Kimsenin 7’siyle 70’i bir değil

Ergenliğinizden kalma bir fotoğrafa baktığınızda -kötü kıyafet tercihleri hariç-, bugünkü kişiliğinize dair bazı izler görebilirsiniz. Ancak kişinin yaşamı boyunca aynı insan olup olmadığı sorusu ya da kişiliğin tam olarak ne demek olduğu halen devam etmekte olan felsefi ve psikolojik bir tartışmanın konusu.

Bugüne dek yapılmış en uzun kişilik çalışması da yaşam süresi boyunca, tıpkı fiziksel özelliklerimiz gibi kişiliğimizin de tanınamayacak kadar değiştiğini ortaya koyuyor. Psikoloji ve Yaşlanma (Psychology and Aging) dergisinde yayınlanan araştırma, 1950’de İskoçya’da bin 208 adet 14 yaşındaki ergenin 6 farklı kategoride kendisi ile ilgili soruları yanıtlamasına dayanıyor. Özgüven, tahammül, ruh halinin durağanlığı, sorumluluk duygusu, orijinallik ve öğrenme isteği konularında kendilerine not veren ergenlerin cevapları daha sonra ‘güvenirlik’ adı verilen tek bir notu oluşturmak için kullanılmıştı.

Araştırmacılar 63 yıllık aradan sonra, bu teste tabi tutulan kişilerden 635 tanesine ulaştı. 174 kişi tekrar bu teste katılmayı kabul etti. Bu kez 77 yaşında olan katılımcılar kendilerini yine aynı 6 karakter özelliği üzerinden değerlendirdi. Ayrıca bu kişile yakın bir arkadaşları ya da akrabaları tarafından da aynı özelliklere göre değerlendirildi. Sonuçlar karşılaştırıldığında, 63 yıl önceki testlerle bugün yapılan testler arasında çok az ilişki olduğu görüldü.

Neredeyse tamamen farklı kişiler

Araştırmacılar “Bulduğumuz korelasyonlar 6 karakter özelliğinde ve bunların ifade ettiği güvenirlik konusunda, 63 yıllık aradan sonra, dikkate değer bir tutarlılık olmadığını gösteriyor.” şeklinde konuştu. Uzun dönemde de kişilik özelliklerinin korunduğuna dair kanıtlar aradıkları için bu çalışmayı yürüten araştırmacılar, çalışma sonucunun bu hipotezi desteklemediğini ifade etti.

Çalışmada böyle bir sonuç çıkması beklenmiyordu çünkü geçmişteki kişilik çalışmalarında, daha kısa aralıklarla uygulanan testler, kişilik özelliklerinde tutarlılık olduğunu göstermişti. Çocuklukla orta yaş ya da orta yaşla yaşlılık arasında kişilik özelliklerinin tutarlı olduğunu gören araştırmacılar, sürenin uzamasıyla tutarlılığın ortadan kalktığını gözlemledi. Araştırmada “İki test arasındaki süre uzadıkça, kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin de azaldığı görüldü. 63 yıllık arayla yapılan testlerde neredeyse hiçbir ilişki belirtisine rastlanmadı.” dendi.

Ben eski ben değilim

Ergenlikte bazı fevri huyları bulunan kişiler için kişilik özelliklerinin yıllar içinde değişmesi olumlu bir gelişme olabilir ancak tüm kişiliğinizin tamamen yeniden oluştuğunu öğrenmek biraz rahatsız edici. Araştırmacılar, Profesör David Funder’ın tanımına göre kişiliğin bir bireyin karakteristik düşünce, duygu ve davranış örüntüleri ile birlikte psikolojik mekanizmalar ve bunların ardındaki örüntülerden oluştuğunu ifade ediyor. Eğer düşünce, duygu ve davranış örüntüleriniz bu kadar fazla değişiyorsa, gerçekten ergenlik zamanınızdakiyle hala aynı kişi olduğunuz iddia edebilir misiniz? Bu soru, benliğin doğası üzerine yapılan daha geniş tanımlarla da ilişkili. Örneğin nörobilim araştırmacıları arasında, tarihi Budist inancında yer alan ‘değişen benlik’ düşüncesi son dönemlerde daha fazla kabul görüyor. Budist inancına göre benliğin sabit olarak algılanması bir yanılsamadan ibaret.

Geçmişte eski bir okul arkadaşınızı bir süre sonra gördüğünüzde tamamen farklı bir insan haline geldiğini gördüyseniz bu bulgular size şaşırtıcı gelmeyebilir. Bu araştırma, onlarca yılın ardından gençliğimizin aynı şekilde tanınamaz hale geldiğini ortaya koyuyor.

Kaynak: Quartz