Haftanın Özeti: 64

Bilim / Yazılım / Donanım

Yazılım, donanım, bilim, teknoloji, uzay ve ötesi.

• ABD yönetimi sürücüsüz araçların gelişimini desteklemek üzere 4 milyar dolarlık bir destek paketi sunacağını duyurdu (ve piyasayı bir anda hareketlendirdi). 10 yıllık bir sürece yayılacak destek programı ARGE ve altyapı çalışmalarını kapsayacak. Ana hedef trafik kazalarındaki can kayıplarını engellemek.
• Sürücüsüz araçlara yönelik teşvik paketine yönelik ilk hamle, sürücüsüz araçları hayatımıza sokan Google’dan geldi. Firma yayınladığı raporla kendi çalışmaları, deneyleri ve sonuçlarına yönelik bir raporu kamuoyuyla paylaştı (PDF).
• Sürücüsüz araçlara yönelik zihin jimnastiği durmaksızın sürüyor. Taksiciliğin kökten değişeceğine kimsenin şüphesi yok. The Economist dergisi sahipliği sorgulayanlardan. Paylaşımlı otonom araçlar kulağa nasıl geliyor? Aşağıdaki grafikte mavi eğri 2030 yılına dek dünya genelindeki otomotiv üretimindeki artışı, koyu yeşil ise paylaşımlı araç kullanımı tahminini içeriyor. Yorum sizin.

• IBM tarafından yapılan bir araştırmaya göre yeni kuşak otomobil istiyor ancak sahip olma şartı koşmuyor. Dolayısıyla yeni nesil paylaşımlı araç kültürünü oldukça parlak bir gelecek bekliyor.
• Ford’un bu hafta tanıttığı FordPass uygulaması rehberlik hizmeti FordGuides, mobil ödeme hizmeti FordPay ve uçakla seyahat sırasında havaalanında bıraktığınız aracı kiralayabilmenizi sağlayan FlightCar adlı uygulamaları tek bir çatıda topluyor.

• Ford’s başındaki isim Bill Ford Apple’ın otomobil üretme çabasının kendilerini korkutmadığını söyledi.
• Apple, araç ici kullanıma yönelik geliştirdiği Car Play sistemini destekleyen marka ve modelleri yayınladı. Şu an 100’den fazla aracın konsolunda Apple ekosistemini kullanabilmek mümkün.

• Kablosuz internet erişimi seçeneklerine bu hafta 802.11ah adlı yeni bir protokol daha eklendi. HaLow olarak da anılan bu yapı aslen giyilebilir cihazlar için geliştirilen 900MHz bandını kullanacak. Düşük güçle yüksek menzil sunan yapının ana kullanım alanıysa yeni nesil otomobillerin içi olacak.
• Dünyanın en büyük otomotiv şirketlerinden General Motors bu yılın sonuna dek 12 milyon internete bağlı araç satmış olacak. İnternete bağlı her cihaz gibi araçlar da güvenlik riskleri içeriyor. Firma bu hafta araçlarınının güvenlik açıklarını bulmaları için hackerlara açık davet yaptı. Bulunan açıklar GM’in HackerOne sayfasından iletilebiliyor.
• Project Wing, Google’ın drone (insansız hava aracı) tabanlı ticari ürün dağıtımı için yürüttüğü çalışmanın kod adı. Ekibin başındaki David Vos bu hafta yaptığı açıklamada NASA ile yürüttükleri hava trafik yönetim sisteminin de desteğiyle 1 yıl içinde insansız hava araçlarıyla dağıtımın başlayacağını iddia etti.

• Drone ile denemeler yapanlardan biri de Finlandiya. Geçen sene ilk denemeleri başarıyla tamamlayan posta işletmesi Posti bu hafta 4 gün süren deneyde 3 kiloluk paketleri dağıtma görevini yürüttü. Kurumun iyimser hedefi 2020 yılında gerçek kullanıma başlamak.

• Peki drone ile dağıtım / teslimat yapmak ekonomik açıdan anlamlı mı? Meraklısı için uzun fakat altın değerinde bilgilerle bezeli bir yazı.
• Drone’lar herkes için ticari hevesleri tetiklemiyor elbette. Intel Avusturya’daki Ars Electronica Center ile birlikte özel ışıklandırmayla bezeli 100 insansız hava aracını programlayarak senkronize uçurdu. Guinness Rekorlar Kitabı’na girmek için gerçekleştirilen deneyin sonunda gökte 250 metrelik bir Intel logosu belirdi.

• İnsansız hava araçları herkesi eşit derecede heyecanlandırmıyor. Aksine onlardan rahatsız olanlar da var. Dahası saldırı ve istihbarat amaçlı kimi örnekleri uzakta tutma isteğini istisnasız herkes paylaşıyor. Robotic Falcon (Robot Şahin) adlı drone tam da bu konuda imdada yetişiyor. Yabancı bir drone gördüğünüde önce uyarı uçuşu yapıyor, uzaklaştıramazsa da ağ atarak rehin alıyor.

• MIT Üniversitesi tarafından 3 yılda geliştirilen Reality Editor adlı uygulama çevrenizdeki -tanımladığınız- her şeyi cep telefonunuz üstünden kontrol edebilmenizi sağlıyor. Şeylerin interneti (Internet of Things) çağı için oldukça işe yarayacağı aşikar. Videodaki örnekleri incelemeniz tavsiye olunur.

• Koç Üniversitesi’nden Seda Kızılel ve ekibi tarafından geliştirilen asfalt içerdiği bileşenler sayesinde buz tutmuyor. Dolayısıyla özellikle karlı havalarda tuzlama, ilaçlama gibi ek çabaya ihtiyaç duymuyor. Asfaltın içerdiği tuz laboratuvar ortamında iki ay etkili kalıyor ancak gerçek uygulamada sürenin çok daha uzaması mümkün (üstünden geçen araçlar sayesinde asfalt aşındıkça alt katmandaki tuz ortaya çıktığı için teorik olarak senelerce işlevini koruyor).

• Stanford Üniversitesi tarafından geliştirilen yeni bir pil teknolojisi bugün hemen her taşınabilir cihazda yer alan lithium-ion pilleri ince bir polietilen film tabakasıyla kaplayarak ısınmasını engelliyor. Aşırı derecede ısınma olduğunda pili kapatıyor ve soğuduğunda yeniden aktif hale getiriyor. Bu buluş şarj ya da kullanım sırasında patlayan telefonlardan yanan elektrikli araçlara kadar birçok alanda yaşanan olayların önüne geçecek.

• İstanbul merkezli Robotistan tarafından geliştirilen tinylab prototip çalışmaları için gerekli bütün temel bileşenleri barındıran bir elektronik kart. Arduino, Scracth, Echipse, Visual Studio ile geliştirilen Linux, Mac ve Windows tabanlı projeler için açık yazılımlı ve açık donanımlı bir platform. Teknik özellikleri ve genişleme modüllerini incelemenizi tavsiye ederim.

https://www.indiegogo.com/projects/tinylab-prototype-easier-than-ever–2#/

• Hollands / Amsterdam merkezli Fitzroy ajansının tasarımcıları Gidon Krot ve Hans Erik Wagenaar tarafından geliştirilen Lenovo Cinema Sleeve adlı tablet kılıfı içerdiği perde ve ayakla Lenovo’nun projektörlü Yoga Tab 3 Pro adlı tabletini kullanarak bulunduğunuz her ortamı bir sinema salonuna çevirebiliyor.

• Ücretsiz F.lux uygulamasını 2010 yılından bu yana bütün bilgisayarlarımda kullanıyor ve her fırsatta hatırlatmaya çalışıyorum. Basit fakat hayati bir işleve sahip. Bulunduğunuz bölgenin güneş doğuş-batış saatlerini ve bulunduğunuz ortamın yerel aydınlık değerini gözleyerek ekranınızın renk ve parlaklık değerlerini otomatik olarak düzenliyor. Böylece saatler boyu ekrana baksanız dahi gözlerinizde yanma, yaşarma, baş ağrısı gibi sıkıntılar yaşamıyorsunuz. Apple’ın bu hafta yeni mobil işletim sistemi iOS 9.3 için paylaştığı özellikler arasında F.lux’ın yaptığnın aynısı yer alıyor. Night Shift (gece mesaisi) adıyla standart özellikler arasında yer alacak özellik gece saatlerinde ekrana bakanlar için uyku kaçırıcı mavi ışıkları filtre edecek (F.lux Apple / Linux / Windows yüklü bilgisayarlarda çalışabiliyor ancak iOS’teki kısıtlamalar sebebiyle sadece jailbreak uygulanmış cihazlarda çalışabiliyor).

• Samsung’n ARGE sürecindeki akılı saati mobil sanal gerçeklik konusunda ilginç bir kullanım sunuyor. TipTalk adı verilen teknoloji kol saatinin sesini kolunuzdan aktarabiliyor. Böylece telefona ihtiyaç duymadan sadece parmağınızı kulağınıza götürerek yaptığınız görüşmenin sesini duyabiliyorsunuz.

• IDC tarafından açıklanan son rapora göre PC satışlarındaki düşüş devam ediyor. 2015’in kesinleşen satış rakamları 2007 seviyesine gerilemiş durumda. Diğer bir araştırma şirketi Gartner’ın raporu da bu rakamları doğrular nitelikte. 2015’te gerçekleşen toplam PC satışları 2014’e kıyasla 8,3 düşmüş. Son çeyrek bazında sektörün liderliğini Lenovo, HP ve Dell oluşturuyor.

• PC satışlarından PC üreticileri kadar etkilenen markaların başında mikroişlemci pazarının lideri Intel geliyor. Firma da bu gidişattan gördüğü hasarı azaltmak için PC dünyasıyla bağlarını zayıflatmak ve yumurtaları farklı sepetlere dağıtmak için elinden geleni yapıyor. Bu alandaki çabalardan biri de yeni girişimlere yönelik destekleri. Firma bu hafta yatırım şirketi Intel Capital üstünden hizmet alanında robotlar geliştiren Savioke adlı girişime 15 milyon dolarlık yatırım yaptı.

• North Carolina Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırmanın sonuçlarına göre çok arkadaşı olan gençler daha sağlıklı bir hayat yaşıyor. Erken yaşta kurulan sosyal ağlar hayatın sonuna kadar sağlığa etki ediyor.
• Rice Üniversitesi tarafından geliştirilen küp şeker formlu jel kendi kendini onarma özelliği taşıyor. Yarısı sıvıdan oluşmasına rağmen kırıldığında dahi sızıntı yapmıyor. SAC adı verilen kompozit malzeme öncelikle doku mühendisliği alanında kullanılacak.

• Michigan Üniversitesi’nin geliştirdiği süngersi aygıt damarlarda dolaşan kanser hücrelerini kendine çekiyor. Böylece bu hücrelerin tümöre dönüşmeden önce erken dönemde toplanıp dışarı atılması mümkün hale geliyor.

• North Carolina Üniversitesi özellikle akciğer, göğüs ve pankreas kanserine yönelik kemoterapide kullanılan paclitaxel ilacını beyaz kan hücrelerinden oluşturulan kabarcıklar içinde kana zerk ederek 50 kat daha az ilaçla tedaviyi tamamlamayı başardı. İlaç dozu ne kadar düşerse kemoterapi sonrası görülen yan etkiler de o oranda azalıyor.
• Boston Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada obezite ve bağlı ölümlere yönelik araştırmalar beden kütle endeksinin (BMI) tek seferlik ölçümlerini temel aldığı için yetersiz bulundu.
• Görme engellilere özel Braille alfabesi kabartmalı bir yapıya sahip ve parmakların üstünde gezdirilmesiyle okunabiliyor. Dolayısıyla günümüzde her yere ve cebe sızan elektronik ekranlar körler için bir şey ifade etmiyor. Michigan Üniversitesi tarafından geliştirilen ve bu hafta kamuoyuna tanıtılan e-kitap okuyucu / tablet benzeri cihaz kabarabilen yüzeyiyle görme engellilerin kullanımı için benzersiz bir yapı sunuyor.

• Almanya merkezli Retina Implant tarafından geliştirilen 3x3mm ölçüsündeki retina implantı 49 yaşındaki görme engelli bir kadının tek gözünün yeniden görebilmesini sağladı. 1.600 elektrottan mamul çip 1 megapikselin yüzde 1’i oranında çözünürlük sağlıyor. Algılanan görüntü elektrik sinyaline çevrilerek göz sinirlerine aktarılıyor ve görme sağlanıyor. Gerçek bir göze kıyasla çok daha düşük çözünürlükte olsa da hiç görmeme ile kıyaslandığında hiç tartışmasız avantajlı.

• Google Haritalar uygulamasının son Android sürümü ‘sürüş modu’na getirildiğinde web arama geçmişinizden topladığı bilgilerle ulaşmak istediğiniz yeri tahmin ederek yol göstermeye başlıyor.
• İddialara göre terör örgütü IŞİD şifreli (kriptolu) haberleşme için kendi Android uygulamasını geliştirdi. Irawi.apk adlı bir dosyayla dağıtılan uygulama hem propaganda hem de mücahitler arasındaki iletişim için kullanılıyor. Uygulamayı IŞİD’e karşı elektronik mücadele yürüten Ghost Security keşfetti.
• Bu hafta keşfedilen Bankosy adlı truva atı Android cihazlarda SMS ile gelen doğrulama şifrelerini çalarak hackerlara yolluyor. Özellikle bankacılık işlemlerinde kullanılan bu yöntemde mağdur olmamak için bir mobil antivirüs uygulaması kullanılması tavsiye ediliyor.
• Facebook başta olmak üzere irili ufaklı birçok oyuncunun yarıştığı sanal gerçeklik (virtual reality) alanında şimdiye kadar küçük adımlarla ilerlemeyi tercih eden Google bu hafta strateji değiştirdi. Sanal gerçekliğe özel çalışacak bir yeni depatman kuran şirket başına da Diane Greene’i atadı. Bu konuda Apple’ın suskunluğu da yakında benzer bir duyuru ile bozulabilir.
• Goldman Sachs’ın öngörüsüne göre 2025 yılına kadar sanal gerçeklik TV’den daha büyük bir pazara ulaşacak.

• IBM 2015 yılında en fazla patent tescilleyen firma oldu. Listenin devamında Samsung ve Canon yer alıyor.

• DİKKAT: Gelişmeler burada bitmiyor! Diğer kategori başlıklarına aşağıdaki menüden ulaşabilirsiniz.