İlk taşınabilir hesap makinesini yapan ekipten Jerry Merryman vefat etti

1965 yılının sonbaharında Merryman ve çalışma arkadaşlarına Texas Instruments (TI) tarafından elde taşınabilen elektronik bir hesap makinesi üretme görevi verildi. O dönemde bilgisayarlardan hesap makinelerine ve televizyonlara kadar her elektronik cihaz devasa boyutlara sahipti. O dönemin en küçük hesap makinesi 20 kg ağırlığındaydı. 18 aylık çalışmanın ardından Merryman ve arkadaşları 1,3 kg ağırlığında bir prototip geliştirmeyi başardı. CAL-TECH adı verilen bu prototip bugün ABD’de Smithsonian Müzesinde sergileniyor.

Ekibin lideri 1958 yılında entegre devreyi icat eden Jack Kilby’ydi. Kilby daha sonra 2000 yılında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü. Birçok insan o dönemde küçük bir hesap makinesi yapılabileceğine inanmıyordu ancak Merryman, Kilby ve James Van Tassel, diğer çalışma arkadaşları ile birlikte proje üzerine gece gündüz çalıştı.

Merryman 2007’de Associated Press’e verdiği röportajda “Kilby bazı mühendisleri odasına çağırdı ve bir çeşit kişisel hesaplama cihazı yapılması gerektiğini söyledi. Üzerinde, problemi yazmayı sağlayacak butonlar olacak ve neon ışıkla ya da onun gibi bir şeyle cevapları gösterebilecekti. Bataryayla çalışması ve elde taşınabilecek kadar küçük olması gerekiyordu.” diyerek projeye nasıl başladıklarını anlattı.

Asıl sorun bütçeye sadık kalmak oldu

En büyük sorun, küçük bir hesap makinesi üretmek değil, bunu sınırlı bir bütçeyle gerçekleştirebilmekti. Merryman o dönemde bazı TI çalışanlarının, sadece parçalara binlerce Dolar harcamadan böyle bir hesap makinesi üretilemeyeceğine inandığını söyledi.

Prototip dört temel işlemi yapabiliyordu: toplama, çıkarma, çarpma, bölme. Hesap makinesi 21. yüzyılda yaşayan bizlere göre çok ilkel bir cihaz gibi görülse de o dönemde elektronik dünyasında devrim yarattı. ‘Hesap makinesi’ (calculator) terimi henüz çok kullanılmıyordu. Bu yüzden cihaza ekip içinde ‘sürgülü cetvel hesaplayıcı’ (slide rule computer) adı verildi. Hesap makinesinin ticari bir versiyonu, ‘pocket’ yani cep ve ‘electronic’ yani elektronik kelimelerinin birleşimi Pocketronic adıyla 1970’te satılmaya başladı.

1996’da “Taşınabilir Elektronik Hesap Makinesi Tarihi” başlıklı bir yazıda Kathy B. Hamrick, TI’ın taşınabilir hesap makinesi yapmak istemesinin sebebi olarak şirketin o dönemde ürettiği mikroçiplerin sadece askeriyede ve sanayide kullanılmasını gösteriyor. TI’ın çipleri Soğuk Savaş döneminde Minute Man füzelerinde kullanılmış ve nükleer savaş durumunda ateşlenmek için hazır bekliyordu. Ancak şirket tüketici pazarında da çipleri için bir talep oluşturmak istiyordu.

Hak ettiği değeri görmesi yıllar aldı

Pocketronic hesap makinesi piyasaya çıktığında popüler medya Merryman’den ya da TI ekibindeki diğer kişilerden bahsetmedi. Bu, tüketici elektroniği alanında önemli bir çalışmaydı ama 20. yüzyılın çoğu icadı gibi laboratuvarlarda ve büyük şirketlerde ‘anonim bir çalışmayla’ yapılmıştı.

Neyse ki 2007’deki 40. yaş günü kutlamalarında ilk taşınabilir hesap makinesi hak ettiği değeri gördü. CAL-TECH prototipinin Smithsonian’da sergilenmesi ise Merryman için yeterince heyecan vericiydi. Seremonide konuşan Merryman “En heyecan verici olay, kendi prototipimin Thomas Edison ve Graham Bell gibi kişilerin çalışmalarının yanında sergilenmesi oldu.” dedi.

Eşi Phyllis Merryman ise “Ünlü olmak onun için önemli değildi. Eğer arkadaşları iyi bir iş yaptığını düşünürse o mutlu oluyordu.” dedi.

Kaynak: Gizmodo