Haftanın Özeti: 84

İnternet / Girişimler

• Uluslararası ödeme sistemlerinin başat ismi PayPal Türkiye’deki faaliyetlerini durdurma kararını kamuoyu ile paylaştı. Yapılan açıklamada şirketin bu kararında etkili olan sebep Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan lisans alamaması olarak belirtilmişse de müşterileri ve yatırımcılar daha fazla detay verilmesinde ısrarcı. Özellikle de BDDK’nın bu süreci kamuoyu ile diyalog ve şeffaflık gibi ilkeler doğrultusunda yönetmemesinin yatırımcılar ve girişimciler için ne anlama geleceği tartışılıyor.

• Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Türkiye’de e-ticaret pazarını tanımlayan ve uluslararası standartlara göre ölçümleyerek kategorize eden “Türkiye e-Ticaret 2015 Pazar Büyüklüğü” raporunu kamuoyuyla paylaştı. Rapora göre Türkiye’de e-Ticaret sektörü 2015 yılında yüzde 31 oranında artış göstererek 24,7 milyar TL’lik büyüklüğe ulaştı.

• Avrupa Birliği’ne bağlı bazı ülkelerde, araç çağırma uygulaması Uber ve ev paylaşım uygulaması Airbnb konusunda yaşanan anlaşmazlıkların çözülmesi ve gerilimin azaltılması amacıyla, paylaşım ekonomisine yönelik yeni bir düzenleme teklifi yapılacak. Üye ülkelerden bu tarz uygulamaları yasaklamayı son çare olarak düşünmeleri istenecek.

• Paris ve Brüksel’deki terör saldırılarının ardından terörle mücadele konusunda harekete geçen Avrupa Birliği, internet üzerinden nefret ve şiddet barındıran içeriklerin kaldırılması için teknoloji şirketleri ile anlaşmaya vardı. Buna göre Facebook, Twitter, Youtube ve Microsoft nefret söylemi barındıran içeriklerin bulunması, etiketlenmesi, silinmesi ve bu içerikleri yayan hesapların kapatılması için birer ekip kuracak ve bu ekipler iş birliği içinde hareket edecek.

• Amerikan teknoloji devleri ile hükümetler arasındaki gerilim gün be gün tırmanırken bir yandan da Avrupa başta olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde kültürel çeşitliliğin bu şirketlerin dominasyonu ile zeval görüp görmediği tartışılıyor. Avrupa’nın yanısıra Çin, Hindistan ve Brezilya da Amerikan markalarının yayılmacı politikasının yarattığı küresel panik havasından nasibini almış durumda. Gelecekte hükümetlerin bu küresel düzene daha fazla direnç gösterecekleri ve bunun bildiğimiz anlamda (küresel ve birleştirici olan) internet ve teknolojinin sonunu hazırlayabileceği iddialar arasında. Teknoloji şirketlerinin fragmantasyonuna sebep olacak yeni bir düzen münkün mü bekleyip göreceğiz.

• Bugüne kadar üyelerinin Facebook üzerinden sağladığı bilgilere dayanarak kendi üyelerine reklam gösteren Facebook artık diğer internet siteleri üzerinden de Facebook üyesi olmayan kişilerin verilerini toplayacak. Bu durum Facebook’un diğer sitelere yerleştirilen butonları ve küçük yazılımlar sayesinde mümkün olacak. Dileyen kullanıcılar reklam takibini kapatarak Facebook’un kendisini takip etmesini engelleyebilecek.

• Facebook’tan 2 taze haber: Yaşadığımız dünyayı daha iyi temsil etmek amacıyla ve biraz da Girl Power aşkına Messenger’ı için bin 500 yeni emoji sunan Facebook, yapay zeka projesi DeepText’in metin okumalarında insana yakın bir anlama kapasitesine ulaşıldığını duyurdu. (buraya kutlama emojisi gelecek)

• Apple’ın Amazon Echo’ya rakip olması beklenen bir (ev tipi Siri) hoparlör üzerinde çalıştığı ve rekabetteki konumunu güçlendirmek adına Siri’yi üçüncü parti uygulama ve servislerin kullanımına açacağı öğrenildi. Echo ile rekabetin daha uzun vadeye yayılacak bir proje olması beklenirken üçüncü partiler için çıkarılacak yazılım geliştirme kitinin yakın zamanda duyurulması bekleniyor. Böylece bugüne dek sadece Apple ile özel anlaşması olan uygulama ve servislerin faydalanabildiği Siri işbirliği imkanından herkes yararlanabilecek.

• The Pirate Bay Kurucu Ortaklarından Peter Sunde, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’i ‘dünyanın en büyük milletinin diktatörü’ olarak nitelendirdi. Amsterdam’da gerçekleşen The Next Web konferansında çevrimiçi dünyada demokrasi olmadığını söyleyen Sunde, internet gücünün merkezileşmesine izin veren teknoloji dünyasına da ateş püskürdü. Facebook’un günlük yaşamımızı ve toplumsal hayatımızı doğrudan etkileyen politikalarının kar odaklı oluşuna ve mahremiyet konusundaki ‘tehlikeli’ tutumuna da değinen Sunde’nin zehir zemberek açıklamaları röportaj boyunca sürdü.

• Twitter’ın bilgi güvenliğini sağlamak adına 2 yıl önce HackerOne işbirliği ile başlattığı ödül (bug bounty) programı dahilinde bin 662 araştırmacının 5 bin 171 sorunu çözdüğü ve bunun karşılığında şirketin toplam 322 bin 420 dolar ödeme yaptığı açıklandı. Programa çalışan hackerlar ‘güvenlik araştırmacıları’ olarak nitelendiriliyor. Bugün dek Twitter’in tek araştırmacıya bir seferde yaptığı en düşük ödeme 140 dolarken en yükseği 12 bin 40 dolar (ödemeler 140’ın katı olacak şekilde hesaplanıyor) Güvenlik açıklarını raporlayarak ya da gidererek yılda 54 bin doların üzerinde gelir elde eden araştırmacıları da var. Program dışardan başvuru ve işbirliğine açık.

• Snapchat (konuyla ilgili kaynakların aktardığına göre) günlük 150 milyon kullanıcıya ulaştı. Bu rakamlar 4 yıllık mesajlaşma uygulamasının günlük kullanım bazında Twitter’ı solladığı anlamına geliyor. Oyuncu doğası ve dinamikliği ile kullanıcıların kalbini çalan uygulama, Hollywood yıldızları arasında da popülerliğini her geçen gün artırıyor.

• Instagram, kullanıcılarının ticari profiller oluşturmasına ve müşterileri ile (ileti altına yorum yapma şeklinde değil) doğrudan iletişim kurmalarına izin verecek. Ayrıca hangi gönderilerin daha fazla ilgi çektiğini ve etkileşime sebep olduğunu raporlayarak iletileri reklama çevirme aşamasında kullanıcılarına rehberlik edecek. Çoğu küçük işletmelerden oluşan 200 bin potansiyel reklamverenin bu yenilikten faydalanması bekleniyor.

• İran, yabancı menşeli mesajlaşma uygulamalarına İranlı kullanıcılarının datalarını ülke içindeki sunuculara aktarmaları için 1 sene müddet verdiğini açıkladı. İran dünyada internet erişiminin en kısıtlı ve kontrollü olduğu ülkelerden biri. Facebook ve Twitter gibi platformlara erişim engeli uygulayan ülkede gözler yüksek güvenliği ile nam salmış bulut tabanlı mesajlaşma uygulaması Telegram’a çevrilmiş durumda. Telegram 20 milyon kullanıcısı ile ülkenin en gözde mesajlaşma uygulaması konumunda. Bu sayı uygulamanın küresel kullanıcı sayısının %80’ine karşılık geliyor.

• Dünyaya kapalı olmasıyla bilinen Kuzey Kore’de StarCon adında, Facebook benzeri bir sosyal medya sitesi kurulduğu görüldü. Dyn çalışanı Doug Madory’nin varlığından haberdar olduğu site Twitter üzerinden duyurulunca 300 kadar kullanıcı siteye kayıt yaptırıp kullanmaya başladı. Haber kaynağı, kişisel profiller ve mesajlaşma özelliği bulunan site keşfedildikten kısa süre sonra kapatıldı.

• Hala yeterince dijitalize edemediğimiz şeylerden biri de oy verme ve sayım süreci. Teknolojinin doğruluk, hız ve şeffaflık getirilerini demokratik süreci sadeleştirmede kullanmak amacıyla yola çıkan Clear Ballot, tarayıcı tabanlı bir çözüm olan ClearVote’u tanıttı. ClearVote Birleşik Devletler’in çeşitli bölgelerinde seçimlerde, sayımlarda ve denetimlerde kullanılabilmesine izin veren sertifikalara sahip.

https://youtu.be/q3a4xmnfwCM

• Google’ın Allo hamlesine karşılık Facebook’un Messenger uygulamasına sanal asistan ve uçtan uca şifreleme özellikleri getireceği belirtiliyor. Ancak sanal asistanı kullanmak isteyen kullanıcıların özel mesajlaşmalarını Facebook ile paylaşması gerekecek. Bu yüzden sanal asistan ve şifreleme özellikleri aynı anda kullanılamayacak. Çoğu kullanıcının, sanal asistanın kolaylığı için mahremiyetinden vazgeçeceği düşünülüyor.

• CEO’ların Twitter ve Linkedin profilleri ile yetinebileceği günler geride kaldı. Kullanım oranları ve etki söz konusu olduğunda lider koltuğunu kimselere bırakmayan Facebook’ta bir profil sahibi olmamak ya da profilin kötü yönetimi gibi konularda artık mazeret kabul edilmiyor. The Wall Street Journal‘a göre CEO’ların en büyük Facebook hatalarının başlıcaları ise şunlar:
  • Yok saymak: TV izlemeyen bir CEO neyse Facebook kullanmayan bir CEO da odur.
  • Her şeyi ortaya dökmek: Politik meselelere ilişkin görüşler, aile fotoğrafları (özellikle yıl sonu bonusu ile satın alınmış bir yatta çekilmişlerse) sıklıkla paylaşılmasa daha iyi.
  • Pasif ve kurumsal bir tutum benimsemek: Ayda yılda bir sektörel paylaşımda bulunmanın kimseye gerçek bir faydası olmaz. Tekdüze ve kurumsal bir yaklaşım Facebook’un doğasına epey aykırıdır. İnsani yönü kuvvetli bir profil için sevilen kitaplardan, filmlerden, müzik gruplarından ya da yer alınan yardım kampanyalarından söz edilebilir. Mümkünse kedi videoları ve öğün fotoğrafları olmasın.
  • Çalışanların özel hayatlarını didiklemek: Bir CEO bir şirket çalışanına arkadaşlık talebi yollamamalı fakat kendine gelen talepleri kabul etmelidir. Bir gönderiye etiketlenmediği sürece yorum yapmayı tercih etmemelidir.
  • Profilini yalnız yönetmek: Şirketin sosyal medya ekibinden destek almak ses, üslup ve tutum konularında kurumla daha paralel bir varlık göstermekte faydalı olabilir.
  • Birden fazla hesaba sahip olmak: Kişisel ve kurumsal kimlikler için iki ayrı profil oluşturmak hem Facebook kurallarına aykırı hem de paylaşımları yanlış profilde yapma riskinden ötürü pratik değil.
  • Etkileşim imkanlarını kullanmamak: İşinizi ilgilendiren bir gündemle ilgili kişilerin fikrini almak katkı sağlama imkanı sunmanın yanı sıra kişinin şeffaf ve diyaloga açık biri olarak algılanmasında faydalı olur.

• Akıllı telefonlarda reklam engelleme oranları hızla artıyor. Şu anda dünya üzerindeki akıllı telefon kullanıcılarının beşte birinden fazlası reklam engelleme uygulaması kullanıyor. Yeni yapılan bir çalışmaya göre mobil reklam engelleyici kullanımı geçtiğimiz yıla göre iki kat arttı. Çinli e-ticaret şirketi Alibaba’nın reklam engelleyen tarayıcısı UC Browser’ın Çin ve çevresindeki yüksek nüfuslu ülkelerde yaygın olarak kullanılmasının rakamların artmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.

• İletişim devi Ericsson’un tahminlerine göre şeylerin interneti 2018’de mobili çoktan sollamış olacak. Şirketin yıllık Mobilite Raporu’na göre şeylerin interneti bağlantıları önümüzdeki 5 yıl boyunca yılda yüzde 23’lük bir tırmanışla 2021’de 16 milyara ulaşmış olacak. Bu yıllık yüzde 3 artış göstermesi beklenen mobilin gerilerde kalması anlamına geliyor. Günümüzde 7.4 milyar olan mobil bağlantıların 2021’de 12 milyara ulaşması bekleniyor.

• Google’ın genç CEO’su Sundar Pichai, geçtiğimiz yıl göreve geldiği dönemden bu yana Google’da ne gibi değişiklikler yaptığını anlattı. Şirketi daha önce ‘mobil öncelikli’ hale getirdiklerini belirten Pichai, kendi döneminde önceliğin yapay zeka olduğuna vurgu yaptı. Pichai yapay zeka ile birlikte Google’ı insanların her an erişebileceği bir asistan haline getirmeyi amaçladıklarını belirtti.

• Gerçek zamanlı Google verileri ile internetin nabzını tutun

• Birleşik Devletler eski adalet bakanı Eric Holder, eski Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı Edward Snowden’in kuruma ait gizli belgeleri basına sızdırmasını – küresel izleme tekniklerine ilişkin tartışma başlatması bakımından – bir ‘kamu hizmeti’ olarak gördüğünü ifade etti. CNN’in ‘The Axe Files’ programına konuk olan Holder, öte yandan kamu hizmeti yapmış olmanın gizli belgeleri yasal olmayan yollardan paylaşmak sebepli cezaya engel olmayacağını belirtti. Eski bakan, Snowden’in ülkesine dönüp ulusal çıkarların yanı sıra kamu yararını da gözeten hassas ve adil bir yargı sürecinin neticesinde sebep olduklarının bedelini ödemesi gerektiğini ve yaptıklarını tasvip etmediğini sözlerine ekledi. Snowden halen Rusya’da geçici sığınmacı olarak yaşıyor.

• Sony, PlayStation 4’ün 22 Mayıs’tan bu yana dünya genelinde 40 milyondan fazla satışa ulaşarak PlayStation tarihindeki en hızlı satılan konsol ünvanına hak kazandığını duyurdu. 270 milyon PS4 oyununun satıldığını açıklanırken Microsoft Xbox One’ın verilerine erişilemiyor. Sonny arayı açmış olsa da her iki modelin de yeni versiyonlar üzerinde çalışıldığı biliniyor.

• Ortadoğu’da Uber’in azılı bir rakibi var ve ismi Careem. Dubai merkezli startup kendi evinde (şimdilik) Uber’i alt etmiş durumda. 2012’de kullanıma sunulan ve geçtiğimiz kasım ayında Dubai merkezli Abraaj Grubundan 60 milyon yatırım alan Careem 27 şehirde hizmet veriyor. Uber şimdilik 10 şehirde varlık gösteriyor fakat bölgeye 250 milyon dolar yatırım yaptığı ve en hızlı büyüyen pazarının Mısır olduğu biliniyor. Uber’i alt edişi uzun sürecek mi bilinmez ama Standford mezunu CEO Mudassir Sheikha bu hususta son derece sakin. Careem ‘kaptan’ olarak isimlendirilen 40 bin araç sürücüsüne ve 2 milyondan fazla kayıtlı kullanıcıya sahip. Yapılan son geliştirmelerden biri Suudi hanımların bir aylık programlarına göre transfer planlaması yapmasına izin verecek.

• Toyota dünya genelinde giderek artan araç paylaşım talebine kayıtsız kalamadı ve Uber ile bir işbirliğine imza attı. Bu ortaklığın Toyota’nın, Uber sürücülerine en uygun koşullarda araç sağlaması, şirketlerin yeni leasing seçenekleriyle araç alabilmesi ve bunların Uber sistemine kayıtlı sürücülerin kullanımlarından kazandıkları puanlarla karşılanabilmesi gibi avantajlar sağlayacağı duyuruldu. Gelecekte ise Uber sürücülerini destekleyen araç içi uygulamalarını geliştirmek ve araç paylaşım verileri hakkında bilgi toplamak hedefleniyor. Bu taze işbirliğinin haberleri yeni yeni yayılırken Uber Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’ndan 3,5 milyar dolar yatırım aldı. Daha evvel de Katar, Rusya ve Amerika merkezli büyük yatırımlar alan platformun değeri 62,5 milyar dolar olarak açıklandı.

• Elektrikli otomobil şirketi Tesla’nın bu hafta içinde Kaliforniya’da gerçekleşen yıllık hissedarlar buluşması bir hatıralar şeridinin geçişine sahne oldu. 3,5 saati aşan buluşmada ilk yıllarda atılan hatalı adımlardan, 13 yılı aşkın tarihi boyunca Tesla’nın macerasına ortak olan çalışanlara edilen teşekkürlere kadar pek çok ‘samimi’ duygu ve düşünce paylaşıldı.  Tesla CEO’su Elon Musk ve önde gelen yöneticilerin tartışmaları tecrübesizliğin, gençliğin ve nakit sıkıntısının damga vurduğu Tesla’nın ilk zamanlarından bugünkü olgun sorunlarına kadar pek çok önemli başlık içeriyor.

• ‘İnternet tehlikelerle dolu, çocuklarınızı oraya yalnız göndermeyin’ çocuklar için güvenli internet erişimi sağlama iddiasıyla yola çıkan Netpure’ün ebeveynlere yaptığı uyarılardan sadece biri. İnternetteki içeriği kategori bazında yönetilebilir hale getiren, çocukların internette geçirdikleri saati sınırlandırmaya imkan tanıyan ve engellenen sitelere giriş taleplerini bildirim olarak ileten netpure, daha evvel FBI ve Pentagon’a internet güvenliği hizmeti vermiş bir ekip tarafından geliştirilmiş ve yönetiliyor. Modeme takılarak kullanılan bir cihaz aracılığıyla anne babalar kısıtlanmamış internetin tadını çıkarırken çocuklarının maruz kaldığı içeriğin ‘temiz’liği de sağlanmış oluyor.

• İnternet bağlantınızı takip edilemez ve izlenemez kılan mini bilgisayarla tanışın: Kiri. Japonca’da ‘sis’ anlamına gelen Kiri,özgürce hareket ederken saklanabildiğiniz bir yer sunuyor. Gündelik işlemlerden hassas bilgiye hackerlardan ve meraklı şirketlerden sakınmak istediğiniz ne varsa Kiri’ye emanet edebilirsiniz. Kiri Kickstarter’da fonlanmayı bekliyor.

• Sitenizin ziyaretçilerini ve onların online hareketlerini anlamak için pek çok platform var. ‘Isı haritalama, ziyaretçi kayıtları, sayfa terk etme istatistikleri, form analizleri, geribildirim anketleri ve dahası için ayrı ayrı platformlar kullanılmasın hepsi bir yerde görüntülenebilsin’ fikrinden ilham alan Hotjar sitenize ziyaretçilerinizin gözünden bakmanın pratik bir yolunu sunuyor.

• Amazon’un kişisel sesli asistanı Alexa bugüne kadar sadece Amazon’un diğer ürünleri ile birlikte kullanılabiliyordu. Bu ürünler ABD dışında satışa sunulmadığı için, uluslararası geliştiriciler Alexa’nın yeteneklerini test etme imkanı bulamıyordu. Geçen sene düzenlenen bir ‘hackathon’da ortaya çıkan fikrin ardından Amazon web için Alexa’yı geliştirdi. Uygulama echoism.io adresinden kullanılabiliyor.

• Lifeboat sigarayı bırakmanın tasarruf ya da sağlık meselesi değil motivasyon meselesi olduğu kabulünden yola çıkan bir uygulama. Her sabah payınıza düşen motivasyonel mesajı dinleyip ufak tefek görevleri yerine getirerek (belirlediğiniz) sigarayı bırakma gününüze itina ile hazırlanıyorsunuz. Ücretsiz programı hemen deneyebilirsiniz.

• Pascal Deville başkalarında nefret ve tiksinme duyguları uyandıran web sitelerindeki güzelliği görebilen bir göz. ‘Brutalist Websites’ sitesinde sergilediği bu ‘güzellik’ler gerçekten görülmeye değer. ‘Craiglist internetin en çirkin sitelerinden biri. Anasayfası linklerin ve yazıların birbirine geçtiği bir duvar, site içinde hareket etmek çok zor, iletiler iç içe girmiş ve son 15 yıldır neredeyse hiçbir değişikliğe uğramamış. Web sitelerinin en iyi dijital deneyimi sunmak için yarıştıkları bir zamanda Craiglist, kullanıcı dostu olmamanın doruk noktası sayılabilir. İşte tam da bu onu harika yapan şey.’ diyen Deville’e internetin en çirkin 10 web sitesini sormuşlar.

• Geçtiğimiz yıl mobilden yapılan aramaların masaüstü aramaları geçmesiyle web sitelerinin mobile uyumluluğu daha da önem kazandı. Google’ın sunduğu basit test ile sitenizi mobil bir cihazdan ziyaret ediyormuş gibi görüntüleyebilir ve daha iyisi için öneriler alabilirsiniz. Google daha evvel de sayfaları ve siteleri test etmeye yarayan çeşitli araçlar sunmuştu fakat onlar daha teknik kişilere hitap ediyordu. Testmysite ile küçük işletme sahipleri hedeflenmiş.

• Türkiye ve Dünya nüfusunun güncel ve detaylı verileri burada. Türkiye nüfusu 78 milyon 741 bin 53; Dünya nüfusu ise 7 milyar 349 milyon 472 bin 99 kişi.
• Teknolojinin dönüşümüne dair en kıymetli raporlardan biri olarak kabul edilen Mary Meeker’ın yıllık İnternet Trendleri Raporu yayınlandı. Fonlama ikliminden, akıllı telefonlara, teknoloji devlerinden, çığır açan icatlara 2016 teknolojisine dair ne varsa bu raporda.

Gelişmeler devam ediyor! Sıradaki sayfaya aşağıdan geçebilirsiniz.