Kök hücreden hayat iksiri

Bilimciler yaşlılıkta ortaya çıkan hastalıklarla mücadele etmek ve insan ömrünü uzatmak için hayvanların beyinlerine kök hücre yerleştirerek yaşlanmayı yavaşlattı. Beyindeki yeni nöronların üretimini sağlayan kök hücre operasyonunun ardından olgun farelerde yaşlanmanın durduğu, farelerin aylarca fiziksel ve zihinsel olarak daha iyi olduğu ve ömürlerinin yüzde 10-15 oranında uzadığı gözlemlendi. Dolayısıyla hayat iksiri bulundu: yaşlanma hipotalamusta kontrol ediliyor. New York’ta bulunan Albert Einstein Tıp Fakültesi‘ndeki araştırmacılar bu prosedürün klinik çalışmalarını başlatmayı umsa da ilk önce kök hücrelerinin tedarik edilmesi gerekiyor.

Araştırmayı yöneten Dongsheng Cai, insanların daha karmaşık bir yapıya sahip olduğunu belirterek yine de mekanizmanın temel bir noktayı yakalaması halinde aynı etkilerin görülmesinin beklenebileceğini ifade etti. Daha önce yapılan araştırmalarda hipotalamusun yaşlanmayla bir bağı olduğu belirtilmişse de bunun ne açıdan olduğu kaydedilememişti. Fakat bu sefer ABD’li ekipten gelen veriler hangi hücrelerin önemli olduğunu ve nasıl çalıştıklarını gösteriyor.

Farelerle yapılan deneyler de başta hipotalamustaki kök hücrelerin zamanla yok olduğunu gösterdi. Kök hücrelerin gençlerde taze beyin hücreleri oluşturduğu biliniyor, ancak yetişkinlerde bu süreçte ciddi bir şekilde yavaşlıyor. Ardından araştırmacılar kök hücrelerdeki düşüşün yaşlanmaya neden olup olmadığını test etmek için farelere sinir kök hücrelerinin yüzde 70’ini yok eden bir toksin enjekte etti. Önümüzdeki birkaç ay boyunca, fareler normalden hızlı bir şekilde yaşlandı ve dayanıklılık, koordinasyon, sosyal davranış ve nesneleri tanıma gibi beceri testlerinde kontrol hayvanlarından kötü performans gösterdi. Ömürleri de kontrol grubundakilerden kısa oldu.

Çalışmayı ileri götürdüler

Bilimciler ilk deneyin ardından bunun tersini yaptı. Yaşlı farelere sinir kökü enjekte edilerek değişimler gözlendi. Sonuçlara göre farelerin performansı artarken ömürleri de yaklaşık yüzde 15 uzadı. Yaşlanmanın sinir hücreleriyle ilgili olduğunu ispatlayan bilimciler bunun da ötesine giderek hücreleri inceledi. Bulgulara göre mikroRNA yaşlanma etkilerinin çoğundan sorumlu. Bu moleküller de hipotalamusta üretiliyor ve beyin ve omurilikteki berrak sıvı içine akarak genlerin çalışma şeklini etkiliyor.

Araştırması Nature dergisinde yayımlanan Cai, bir sonraki aşamada laboratuvar ortamında kök hücre üretmek istiyor. Harvard Tıp Okulu’ndan David Sinclair bu çalışmadan duyduğu heyecanı dile getirerek gelecekte kök hücre RNA’larıyla tedavi edilebileceğimizi düşündüğünü söyledi.

Kaynak: Guardian