklarıyla karşılaştığımızda bunun normal olmadığını bilir; fakat bunun bir hastalığı işaret ettiğini, kişiler “depresyondayım” veya “göğsüm ağrıyor” dese bile anlamayız. Ama bilgisayarlar yakında bunu anlayacak.

Birçok tıp merkezi, üniversite ve sağlık kuruluşundan araştırmacı, makine öğrenimi yazılımı için yüzlerce hastanın ses kaydını topladı. Amaçları da hasta kişilerin seslerinin tespit edilebilmesi için örneklerin toplanmasıydı.

Umut veren çalışma

En umut verici araştırmalardan biri İsrailli Beyond Verbal‘ın Mayo Clinic doktorlarıyla yürüttüğü 120 kişilik çalışma. Çalışma için koroner anjiyografi yapılacak olan 120 hastanın sesi kaydedildi. Katılımcılar telefonlarındaki bir uygulama ile 30 saniyelik aralıklarla önce metin okudu, sonrasında da onları mutlu eden ve üzen birer deneyimini paylaştı. Ayrıca, sağlıklı veya kalple ilgili sıkıntısı olmayan 25 kişiyle de bir kontrol grubu oluşturuldu. Doktorlar koroner arter hastalığı ile bağlantılı 13 farklı ses karakteristiği keşfetti. Kalp rahatsızlığı olan ve olmayan hastaların sesleri arasındaki en büyük fark negatif duygular uyandıran deneyimlerini anlattıklarında ortaya çıktı.

Kalp hastalıkları sesten tespiti sağlanan tek hastalık değil, araştırmacılar şu hastalıklar için de çalışıyor:

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu: Alman Audioprofiling şirketi çocuklardaki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluklarını tespit etmek için ses analizi yapıyor. Daha önce tanısı konmuş çocukların konuşmaları üzerinden ilerleyen çalışma yüzde 90 oranında başarılı sağlıyor.

Posttravmatik stres bozukluğu(Travma sonrası stres bozukluğu): Boston merkezli Cogito, askeriyedeki intihar oranlarını düşürmek amacıyla ABD Gazi İşleri Bakanlığı ile çalışıyor, ayrıca araştırma sayesinde ses analiziyle serviste çalışanların duygu durumları kontrol ediliyor. Massachusetts Askeri Hastanesi‘ndeki araştırmacılar bipolar bozukluk ve depresyondan muzdarip bin kişiyle yaptıkları iki yıllık çalışmanın uygulamasını kullanıyor.

Beyin hasarı: ABD Askeri Servisi, MIT’nin Lincoln Laboratuvarı ile bir algoritma geliştirdi ve Haziran 2016’da sesleri kullanarak hafif beyin hasarlarını tespit etmeye başladı. (Uzayan heceler, konuşurken zorlanma gibi yüz kası gerektiren durumlar ortaya çıkan belirtilerden).

Parkinson: Parkinson biyolojik olarak belli olmayan bir hastalık; dolayısıyla bir sinir bilimci tarafından yapılan klinik analizlerle tanı konuluyor. Fakat The Parkinson’s Voice Initiative bunu 30 saniyelik kayıtlar yaparak değiştirdi. Yüzde 98,6 doğruluk payı bulunan tespitler, makine öğrenimi yazılımı ile yazıldı.

“Ses analiziyle yapılan hastalık tanısı”, kolay uygulanabilir olmasından ötürü yaygınlaşabilir. Ayrıca, söz konusu algoritmanın başka dillere yapılacak uyarlamaları İngilizce’dekiler kadar başarılı olacak mı, merak ediliyor.

Kaynak: Singularity Hub